Ιγκουάνα
Ιγκουάνα ή Ιγουάνα (Iguana, Ισπανικά: iˈɣwana) είναι γένος φυτοφάγων σαυρών που είναι ιθαγενείς σε τροπικές περιοχές του Μεξικού, της Κεντρικής Αμερικής, της Νότιας Αμερικής και της Καραϊβικής. Το γένος περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1768 από τον Αυστριακό φυσιοδίφη Γιόσεφους Νικόλαους Λαουρέντι στο βιβλίο του Specimen Medicum, Exhibens Synopsin Reptilium Emendatam cum Experimentis circa Venena. Δύο είδη τοποθετούνται στο γένος, η πράσινη ιγκουάνα, η οποία είναι ευρέως διαδεδομένη και είναι δημοφιλές κατοικίδιο ζώο, και η ιγκουάνα των Μικρών Αντιλλών, η οποία είναι ιθαγενής στις Μικρές Αντίλλες. Η γενετική ανάλυση δείχνει ότι το πράσινο ιγκουάνα μπορεί να περιλαμβάνει ένα σύμπλεγμα πολλαπλών ειδών, μερικά από τα οποία έχουν περιγραφεί πρόσφατα, αλλά η βάση δεδομένων ερπετών θεωρεί όλα αυτά ως υποείδη του πράσινου ιγκουάνα.[1][2]
| Ιγκουάνα | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||
|
Η λέξη «ιγκουάνα» προέρχεται από το αρχικό όνομα των Ταΐνο για το είδος, iwana. Εκτός από τα δύο είδη στο γένος Iguana, πολλά άλλα συγγενικά γένη στην ίδια οικογένεια έχουν κοινά ονόματα του είδους, συμπεριλαμβανομένης της λέξης «ιγκουάνα».[3]
Ανατομία και φυσιολογία
Τα ιγκουάνα μπορεί να έχουν μήκος από 1,5 έως 1,8 μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των ουρών τους. Αυτές οι σαύρες έχουν καταλαίμι και μια σειρά από επιμήκεις φολίδες που εκτείνονται από τη μέση γραμμή του λαιμού τους μέχρι την ουρά τους. Τα ιγκουάνα έχουν διάφορους τύπους φολίδων που καλύπτουν διαφορετικές περιοχές του σώματός τους, για παράδειγμα, μερικές μεγάλες, στρογγυλές φολίδες είναι διάσπαρτες γύρω από την πλευρική περιοχή του λαιμού μεταξύ μικρότερων, επικαλυπτόμενων φολίδων.[4] Οι φολίδες στον ραχιαίο κορμό του σώματός τους είναι επίσης πιο παχιές και πιο σφιχτές από εκείνες στις κοιλιακές πλευρές.[4] Αυτές οι φολίδες μπορεί να έχουν ποικίλα χρώματα και δεν είναι πάντα ορατές από κοντινές αποστάσεις. Έχουν μια μεγάλη, στρογγυλή φολίδα στα μάγουλά τους γνωστή ως υποτυμπανική ασπίδα.[5]
Τα ιγκουάνα έχουν καλή όραση και μπορούν να δουν σχήματα, σκιές, χρώματα και κινήσεις σε μεγάλες αποστάσεις. Η οπτική τους οξύτητα τους δίνει τη δυνατότητα να κινούνται μέσα σε πολυσύχναστα δάση και να εντοπίζουν φαγητό. Χρησιμοποιούν οπτικά σήματα για να επικοινωνούν με άλλα μέλη του ίδιου είδους.[5]
Το τύμπανο του ιγκουάνα, βρίσκεται πάνω από την υποτυμπανική ασπίδα (ή «ασπίδα αυτιού») πίσω από κάθε μάτι.
Τα ιγκουάνα είναι συχνά δύσκολο να εντοπιστούν, καθώς τείνουν να αναμειγνύονται με το περιβάλλον τους και ο χρωματισμός τους τούς επιτρέπει να κρύβονται από μεγαλύτερα αρπακτικά.[5]
Όπως τα περισσότερα ερπετά, ένα ιγκουάνα έχει καρδιά τριών θαλάμων με δύο κόλπους, μία κοιλία και δύο αορτές με συστηματική κυκλοφορία.[6] Οι μύες ενός ιγκουάνα έχουν πολύ ανοιχτόχρωμο χρώμα λόγω του υψηλού ποσοστού μυϊκών ινών τύπου Α. Αυτές οι ίνες Α δεν έχουν καλή αγγείωση και έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε μυοσφαιρίνη, δίνοντάς τους την χλωμή όψη τους. Αυτή η υψηλή πυκνότητα ινών Α επιτρέπει στα ιγκουάνα να κινούνται πολύ γρήγορα για σύντομο χρονικό διάστημα, γεγονός που διευκολύνει σύντομες εξάρσεις κίνησης, αλλά είναι αναποτελεσματική για μακροχρόνιες κινήσεις, καθώς η κυτταρική αναπνοή στις ίνες Α είναι αναερόβια.
