Τα Παιδιά του Πειραιά

«Τα παιδιά του Πειραιά» γράφτηκαν από τον Μάνο Χατζιδάκι, με την βοήθεια του Γ. Ζαμπέτα. Στην αυθεντική ελληνική τους έκδοση οι στίχοι του τραγουδιού γράφτηκαν και αυτοί από τον Μάνο Χατζιδάκι μέσα σε ένα αυτοκίνητο που τον πήγαινε στο στούντιο να ηχογραφήσει τα τραγούδια για την ταινία και παρουσιάστηκαν για την ταινία Ποτέ την Κυριακή από την Μελίνα Μερκούρη. Οι στίχοι στα ελληνικά (όσο και η γερμανική, ιταλική και γαλλική μετάφρασή τους) αναφέρονται στον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα της ταινίας, την Ίλια. Η Ίλια είναι μια ευτυχισμένη γυναίκα που απολαμβάνει τις χαρές της ζωής, των κατοίκων και της πόλης που ζει, του Πειραιά. Κερδίζει τα λεφτά της σαν εκδιδόμενη γυναίκα, αλλά κάποια μέρα συναντά έναν άνδρα ο οποίος είναι πλήρης και αυτός με τις χαρές της ζωής όπως και αυτή.

Το 1960, το τραγούδι είναι υποψήφιο και τελικά κερδίζει το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού, το πρώτο σε αυτή την κατηγορία από το 1934 που η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών θέσπισε αυτή την κατηγορία.^[1]

Το τραγούδι έχει ηχογραφηθεί σε πληθώρα γλωσσών από την στιγμή που κυκλοφόρησε:

• Ελληνικά: Τα Παιδιά του Πειραιά από την Μελίνα Μερκούρη, την Νάνα Μούσχουρη, τη Ζωή Μάγκου, την Άντζελα Ζήλεια, τον Άντι Ουίλιαμς και τους Pink Martini.
• Αγγλικά (ως Never on Sunday): Σε ορχηστρική έκδοση από τον Ντον Κόστα και έφθασε στον αριθμό 19 στη λίστα με τα 100 καλύτερα τραγούδια του 1960, και αργότερα το 1961 πέρασε στα 40 δημοφιλέστερα τραγούδια.^[2] Αυτή η έκδοση επίσης έφτασε στην θέση #27 στα Βρετανικά Chart με την έκδοση του τραγουδιού να είναι προσαρμοσμένη για να ταιριάζει στην ταινία. Οι στίχοι στα Αγγλικά γράφτηκαν από τον Μπίλι Τάουν. Η ηχογραφημένη έκδοση του τραγουδιού από το συγκρότημα The Chordettes έφθασε μέχρι το νούμερο 13 στο Billboard Hot 100 το 1961.^[3] Επίσης το τραγούδι ηχογραφήθηκε και με την ερμηνεία των Μπινγκ Κρόσμπι, Λίνα Χορν, Ντόρις Ντέι, Άντι Ουίλιαμς, The Four Seasons, Κόνι Φράνσις, Τζούλι Λόντον, Πετούλα Κλαρκ, Λάλε Άντερσεν και των The Chordettes, αλλά και μία ακόμα ορχηστρική εκτέλεση από τους Χερμπ Άλπερτ και Tijuana Brass.
• Iταλικά (ως Uno A Te, Uno A Me): από Δαλιδά, Μίλβα, Ιζαμπέλα Φεντέλι.
• Γαλλικά (ως Les Enfants du Pirée): από Μελίνα Μερκούρη, Ντάριο Μορένο, Δαλιδά, Ζακ Ελιάν, Μάγια Καζαμπιάνκα, Les Barclay και το βέλγικο συγκρότημα Chakachas.
• Γερμανικά: Η Λάλε Άντερσεν σημείωσε τεράστια επιτυχία καταλαμβάνοντας το Νο 1 στις επιτυχίες του 1960 με τη γερμανική έκδοση του τραγουδιού, με τίτλο αυτή τη φορά "Ein Schiff wird kommen".^[4] Επίσης ηχογραφήθηκε και από τις Νταλιντά, Λις Άσσια, Νάνα Μούσχουρη και φυσικά την Μελίνα Μερκούρη. Το 1982 από το συγκρότημα Der Moderne Man ηχογραφήθηκε ένα ομοφυλοφιλικό θέμα σε στυλ new wave το οποίο ονομάστηκε "Blaue Matrosen" με τους ίδιους στίχους στα γερμανικά από την έκδοση της Άντερσεν, αλλά τραγουδισμένο από άνδρα. ^[5]
• Εβραϊκά (σαν Af zyntik - neyn) από τις The Barry Sisters.
• Τσέχικα (σαν Děti z Pirea, 1962) από τους Μίλαν Χλάντιλ και Υβέττα Σιμόνοβα.
• Ισπανικά (σαν Los Niños del Pireo) από την Νταλιντά και σαν "Nunca en Domingo" από τους Xiomara Alfaro.
• Σερβικά (σαν Деца Пиреја) από την Λόλα Νοβάκοβιτς και την Λιλιάνα Πέτροβιτς.
• Κροατικά (σαν Nikad nedjeljom) από την Ξένια Προχάσκα.
• Σλοβένικα (σαν Otroci Pireja) από την Χελένα Μπλάνιε.
• Αγγλοϊσπανικά (σαν No Tengo Dinero) από τους Los Umbrellos, βασισμένο στην μελωδία.
• Ολλανδικά (σαν Waarom ben jij nooit op zondag vrij) από την Μίκε Τέλκαμπ, βασισμένο στην μελωδία.
• Καντονέζικα (σαν 兩仔爺) από τους Άντι Λάου, Ανίτα Μούι, Σάντρα Ντζ, Ρόναλντ Τσενγκ, Γκόρντον Λαμ, Σουζάν Τσανγκ, Τσέρι Γινγκ και την Λαμ Τσι-τσουνγκ στην ταινία Dance of a Dream (愛君如夢).
• Μανδαρινικά (σαν 別在星期天) από την Τερέζα Τενγκ. Ο τίτλος είναι ακριβής μετάφραση της φράσης "Ποτέ την Κυριακή."
• Πολωνικά (σαν Dzieci Pireusu) από την Μαρία Κοτέρμπσκα και από τους ηθοποιούς Χάνα Σλεζίνσκα και Γιάτσεκ Βοϊτσίτσκι.

