Gallica
Η Gallica είναι η ψηφιακή βιβλιοθήκη της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας (BnF) και των εταίρων της. Είναι δωρεάν προσβάσιμη από το 1997 και περιέχει αρκετά εκατομμύρια τεκμήρια (βιβλία σε μορφή Epub[1], εφημερίδες, περιοδικά, εικόνες, ηχογραφήσεις, χάρτες, χειρόγραφα και βίντεο).
 | |
| Τύπος | Ψηφιακή Βιβλιοθήκη |
|---|---|
| Ίδρυση | 1997 |
| Τοποθεσία |  Γαλλία, Ιλ-ντε-Φρανς |
| Συντεταγμένες | 39°22′05″N 26°10′26″E / 39.3681°N 26.1739°E |
| Συλλογή | |
| Νόμιμη κατάθεση | Ναι |
| Ιστότοπος | |
Η Gallica έφτασε έξι εκατομμύρια τεκμήρια το 2020[2] και οκτώ εκατομμύρια τον Μάρτιο του 2021[3].
Ιστορία
Οι πρώτες ψηφιοποιήσεις χρονολογούνται από το 1992, ως συνέχεια ενός σχεδίου για τη δημιουργία μιας "συλλογής ψηφιοποιημένων σταθερών εικόνων" που ξεκίνησε το 1990, επί εποχής της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Γαλλίας (Établissement Public de la Bibliothèque de France - EPBF) [4]. Ο στόχος που είχε τεθεί τότε για 300.000 σταθερές εικόνες, με την ιδέα της δημιουργίας συλλογών πολυμέσων (συμπεριλαμβανομένων ήχου, έντυπου υλικού, σταθερών και κινούμενων εικόνων). Η Εθνική Βιβλιοθήκη κλήθηκε να συμμετάσχει στο πρόγραμμα, καθώς και ιδιωτικά ιδρύματα και Στοκ Φωτογραφίες
Μετά τη συγχώνευση (που αποφασίστηκε από τον Φρανσουά Μιτεράν) το 1994 της Εθνικής Βιβλιοθήκης και του EPBF, η νέα Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας (BnF) έδωσε μεγαλύτερη βαρύτητα στη διαδικασία ψηφιοποίησης των συλλογών από τα δικά της αποθέματα- σύντομα αντιπροσώπευαν το ήμισυ των ψηφιακών αποθεμάτων. η ειδική υπηρεσία που μέχρι τη συγχώνευση ήταν υπεύθυνη για την αγορά έργων προς ψηφιοποίηση όφειλε πλέον να συνεργάζεται με τα θεματικά τμήματα της BnF για την επιλογή από τις συλλογές τους, και το τμήμα οπτικοακουστικών μέσων, το οποίο είχε αποκτήσει έργα κυρίως από άλλες συλλογές, ήταν πλέον υπεύθυνο για την επιλογή εικόνων από τις συλλογές των ειδικών τμημάτων.