Βρεγματικό μάτι
Αρκετά είδη σαυρών, συμπεριλαμβανομένων των ιγκουάνα, έχουν μια άσπρη φολίδα προς το πίσω μέρος του κεφαλιού τους εκεί όπου βρίσκεται το βρεγματικό μάτι. Αυτό το όργανο είναι ευαίσθητο στις αλλαγές του φωτισμού και στέλνει σήματα στην επίφυση σημειώνοντας την αλλαγή μεταξύ ημέρας και νύχτας. Τα ιγκουάνα έχουν μια φωτοχρωστική γνωστή ως παραπινοψίνη που είναι ευαίσθητη στο υπεριώδες φως και στην αναγνώριση ημέρας και νύχτας.[7]
Μορφολογία κρανίου και διατροφή
Τα ιγκουάνα έχουν αναπτύξει έναν φυτοφάγο τρόπο ζωής, αναζητώντας τροφή αποκλειστικά με βλάστηση και φύλλωμα.[8] Για να αποκτήσουν, να επεξεργαστούν και να αφομοιώσουν τη φυτική ύλη, οι φυτοφάγες σαύρες πρέπει να έχουν μεγαλύτερη δύναμη δαγκώματος σε σχέση με το μέγεθός τους σε σύγκριση με τα σαρκοφάγα ή παμφάγα ερπετά. Το κρανίο του ιγκουάνα έχει υποστεί τροποποιήσεις με αποτέλεσμα να έχουν ισχυρό δάγκωμα και να επεξεργάζονται αποτελεσματικά τη βλάστηση, σύμφωνα με μια μελέτη.[9] Για να επιτευχθεί αυτό εμβιομηχανικά, οι φυτοφάγες σαύρες έχουν ψηλότερο και φαρδύτερο κρανίο, πιο κοντό ρύγχος και μεγαλύτερο σώμα σε σχέση με τα σαρκοφάγα και παμφάγα ερπετά.[9] Η αύξηση της δύναμης του κρανίου επιτρέπει αυξημένη παρουσία μυών και αυξάνει την ικανότητα του κρανίου να αντέχει ισχυρότερες δυνάμεις.[10]
Επιπλέον, τα δόντια του ιγκουάνα είναι ακροδοντιακά, που σημαίνει ότι τα δόντια τους κάθονται πάνω από την επιφάνεια του οστού της γνάθου[11] και προεξέχουν προς τα πάνω. Τα ίδια τα δόντια είναι μικρά και οδοντωτά - σχεδιασμένα για να πιάνουν και να κόβουν την τροφή.[12]
Αναπαραγωγή
Τα αρσενικά ιγκουάνα, όπως και άλλα αρσενικά Φολιδωτά, έχουν δύο ημιπέη. Κατά τη διάρκεια της σύζευξης, ένα ημιπέος εισάγεται στην κλοακική οπή του θηλυκού.[13] Ένα θηλυκό μπορεί να αποθηκεύσει σπέρμα από προηγούμενους συντρόφους για αρκετά χρόνια για να συνεχίσει να γονιμοποιεί τα ωάρια της σε περίπτωση που δεν βρει αρσενικό στην επικράτειά της όταν είναι έτοιμη να γεννήσει ξανά.[14][15][16]
Φυλογένεση
Η φυλογένεση βασισμένη σε ολόκληρα μιτοχονδριακά γονιδιώματα, όπως προτείνεται από τους Rest et al. (2003), τοποθετεί το πράσινο ιγκουάνα ως τον πλησιέστερο συγγενή του Plestiodon egregius.[17] Οι λεπιδόσαυροι είναι ερπετά με αλληλεπικαλυπτόμενες φολίδες, και μέσα σε αυτήν την ομάδα τόσο τα ιγκουάνα όσο και τα τουαταρά (Sphenodon) επεκτείνουν τη γλώσσα τους για να αρπάξουν τροφή αντί να χρησιμοποιήσουν τα σαγόνια τους. Τα ιγκουάνα είναι η μόνη γενεαλογία εντός των Φολιδωτών που έχουν αυτό το χαρακτηριστικό, που σημαίνει ότι αποκτήθηκε ανεξάρτητα τόσο στα ιγκουάνα όσο και στα τουατάρα.[18] Τα ιγκουάνα είναι επίσης τα μόνα φολιδωτά που χρησιμοποιούν κυρίως την όρασή τους για να αναγνωρίσουν και να παρακολουθήσουν το θήραμα αντί για τη χημειοδεκτικότητα ή το άρωμα, και χρησιμοποιούν ενέδρες στο κυνήγι αντί για ενεργή αναζήτηση.[18]
Σωζόμενα είδη
Δύο είδη που υπάρχουν στο γένος Ιγκουάνα είναι ευρέως αναγνωρισμένα.
| Εικόνα | Επιστημονικό όνομα | Κοινό όνομα | Κατανομή |
|---|---|---|---|
 | Iguana delicatissima | Ιγκουάνα των Μικρών Αντιλλών | Μικρές Αντίλλες: Άγιος Βαρθολομαίος, Ανγκουίλα, Άγιος Ευστάθιος, Γουαδελούπη, Δομινίκα και Μαρτινίκα |
 | Ιγκουάνα ιγκουάνα | Πράσινο ιγκουάνα | Το μεγαλύτερο μέρος της Νότιας Αμερικής, από την Κολομβία ανατολικά έως τη Γαλλική Γουιάνα και νότια στη βόρεια Αργεντινή. Εισήχθη επίσης σε μέρη της Καραϊβικής. |
Ως φαγητό
Τα ιγκουάνα έχουν ιστορικά χρησιμοποιηθεί ως τροφή στις γαστρονομικές παραδόσεις του Μεξικού και της Κεντρικής Αμερικής. Το κρέας ιγκουάνα καταναλώνεται επίσης σε μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών και του Πουέρτο Ρίκο.[19] Επίσης, τα αυγά του ιγκουάνα καταναλώνονται σε ορισμένες περιοχές της Λατινικής Αμερικής, όπως η Νικαράγουα και η Κολομβία.[20]