Άλλες εμφανίσεις

• Το τραγούδι εμφανίστηκε και το 2005 στην ταινία Μόναχο.
• Από τον Τζέιμς Χιλ, βιρτουόζο του γιουκαλίλι στον δίσκο του A Flying Leap.
• Από την ελληνικής καταγωγής Νία Βαρντάλος σε μια πιο νεοελληνική έκδοση το 2009 για την ταινία της My Life in Ruins.
• Από τους Los Umbrellos, ένα γερμανικό μουσικό συγκρότημα το 1998 ως βάση για το τραγούδι τους "No Tengo Dinero".
• Επίσης τραγουδήθηκε από τη Μις Πίγκι στο Muppet Show και άλλα γουρούνια, μαζί με το Ζορμπά του Μίκη Θεοδωράκη, ολοκληρώνοντας τη σκηνή με σπάσιμο πιάτων και ένα "εκπληκτικό" ελληνικό γλέντι.

Ο Μάνος Χατζιδάκις δεν έχανε ευκαιρία να απαξιώσει το τραγούδι αυτό. Είχε αρνητική άποψη για αυτό το τραγούδι^[6].

Εσύ [απευθυνόμενος στην Μελίνα] με τον Ντασέν κάνατε το Ποτέ την Κυριακή. Πριν μπω εγώ στο παιχνίδι σας είχαν τελειώσει τα χρήματα και με φωνάζετε να κάνω τη μουσική. Εγώ ανταποκρίνομαι και κάνω τη μουσική για το έργο... Κάναμε ένα τραγούδι για την σκηνή εκείνη που έπρεπε. Τώρα όλα αυτά, με τη μεγάλη επιτυχία και με τα διαφορετικά λόγια, με το Ένα καράβι έρχεται στα γερμανικά, η ερμηνεία του στα αγγλικά κλπ., ούτε μου ανήκει ούτε θέλω να έχω καμία σχέση. Είναι κάτι πέρα από τις προθέσεις μου και μάλιστα πιστεύω ότι η επιτυχία του στις Κάννες το 1961, αν δεν απατώμαι, και αυτό έγινε ένα τραγούδι τουριστικής ατραξιόν, ένα τραγούδι με χαβάγιες, με αυτά που έχουν στη Χαβάη, ένα τραγούδι πέρα από το περιεχόμενο, πέρα από τη συγκίνηση, που μπορούσε να το λέει ο καθένας στο οποιοδήποτε καμπαρέ... Δεν είναι η αξία του αυτή. Μου στέρησε την δυνατότητα να έχω τη σωστή επαφή με τον κόσμο και ο κόσμος εισέπραττε κάτι που ήταν απέξω από το τραγούδι και όχι από μέσα.

Είναι δε γνωστό το περιστατικό πως και το ίδιο το Όσκαρ δεν το είχε σε εκτίμηση. Λέγεται πως στα μέσα της δεκαετίας του 1970 το πέταξε στα σκουπίδια και το βρήκε εντελώς τυχαία η οικιακή βοηθός του μαζί με την αδερφή του συνθέτη.

• Melody with printed lyrics (Αγγλικά)
• Διασκευές του τραγουδιού σε διάφορες γλώσσες (αγγλικά)