Έναρξη λειτουργίας της Gallica
Η διαδικτυακή υπηρεσία Gallica άνοιξε στις 10 Οκτωβρίου 1997 [5]. Φιλοδοξία του έργου ήταν να γίνει η "ψηφιακή βιβλιοθήκη του μορφωμένου ανθρώπου". Προσφέρει πρόσβαση σε έργα καθώς και σε τεκμηριωμένα αρχεία, ιδίως σε κείμενα και εικόνες του γαλλόφωνου κόσμου του 19ο αιώνα. Στο ξεκίνημα του επιχειρήματος , ο διακομιστής αποθήκευε 2.500 ψηφιοποιημένα βιβλία σε μορφή εικόνας, καθώς και 250 ψηφιοποιημένα βιβλία σε μορφή κειμένου (από τη βάση δεδομένων Frantext του Εθνικού Ινστιτούτου Γαλλικής Γλώσσας)[6]. Τα βιβλία ήταν ταξινομημένα ανά ειδικότητα και ήταν συνοδευμένα με χρονολόγιο του 19ου αιώνα, καθώς και περιλήψεις των σημαντικότερων τάσεων της ιστορίας, της πολιτικής επιστήμης, του δικαίου, της οικονομίας, της λογοτεχνίας, της φιλοσοφίας, της επιστήμης και της ιστορίας της επιστήμης. Τέλος, ήταν διαθέσιμο ένα δείγμα της μελλοντικής βιβλιοθήκης εικόνων, με μια συλλογή του φωτογράφου Ευγένιου Ατζέ, μια επιλογή αρχείων για τον Πιερ Λοτί, μια συλλογή εικόνων από την Σχολή Γεφυρών και Οδοστρωμάτων (για τα μεγάλα έργα της βιομηχανικής επανάστασης) και μια επιλογή εικονογραφημένων βιβλίων από τη βιβλιοθήκη του Μουσείο του Ανθρώπου. Όταν ξεκίνησε η λειτουργία της, η Gallica θεωρήθηκε λιγότερο ως ψηφιακή βιβλιοθήκη παρά ως "εργαστήριο με σκοπό την αξιολόγηση των συνθηκών πρόσβασης και εξ αποστάσεως διαβούλευσης των ψηφιακών εγγράφων "[7].
Στις αρχές του 1998, η Gallica ανακοίνωσε τον στόχο της να συγκεντρώσει 100.000 τόμους και 300.000 ψηφιοποιημένες εικόνες μέχρι το τέλος του 1999 (περισσότερο από το ένα τρίτο των οποίων θα αφορούσε τον 19ο αιώνα). Οι μισές από τις 300.000 εικόνες θα προέρχονταν από εξειδικευμένα τμήματα της BnF, ενώ οι άλλες μισές από συλλογές δημόσιων φορέων (μουσεία και βιβλιοθήκες, Γαλλικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, Σχολή Γεφυρών και Οδοστρωμάτων, Ινστιτούτο Pasteur, Αστεροσκοπείο του Παρισιού, για παράδειγμα) ή ιδιωτικών φορέων (πρακτορεία τύπου, συμπεριλαμβανομένων των Magnum, Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, Sygma, Rapho). Ωστόσο, στο τέλος του έτους, η BnF αναθεώρησε προς τα κάτω τις προσδοκίες της: σύμφωνα με την Le Figaro, η BnF πέρασε "από την παγκόσμια, εγκυκλοπαιδική προοπτική στην ανάγκη επιλογής εξειδικευμένων εκδοτών", ενώ ο πρόεδρός της Ζαν-Πιερ Ανγκρεμί, ανέφερε την απόφαση της συντακτικής επιτροπής της Gallica δηλώνοντας:
"Αποφασίσαμε να εγκαταλείψουμε την ιδέα ενός τεράστιου εγκυκλοπαιδικού αρχείου εκατό χιλιάδων βιβλίων, το οποίο θα μπορούσε να επικρίνεται διαρκώς για το γεγονός ότι έχει κενά. Περνάμε τώρα σε θεματικά δεδομένα, όσο το δυνατόν πληρέστερα, αλλά πιο περιορισμένα. (...) Επιδιώκουμε να ανταποκριθούμε, κατά προτεραιότητα, στις απαιτήσεις των ερευνητών και των αναγνωστών "[8].
Το 2005, με αφορμή την πρωτοβουλία της Google για την αναζήτηση βιβλίων, ο Jean-Noël Jeanneney δημοσίευσε το (Quand Google défie l'Europe) (Όταν η Google προκαλεί την Ευρώπη)[9] , στο οποίο ζητούσε μια ευρωπαϊκή, και ιδίως γαλλική απάντηση. Μετά την έκκληση αυτή, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας ξεκίνησε τη "μαζική ψηφιοποίηση" με αύξηση της ποσότητας των διαθέσιμων αρχείων και σταδιακή μετάβαση σε λειτουργία κειμένου με τη χρήση οπτικής αναγνώρισης χαρακτήρων.
