Αγνούς

Σύμφωνα με τον Στέφανο Βυζάντιο, ο δήμος πήρε το όνομά του από το αγαπημένο φυτό της θεάς Ήρας, την «άγνο», καθώς στις εκτάσεις του δήμου φύτρωναν πολλοί άγνοι, δηλαδή λυγαριές: «Εκλήθη δε από της εν αυτώ φυομένης άγνου».^[3]

Ο δήμος του Αγνούντα, ήταν δήμος των Μεσογείων.^[4] Η τοποθεσία του δήμου δεν έχει επακριβώς ταυτισθεί, αλλά θεωρείται ότι βρισκόταν ανάμεσα στον Υμηττό και την Πεντέλη,^[5] ενώ συνόρευε με τον αρχαίο δήμο Παλλήνης. Σύμφωνα με τον Τζον Σ. Τρέιλ, το κέντρο του δήμου βρίσκεται νοτιοδυτικά του Μαρκόπουλου στη θέση Δαρδίστη,^[6] η οποία υπάγεται στον Δήμο Μαρκόπουλου Μεσογαίας.

Οι ερευνητές του 19ου αιώνα Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής και Διονύσιος Σουρμελής, θεωρούσαν ότι ο δήμος ήταν σε γειτονική περιοχή, με τις περιοχές των δήμων Γαργηττού, Παλλήνης και Αγγελής. Σύμφωνα με τον Ιάκωβο Ρίζο Ραγκαβή ο δήμος «έκειτο μεταξύ της προσαρκτίου κορυφής του Υμηττού και του τόπου του καλουμένου Γέρακα»,^[7] ενώ σύμφωνα με τον Διονύσιο Σουρμελή ο δήμος «απώλεσεν εξ ολοκλήρου το όνομά του, και καλείται νυν Χαρβάτον».^[8]

Παλαιότερα οι ερευνητές πίστευαν ότι ο δήμος βρισκόταν κοντά στη περιοχή Ντάγκλα Αττικής (θέση «Χωνί-Ντάγκλα» περιοχής «Μερέντα»), ανατολικά του Μαρκόπουλου Μεσογαίας (στη θέση Μερέντα Μαρκοπούλου έχει επιβεβαιωθεί αρχαιολογικά ότι βρίσκεται ο αρχαίος δήμος Μυρρινούντος^[9]). Σήμερα ωστόσο, πιστεύεται ότι ήταν στα νοτιοδυτικά κοντά στην περιοχή Δαρδίστη.

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,^[10] ως μέλος αρχικά της Ακαμαντίδας φυλής, συμμετείχε με 5 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.). ο δήμος μεταφέρθηκε στην «μακεδονική» Δημητριάδα φυλή, αντιπροσωπευόμενος από 5 βουλευτές στη Βουλή των 600 και κατά την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.). Μετά την κατάργηση και διάλυση των «μακεδονικών φυλών» (Αντιγονίς και Δημητριάς) μεταφέρθηκε στην Ατταλίδα φυλή για την επόμενη τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127), καθώς και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) με άγνωστο αριθμό βουλευτών–αντιπροσώπων.

Ο δημότης του αρχαίου Αγνούντος ονομαζόταν Αγνούσιος.^[11] Πολύ πριν τη μεταρρύθμιση του Κλεισθένους, στη συγκεκριμένη περιοχή των Μεσογείων φαίνεται ότι υπήρχε ένας συνασπισμός των δήμων Αχαρνών–Γαργηττού–Παλλήνης–Παιανίας ο οποίος βρισκόταν σε αντιπαράθεση με τον δήμο του Αγνούντα. Η θρησκευτική και πολιτική συμμαχία εστιάζεται κυρίως γύρω από το Ιερό της Παλληνίδος Αθηνάς, στο οποίο λατρευόταν η θεά Αθηνά, προστάτιδα του αττικού κράτους, συγκεντρώνοντας τόσο το θρησκευτικό όσο και το εμπορικό–οικονομικό ενδιαφέρον της περιοχής αυτής, καθώς το ιερό συνδεόταν με λιθόστρωτες οδούς με την Αθήνα και άλλες πόλεις της Αττικής.

Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Πάλλας (γιος του Πανδίονα, αδελφός του Αιγέα και θείος του Θησέα) και οι Παλλαντίδες (οι 50 γιοι του), μετά τον θάνατο του Αιγέα, δεν αναγνωρίζουν ως νόμιμο διάδοχο του αττικού βασιλείου τον Θησέα και διεκδικούν το θρόνο. Ο Θησέας, ο οποίος απουσίαζε στην Κρήτη μαθαίνει ότι στο δήμο Γαργηττού έχει εδραιωθεί η κυριαρχία των Παλλαντιδών και ότι έχει γίνει μεταφορά της πρωτεύουσας στην Παλλήνη. Όταν επιστρέφει ξανά στην Αθήνα κηρύττεται πόλεμος με τους Παλλαντίδες. Η μία πτέρυγα των Παλλαντιδών με επικεφαλής τον Πάλλαντα ανέμενε το Θησέα στη νοτιοανατολική διέξοδο του Υμηττού, στη περιοχή του δήμου του Σφηττού, ενώ η δεύτερη στήνει ενέδρα στη βορειοανατολική είσοδο στη περιοχή του δήμου του Γαργηττού. Ο Θησέας όμως πληροφορείται τα σχέδιά τους από τον κήρυκα Λεώ και με μια αιφνιδιαστική επίθεση κατορθώνει να εξοντώσει την δεύτερη ομάδα του Γαργηττού και να διασκορπίσει τη πρώτη ομάδα του Σφηττού, εδραιώνοντας την εξουσία του στην αρχαία Αθήνα.

Ο κήρυκας Λέοντας ο Αγνούσιος, που πληροφόρησε τον Θησέα, ήταν πλέον για τους κατοίκους του Γαργηττού, του Σφηττού της Παλλήνης και των άλλων συμμαχικών δήμων, μισητός ως προδότης, ενώ ήταν σεβαστός και τιμώμενος στο δήμο του. Από τότε υπήρχε ένταση μεταξύ των δήμων αυτών και είχαν απαγορευτεί οι γάμοι μεταξύ κατοίκων του Αγνούντα και της Παλλήνης.^[12]

Υπάρχει επίσης ψήφισμα,^[13] το οποίο βρέθηκε στη θέση Δαρδίστη στην περιοχή του αρχαίου Αγνούντος, ενδεχομένως του δήμου Αγνούντος ή του δήμου Μυρρινούντος, που αναφέρεται στη δυνατότητα χορήγησης ενυπόθηκων δανείων από τα χρήματα των ιερών αλλά και στους όρους χορήγησης δανείων από τους ιερείς.^[14]

• Λεύκων, δραματουργός, γεννήθηκε το 422 π.Χ., (πιθανόν είχε πολιτογραφηθεί)
• Φιλοκράτης, fl. 340 π.Χ., (πιθανόν είχε πολιτογραφηθεί)

• Αρχαία Αθήνα
• Ακαμαντίδα φυλή
• Δημητριάδα φυλή
• Ατταλίδα φυλή
• Λυγαριά το δέντρο της Ήρας

Πρωτογενείς πηγές

• Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι», «Θησεύς», 13.1-3.
• Ελληνικές επιγραφές - IG II² 1183 και Αγνου Attica (IG I-III).

Δευτερογενείς πηγές

• Hagnus, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
• John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”, Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
• John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 132.
• Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630

• «Hagnous». www.ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2014. 
• Δήμος Μαρκόπουλου Μεσογαίας, στην ιστοσελίδα: www.markopoulo.gr του Δήμου Μαρκόπουλου Μεσογαίας.
• Traill, J. «Places: 579938 (Hagnous)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2017. 
• Hagnous, SW Markopoulo Dardiste, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
• Hagnous, στην ιστοσελίδα: ASCSA Digital Collections και https://web.archive.org/web/20170422162836/http://www.ascsa.edu.gr/ της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
• Hagnous, Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
• Hagnous, Attic Inscriptions Online.