Комплекслă хисеп

Тытăмлă хисепсем е Комплекслă хисепсем тесе $x+iy$ евĕрлĕ хисепсене калаççĕ, кунта $x$ тата $y$ — чăн хисепсем, $i$ — сăнарлă пĕрчĕ (ун тĕлĕшпе çакă тĕрĕс: $i^{2}=-1$ ). Арифметикăлла операцисене тивĕçтерекен тытăмлă мĕнпур хисепсен йышĕ уй пулса тăрать тата ăна çакăн пек паллăпа палăртаççĕ: $\mathbb {C}$ ( лат. complex — тачă çыхăннăскер).

Куратпăр ĕнтĕ, "тытăмлă хисепсем" ăнлав тени унашкал хисепсен, пĕтĕмĕшле илсен, чăн ( $x$ ) тата сăнарлă ( $iy$ ) пайĕсем пуррипе çыхăннă.

Малтанлăха чăн хисепсене (ăнлава) сарасси иккĕмĕш тата виççĕмĕш капашлă танлăхсен тупсăмĕсене туллин тупассипе çыхăннă: танлăх тымарĕсен формулисенче, тымар палли айĕнче, минуслă хисеп тăрать^[1]. Каярахпа аталаннă тытăмлă аргументлă функцисен теорийĕ математикăра тата физикăра нумай тĕлте хăйĕн вырăнне тупнă.

Геметрилле курăмкодне тӳрлет

Тĕп статья: Комплексла лаптак

Вуламалликодне тӳрлет

Балк М. Б., Балк Г. Д., Полухин А. А. Реальные применения мнимых чисел. — Киев: Радянська школа, 1988. — 255 с. — ISBN 5-330-00379-2.
Бронштейн И. Н., Семендяев К. А. Справочник по математике для инженеров и учащихся втузов. — изд. 13-е. — М.: Наука, 1985. — 544 с.
Бурбаки, Н. Очерки по истории математики. — М., 1963.
Виленкин Н. Я., Ивашов-Мусатов О. С., Шварцбурд С. И. Алгебра и математический анализ для 11 класса. Учебное пособие. — Изд. 6-е. — М.: Просвещение, 1998. — 288 с. — ISBN 5-09-008036-4.
Выгодский М. Я. Справочник по элементарной математике. — М.: АСТ, 2006. — 509 с. — ISBN 5-17-009554-6.

Асăрхавсемкодне тӳрлет

[1]

п • с • т Хисепсен системисем
Шутла йышсем	Натураллă хисепсем ( $\scriptstyle \mathbb {N}$ ) • Туллисем( $\scriptstyle \mathbb {Z}$ ) • Рационаллисем ( $\scriptstyle \mathbb {Q}$ ) • Алгебрăллисем ( $\scriptstyle {\overline {\mathbb {Q} }}$ ) • Периодсем • Шутлавлисем • Арифметикăллисем

Чăн хисепсем тата вĕсен анлăлатăвĕсем	Чăннисем ( $\scriptstyle \mathbb {R}$ ) • Комплекслисем ( $\scriptstyle \mathbb {C}$ ) • Кватернионсем ( $\scriptstyle \mathbb {H}$ ) • Кэли хисепĕсем (октавăсем, октонионсем) ( $\scriptstyle \mathbb {O}$ ) • Седенионсем ( $\scriptstyle \mathbb {S}$ ) • Альтернионсем • Дуаллисем • Гиперкомплекслисем • Вышкайсăр чăннисем • Гиперчăннисем • Сюрреаллисем

Хисепсен системисене анлăлатмалли инструментсем	Кэли — Диксон процедури • Фробениус теореми • Гурвиц теореми

Хисепсен ытти системисем	Кардиналлă хисепсем • Йĕрке хисепĕсем (трансфинитлисем, ординалсем) • p-адиллисем • Вышкайсăр натураллă хисепсем • Интервалла хисепсем

Çав. пекех	Гиперболăлла хисепсем • Иррационаллă хисепсем • Трансцендентлă хисепсем • Хисепсен пайăрки • Бикватернион