Στις 12 Μαρτίου 2012, δημιουργήθηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας η υπηρεσία Gallica intra muros[10], η οποία παρέχει πρόσβαση σε έργα που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα μόνο από την ερευνητική βιβλιοθήκη.
Τμήματα
Τμήμα εικονογραφημένων χειρογράφων
- Αυγουστίνος Ιππώνος, η πολιτεία του θεού[11]
- Μπενουά ντε Σεντ-Μαύρος - Roman de Troie [12]- μεσαιωνικό μυθιστόρημα για τον Τρωικό Πόλεμο
- Βοκάκιος, De casibus virorum illustrium[13]
- Μυθιστόρημα του Αινεία[14]
- Μεγάλα Χρονικά της Γαλλίας[15]
- Αρχαία ιστορία μέχρι τον Καίσαρα[16]
- Μυθιστορήματα της Στρογγυλής Τράπεζας[17]
- Οβίδιος, Μεταμορφώσεις [18]
- Κατάλογος ελληνικών χειρογράφων[19]
Τμήμα Παραστατικών Τεχνών
Διαθέτει εικονογραφία για το θέατρο, το χορό, το τσίρκο και τα κουκλοθέατρα.
Από το 2010, 50.000 σύγχρονες φωτογραφίες εκθέσεων βρίσκονται στο διαδίκτυο: φωτογραφίες των Joël Verhoustraeten[20] και Daniel Cande[21]. Οι J. Verhoustraeten και D. Cande παραμένουν οι κάτοχοι των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης, αλλά δέχθηκαν να αναρτήσουν τις εικόνες τους στο διαδίκτυο.
Τμήμα Χαρτών και Σχεδίων
Χάρτες, σχέδια με ελεύθερο χέρι ή λιθογραφημένα των μεγαλύτερων χαρτογράφων όπως ο Γεράρδος Μερκάτορ, ο Jodocus Hondius, ο Βίλεμ Blaeuw, ο Νικολά ντε Φερ, ο Σανσόν ντ' Αμπεβίλ κ.λπ.[22]
Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας
Προσφέρει πολύτιμες πηγές για την Ιστορία της επιστήμης.
Η πύλη Gallica-Math δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Συνδέσμου "Collaborative digitisation in mathematics" (Συνεργατική ψηφιοποίηση στα μαθηματικά) μεταξύ της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας και του πυρήνα MathDoc[23], Μέσω μιας λεπτομερούς ευρετηρίασης των αρχείων, παρέχει εύκολη πρόσβαση σε μέρος της μαθηματικής συλλογής της Gallica[24] (Νιλς Χένρικ Άμπελ, Εουτζένιο Μπελτράμι, Λαζάρ Καρνό, Ωγκυστέν-Λουί Κωσύ, Ζαν λε Ρον Ντ'Αλαμπέρ, Πέτερ Γκουστάφ Λεζέν Ντίριχλετ[25], Λέοναρντ Όιλερ, Ζοζέφ Φουριέ,Καρλ Γκούσταβ Γιάκομπ Γιακόμπι, Φέλιξ Κλάιν, Ζοζέφ Λουί Λαγκράνζ, Εντμόν Λαγκέρ[26], Πιερ-Σιμόν ντε Λαπλάς, Άουγκουστ Φέρντιναντ Μέμπιους, Μπέρναρντ Ρίμαν), του περιοδικού των καθαρών και εφαρμοσμένων μαθηματικών[27][28] που δημιουργήθηκε από τον Ζοζέφ Λιουβίλ το 1836 και ακόμα διατηρεί τη φήμη του. Επιπλέον, η ψηφιοποίηση του Ρεπερτορίου βιβλιογραφίας των µαθηµατικών επιστηµών συµπληρώνεται από µια βάση δεδοµένων[29] που επιτρέπει λεπτοµερή αναζήτηση, πολλαπλή πλοήγηση στο Ρεπερτόριο και την πρόσβαση σε ορισµένα ψηφιοποιηµένα πρωτότυπα αρχεία. Ο κατάλογος LINUM[30] περιλαμβάνει μαθηματικά έργα από την Gallica μαζί με άλλες ξένες βιβλιοθήκες (Cornell, Γκέτινγκεν, Michigan). Όλα αυτά τα αρχεία περιλαμβάνονται στο mini-dml[31], παράδειγμα μιας υπηρεσίας OAI[32] με μεγάλη χρησιμότητα για τους ερευνητές των μαθηματικών.
