Νούνκι

Το όνομα Nunki ήταν το ασσυριακό ή βαβυλωνιακό όνομα του αστέρα, που διαβάστηκε από αρχαιολόγους και έγινε γνωστό από το έργο του R.H. Allen Star Names.^[4] Το 2016 η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU) οργάνωσε μια ομάδα εργασίας για να επισημοποιήσει εναλλακτικές ονομασίες αστέρων^[5] Η ομάδα ενέκρινε το όνομα Nunki για τον σ Τοξότη στις 21 Αυγούστου 2016 και έτσι περιέχεται σήμερα στον «Κατάλογο των Εγκεκριμένων από την IAU Ονομάτων Αστέρων».^[3]

Ωστόσο, στον κατάλογο αστέρων στο Calendarium του Al Achsasi al Mouakket, ο σ Τοξότη αναφέρεται με το όνομα Thanih al Sadirah, δηλαδή «η Δεύτερη Σαντιρά» (στη λατινική μεταγράφηκε ως Secunda τού al Sadirah)^[6], και για τούτο αναφέρεται κάποτε και ως Sadira. Αυτό οφείλεται στο ότι παραδοσιακά οι Άραβες ονόμαζαν τη συστάδα των αστέρων φ, ζ, χ και τ Τοξότη Al Naʽām al Ṣādirah (النعم السادرة), δηλαδή «οι επιστρέφουσες στρουθοκάμηλοι».^[7]

Μαζί με τους αστέρες γ, δ, ε, ζ, λ, τ και φ Τοξότη, ο σ Τοξότη συναποτελεί το χαρακτηριστικό του αστερισμού σχήμα («συνάστρωση») της τσαγιέρας^[8], με τον σ να βρίσκεται στη θέση του άνω (βόρειου) μέρους του χερουλιού της.

Στην αρχαία Κίνα, η λέξη 斗 (Dǒu), δηλαδή η «κουτάλα», αποδιδόταν στην ομάδα των σ, φ, λ, μ, τ και ζ Τοξότη. Ο ίδιος ο σ ήταν έτσι γνωστός ως 斗宿四 (Dǒu Sù sì), δηλαδή ο «Τέταρτος αστέρας της Κουτάλας».^[9]

Ο σ Τοξότη κατατάσσεται στον φασματικό τύπο B2.5 V, δηλαδή των γαλανόλευκων νάνων της Κύριας Ακολουθίας^[10] (έχει δείκτη χρώματος B−V = −0,204) Η απόλυτη βολομετρική λαμπρότητά του (φωτιστική ισχύς) είναι 3.300 φορές^[11] μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου, που αντιστοιχεί σε απόλυτο μέγεθος −2,17, ενώ η επιφανειακή θερμοκρασία του ανέρχεται σε 18.890 K.^[12] Επιπλέον, έχει ανιχνευθεί εκπομπή ακτίνων Χ από αυτόν τον αστέρα, με εκτιμώμενη συνολική εκπεμπόμενη ισχύ στις ακτίνες Χ ίση με 1,2 × 10²¹ βατ.^[13] Τα θεωρητικά υπολογιζόμενα απόλυτα δεδομένα του σίγμα Τοξότη είναι μάζα 7,8 φορές η ηλιακή, διάμετρος 4,5 φορές η διάμετρος του Ήλιου και ηλικία 31 ως 32 εκατομμύρια έτη. Ο αστέρας πλησιάζει τη Γη και το Ηλιακό Σύστημα με ταχύτητα 11,2 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο (40.320 χιλιόμετρα την ώρα).

Ο κυρίως σ έχει έναν συνοδό (αμυδρότερο αστέρα) δεκάτου μεγέθους, σε απόσταση 5,2 λεπτών της μοίρας.^[14]

Επειδή κείται μόλις 3,45 μοίρες νότια της εκλειπτικής, ο σίγμα Τοξότη υφίσταται επιπροσθήσεις από τη Σελήνη και σπανίως από κάποιον πλανήτη. Η τελευταία επιπρόσθηση του αστέρα από πλανήτη συνέβη στις 17 Νοεμβρίου 1981, όταν αποκρύβηκε από την Αφροδίτη.^[15] Ο σ Τοξότη είναι ο φωτεινότερος (όπως φαίνεται από τη Γη) αστέρας που μπορεί να υποστεί επιπρόσθηση από εξωτερικό πλανήτη μεταξύ του 5000 π.Χ. και του 5000 μ.Χ.. Συγκεκριμένα όμως, μόνο ο Άρης μπορεί να το κάνει, και εξαιρετικά σπάνια: η τελευταία φορά που έγινε ορατή από τη Γη μια τέτοια επιπρόσθηση ήταν στις 3 Σεπτεμβρίου του έτους 423 μ.Χ..