Tozkoparan İskender (Osmanlıca: توزكوپاران ايسكندر), Türk okçu. Türk okçuluk tarihinin en büyük kemankeşlerindendir.[1]
Tozkoparan İskenderin hayatı hakkında malumatlar net değildir. İskender Bey'in "Tozkoparan" lakabını nasıl aldığına dair rivayetler vardır. Bir rivayete göre, okçuluk talimi yaparken yayın toz olarak adladırılan kısmını koparmıştı. Bunu gören Yıldırımlı Baba "Bu pehlivan toz koparan!" demiştir. Olağanüstü kuvvetine ilişkin birçok hikâye anlatılır. Yavuz Sultan Selim'in İran ve Mısır seferlerine katılmıştır.[1]
Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli illerinde 10 ayrı rekor kırmış, daha sonra bu rekorlar aşılamamıştır. Tozkoparan İskender en uzun rekorunu, gündoğusu havasıyla atılan Akrurı Menzili'nde 1281,5 gezle kırmıştır. 846 (veya 848) metrelik bu mesafe bir dünya rekorudur.
Taşın bugün bulunduğu yer asıl yeri değildir; yok olmaması için buraya taşınmıştır. Üzerindeki tarih, bu taşın Tozkoparan İskender'in ölümünden bir süre sonra, onun kaybolmuş menzil taşlarından birisinin yerine dikilmiş olabileceğini akla getirmektedir. Çünkü, ölüm yılı kesin olarak bilinmemekle birlikte, Tozkoparan İskender'in bu tarihe kadar yaşamadığı biliniyor. Bir başka olasılık, söz konusu taşın aynı lakabı taşıyan Kanûnî dönemi kemankeşlerinden Tozkoparan Ahmed Ağa'ya ait olmasıdır.
Tozkoparan'ın yiğitliğine ilişkin pek çok menkıbe anlatılır. Meydanda çalışırken, geceleri sol kolu üstüne yatmaması için iki kişinin nöbet beklediği söylenir.
Kulaksız Çeşmesi'yle Haliç Polis Merkezi arasında ve "Kasımpaşa Kulaksız Okspor Derneği Lokali"nin önünde bulunan, Tozkoparan İskender'e ait nişan taşının celî sülüsle yazılmış kitâbesi: