.jpg)
In België beheert een ziekenfonds, ook aangeduid met de naam mutualiteit, de verplichte ziektekostenverzekering.
Lidmaatschap van een ziekenfonds (of “verzekeringsinstelling”) is verplicht voor wie:
Kinderen tot 26 jaar zijn automatisch aangesloten als persoon ten laste van het gezinshoofd, tenzij ze eerder fiscaal onafhankelijk worden.
.svg){kind=small} | Dit artikel bevat verouderde informatie en zou bijgewerkt moeten worden. U wordt uitgenodigd om dit artikel bij te werken. |
In België kan iedere ingezetene zich bij een van de vijf erkende, al dan niet politiek gebonden ziekenfondsen of bij de federale neutrale Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV) aansluiten. Voor spoorwegpersoneel geldt een bijzondere regeling bij de Kas der Geneeskundige Verzorging van HR Rail.
Elk ziekenfonds biedt de verplichte gratis ziekteverzekering aan. Die wordt betaald door de werkgevers- en werknemersbijdragen aan de sociale zekerheid en door de subsidies van de federale overheid. De verplichte verzekering betaalt (gedeeltelijk) de geneeskundige prestaties die het Rijksfonds voor sociale zekerheid RIZIV erkend heeft. De verplichte ziekteverzekering betaalt ook de uitkeringen in geval van arbeidsongeschiktheid.
Daarnaast bieden de ziekenfondsen ook nog aanvullende verzekeringen aan. Daarmee vergoeden ze verstrekkingen die niet of onvoldoende door de verplichte ziekteverzekering gedekt worden, zoals brillen, vaccinaties, tandheelkunde, revalidatie... Hiermee proberen de fondsen zich van hun concurrenten te onderscheiden en nieuwe leden te werven.
De Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering biedt enkel de verplichte ziekteverzekering aan. De leden van de andere ziekenfondsen zijn sinds 2010 wettelijk verplicht een aanvullende ziekteverzekering af te sluiten.
Er zijn in België 5 erkende landsbonden, onderverdeeld in 60 voornamelijk regionaal georganiseerde ziekenfondsen:
De Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV) heeft 12 gewestelijke diensten en het NMBS-ziekenfonds heeft 5 gewestelijke centra
Het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) ontvangt - onder meer van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) en van de sociale verzekeringsfondsen voor zelfstandigen - de bijdragen voor de ziekte- en invaliditeitsverzekering en verdeelt ze over de landsbonden, de Hulpkas en het NMBS-ziekenfonds. Het RIZIV controleert deze instanties ook.
| Landsbond | Leden[1] | ||
|---|---|---|---|
| 100 | Landsbond der Christelijke Mutualiteiten | 4.600.893 | |
| 200 | Landsbond van de Neutrale Ziekenfondsen | 573.696 | |
| 300 | Solidaris, nationaal verbond van socialistische mutualiteiten | 3.252.667 | |
| 400 | Landsbond van Liberale Mutualiteiten | 539.577 | |
| 500 | Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen | 2.232.397 | |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}