Ρίχαρντ Βίλστετερ
Ο Ρίχαρντ Μάρτιν Βίλστετερ (Richard Martin Willstätter, 13 Αυγούστου 1872 – 3 Αυγούστου 1942) ήταν Γερμανός χημικός, του οποίου η μελέτη της δομής των φυτικών χρωστικών, μεταξύ των οποίων και της χλωροφύλλης, επέφερε τη βράβευσή του με το Βραβείο Νόμπελ Χημείας του 1915. Ο Βίλστετερ ωστόσο εφεύρε και τη χρωματογραφία χάρτου ανεξαρτήτως από τον Μιχαήλ Τσβετ.[18][19]
Οικογένεια και σπουδές
Ο Ρίχαρντ Βίλστετερ γεννήθηκε στην Καρλσρούη από γονείς Γερμανοεβραίους[20]: πατέρας του ήταν ο υφασματέμπορος Μάξβελ (Μαξ) Βίλστετερ και μητέρα του η Σόφι Ούλμαν.
Αφού ο Ρίχαρντ τελείωσε το γυμνάσιο στην Καρλσρούη μετακόμισε με την οικογένειά του στη Νυρεμβέργη, όπου σπούδασε στην εκεί Τεχνική Σχολή. Στα 18 του εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, όπου θα παρέμενε τα επόμενα 15 χρόνια. Στο Τμήμα Χημείας ήταν αρχικώς φοιτητής του Άλφρεντ Άινχορν, υπό τον οποίο εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή του με θέμα τη χημική δομή της κοκαΐνης (1894). Κατόπιν έγινε καθηγητής εκεί, οπότε συνέχισε την έρευνά του σε άλλα αλκαλοειδή και συνέθεσε για πρώτη φορά πολλά από αυτά.
Σταδιοδρομία
Το 1896 ο Βίλστετερ έγινε λέκτορας και το 1902 «έκτακτος καθηγητής» (δηλαδή καθηγητής χωρίς έδρα) στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου.
Το 1905 έφυγε από το Μόναχο προκειμένου να γίνει καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης, όπου μελέτησε τη χλωροφύλλη και προσδιόρισε για πρώτη φορά τον εμπειρικό χημικό τύπο της.
Το 1912 ο Βίλστετερ έγινε καθηγητής της Χημείας στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και διευθυντής του Ινστιτούτου Κάιζερ Γουλιέλμου για τη Χημεία. Μελέτησε τη χημική δομή των χρωστικών των λουλουδιών και των φρούτων. Στο Βερολίνο απέδειξε ότι η χλωροφύλλη ήταν στην πραγματικότητα ένα μίγμα δύο ουσιών, της χλωροφύλλης a και της χλωροφύλλης b.[21]
Το 1915, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο φίλος του Φριτς Χάμπερ τού ζήτησε να συμμετάσχει στην ανάπτυξη αερίων χημικού πολέμου.[22] Ο Βίλστετερ δεν ήθελε να εργασθεί «σε δηλητήρια», αλλά συμφώνησε να ερευνήσει μεθόδους προστασίας από αυτά. Πράγματι, μαζί με τους συνεργάτες του ανέπτυξε ένα φίλτρο τριών στρώμάτων που απορροφούσε όλα τα πολεμικά αέρια του εχθρού. Τριάντα εκατομμύρια τέτοια φίλτρα κατασκευάσθηκαν μέχρι το 1917 και ο Βίλστετερ παρασημοφορήθηκε με τον Σιδηρούν Σταυρό β΄ τάξεως.[23]
Το 1916 ο Βίλστετερ επέστρεψε στο Μόναχο ως διάδοχος του Μπάυερ. Μετά το 1920 διερεύνησε τους μηχανισμούς των χημικών αντιδράσεων που καταλύονται από ένζυμα και συνεισέφερε πολλά στο να εδραιωθεί η πεποίθηση ότι τα ένζυμα είναι χημικές ουσίες και όχι βιολογικοί οργανισμοί. Ωστόσο, μέχρι και το τέλος της ζωής του αρνήθηκε να αποδεχθεί ότι τα ένζυμα ήταν πρωτεΐνες.
Τα ύστερα χρόνια
Το 1924 ο Βίλστετερ τερμάτισε μόνος του τη σταδιοδρομία του, ανακοινώνοντας την παραίτησή του σε μια πρώιμη διαμαρτυρία κατά του αυξανόμενου αντισημιτισμού στη Γερμανία. Σύμφωνα με τον ιστότοπο των Βραβείων Nobel[24]: «Οι εκφράσεις εμπιστοσύνης από το διδακτικό προσωπικό, από τους φοιτητές του και από τον ίδιο τον υπουργό Παιδείας, δεν μπόρεσαν να κλονίσουν την απόφαση του 53χρονου επιστήμονα να παραιτηθεί. Συνέχισε να ζει στο Μόναχο .... Δελεαστικές προσφορές τόσο εγχώριες όσο και από το εξωτερικό απορρίπτονταν εξίσου από μέρους του.» Η μοναδική του έρευνα ήταν μέσω βοηθών που τού τηλεφωνούσαν τα αποτελέσματα των ερευνών τους. Παρά τις εκκλήσεις να μεταναστεύσει στην Ιερουσαλήμ ή στην Ελβετία νωρίτερα τη δεκαετία του 1930, ο Βίλστετερ παρέμεινε στη Γερμανία μέχρι το 1939.
Εκείνο το έτος μετανάστευσε στην Ελβετία και πέρασε τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του στην κωμόπολη Μουράλτο, κοντά στο Λοκάρνο, όπου συνέγραψε και την αυτοβιογραφία του με τίτλο Aus meinem Leben («Από τη ζωή μου», εκδόθηκε στη Γερμανία το 1949 και σε αγγλική μετάφραση το 1965). Απεβίωσε στο Μουράλτο σε ηλικία 69 ετών από καρδιακή προσβολή.
Προσωπική ζωή
Το 1903 ο Βίλστετερ πήρε ως σύζυγό του τη Σόφι Λέζερ (Sophie Leser), η οποία απεβίωσε μόλις πέντε χρόνια αργότερα.[25] Απέκτησαν μαζί δύο παιδιά.
Τιμητικές διακρίσεις
- 1915: Βραβείο Νόμπελ Χημείας
- 1927: Βραβείο Φαραντέι (Faraday Lectureship Prize) της Βασιλικής Εταιρείας Χημείας
- 1932: Μετάλλιο Ντέιβυ
- 1933: Έπαθλο Γουίλαρντ Γκιμπς
- Το 1965 το γυμνάσιο της Νυρεμβέργης όπου ήταν μαθητής ο Βίλστετερ επέλεξε να πάρει το όνομά του, ως Willstätter-Gymnasium.[26]
Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Ο Ρίχαρντ Βίλστετερ στον ιστότοπο των Βραβείων Νόμπελ, που περιλαμβάνει τη διάλεξή του στην τελετή απονομής του Βραβείου με τίτλο «Επί των φυτικών χρωστικών»
- Αποκόμματα εφημερίδων σχετικά με τον Ρίχαρντ Βίλστετερ