Αντιπροσωπευόμενες θεματικές ενότητες
Η Gallica προσφέρει επίσης επιμελημένες επιλογές όπου τα τεκμήρια ομαδοποιούνται σε θεματικά ή γεωγραφικά σύνολα ή ανά τύπο τεκμηρίου και συνοδεύονται από εισαγωγικά κείμενα:
- Τέχνες, αναψυχή και αθλητισμός[33], μεταξύ των οποίων και τη θεματολογία του αλόγου και της ιππασίας, με 220 τίτλους και περισσότερες από 250 εκδόσεις το 2011, που μαρτυρούν την κεντρική θέση που κατέχει αυτό το ζώο στον πολιτισμό και την ιστορία της Γαλλίας[34],
- δίκαιο και οικονοµία[35] ,
- λογοτεχνία[36] ,
- ιστορία[37],
- επιστήμες[38] ,
- Αφρική[39];
- Αμερική[40]
- Ασία[41];
- Ευρώπη[42]
- Ελλάδα[43]
- Γαλλία[44] ,
- Ανατολή
- χάρτες και υδρόγειες σφαίρες[45] ,
- ηχογραφήσεις[46] ,
- Σπάνιες ηχογραφήσεις στα ελληνικά του 1930 από δίσκους βινυλίου του γλωσσολόγου Υμπέρ Περνό[47],
- Από άλλο τμήμα της συλλογής του Υμπέρ Περνό[48] ο Επιτάφιος του Περικλέους με τη φωνή του Ελευθέριου Βενιζέλου σε δίσκο βινυλίου του 1927[49]
- εικόνες[50], όπως αφίσες, εκτυπώσεις, φωτογραφίες,
- βιβλία[51],
- Εγκυκλοπαίδεια του Ντιντερό και του Ντ' Αλαμπέρ[52],
- Χειρόγραφα[53],
- αντικείμενα[54] , συμπεριλαμβανομένων ενδεικτικά νομισμάτων, μεταλλίων, μασκών, μαριονετών, αντικειμένων τέχνης και συσκευών εγγραφής και αναπαραγωγής ήχου, βίντεο και πολυμέσων
- Παρτιτούρες [55] ,
- Τύπος και περιοδικά[56] ,
- βίντεο[57] με ντοκιμαντέρ και διαλέξεις, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων για την προϊστορία και την αρχαιότητα[58].
Gallica (λευκή ετικέτα)
Από το 2013, η BnF προσφέρει στις βιβλιοθήκες που επιθυμούν να διανείμουν το περιεχόμενό τους χωρίς να διαθέτουν δικό τους εργαλείο τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν το Gallica ως "λευκή ετικέτα "(White label) [59] . Η εφαρμογή αναπτύσσεται και φιλοξενείται από την BnF, αλλά η βιβλιοθήκη μπορεί να χρησιμοποιήσει το δικό της σχεδιασμό για να κάνει το εργαλείο δικό της.
Η Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Στρασβούργου είναι το πρώτο ίδρυμα που υπέγραψε συνεργασία με την BnF για την ψηφιακή βιβλιοθήκη Numistral, η οποία άνοιξε για το κοινό στις 4 Οκτωβρίου 2013[60]. Από τον Ιανουάριο του 2020, 8 ψηφιακές βιβλιοθήκες τροφοδοτούνται από τη λευκή ετικέτα Gallica[61].