Eski Qırım

Evel zamanlarda Solhat adı ile belli olğan. Endi peyda olğanınen Solhat – çoq cemiyetli ve tilleri çoq olğan şeer edi. Zaman ile Solhat şeeri inkişaf etip, büyük iqtisadiy merkezge çevirilgen. Mında zenginler ve esnafçılar içün evler qurulğan, bazirgânlarğa satmaq içün yer ayırılğan.

1253 s. Batu hannıñ emiri ile Solhatta büyük saray köterilgen. Ondan soñ Solhat adı ile beraberlikte Qırım adı qullanılğan. Solhat-Qırım aqqındaki şan-şüret, asılı qıpçaqlardan olğan Mısır memlük sultanı Al-Melik Beybarsqa da yetip bardı. O, öz tarihiy vatanında özüniñ adını ebediyleştirmek içün ve Solhat-Qırım şeeriniñ ealisini musulmanlıqqa döndürmek içün bu yerde büyük cami qurdura. Mermerden ve çeşit qıymetli madenlerden yasalğan caminiñ divarları bu vaqıtqa qadar böyle güzellikni körmiyegen ve suvğa, ösümliklerge inanğan insanlarnı teren ayrette qaldırğan. Eski Qırım şeerindeki zemaneviy Lenin ve Daçnaya soqaqlarında Qurşun Cami adlı caminiñ qalımtıları alâ daa saqlanıp qalğan. Böyle ad berüvden sebebi – bu cami qurulğanda taşlar arasındaki deliklerge qurşun tökip qapatqan ekenler.

Eski Qırımnıñ daa diqqatqa lâyıq yeri – kervansaraydır. 14 asırda peyda olğan bu qurulğan merkez – iqtisadiyatnı inkişaf ettirgen ve satın-aluv munasebelerni pekitken qocaman bazar edi. Bu yerde çeşit memleketlerden ketirilgen basmalar, kilimler, maqatlar, savut-saba, ilvanlar ve diger, insannıñ ömürinde zarur şeylerni satqanlar.

Qırım Hanlığı mustaqillikni qazanğan soñra, 1428 s. birinci Qırım hanı I Hacı Geray tahtqa oturğanınen hanlığınıñ merkez şeeri başta Qırq Yer ve soñ Bağçasaray ola, Solhat-Qırım şeeriniñ emiyeti alâ daa evelkisi kibi büyük olsa da, faqat endi bütün müim siyasiy ve tarihiy vaqialar Bağçasaraydaki Hansarayğa keçeler. Şeer ise Eski Qırım dep adlandırıla.

1. Tamila Abduveliyeva "Qırım seyaatları" programması, "Meydan" radiosı, Aqmescit