კარგილი

ლადექის ქრონიკებში მოხსენიებული კარგილის სახელი ვაილიზე ტრანსლიტერირდება როგორც dkar skyil.^[2] სიტყვა შეიძლება აღნიშნავდეს ნათელ ან ჯანსაღ ტერიტორიას.^[3]

ვაილის ტრანსლიტერაციის მიხედვით, თანამედროვე გაზეთებში ქალაქის სახელი გამოითქმის როგორც dkar `khyi.^[4] იგი შეიძლება აღნიშნავდეს ნათელ ან მთის სასარგებლო ამფითეატრს.^[5] ფრაზა ხშირად გვხვდება ტიბეტურ ლიტერატურაში.

კარგილის მკვიდრები ქალაქის სახელის წარმოშობას Khar-სა (ფორტი) და rkil-ს (ცენტრი) უკავშირებენ, რაც მრავალ ფორტს შორის ცენტრალურ მდებარეობაზე მიანიშნებს.^[6] რადჰიკა გუპტა მიიჩნევს, რომ ეს შესაფერისი აღწერაა იმ ადგილისთვის, რომელიც თანაბარი მანძილითაა დაშორებული სრინაგარიდან, ლეჰიდან და სკარდუდან.^[6]

კარგილი მდინარეთა რამდენიმე ხეობის შესართავთან მდებარეობს: ჩრდილოეთითა და სამხრეთით მდინარე სურუს ხეობა მდებარეობს, სამხრეთ-აღმოსავლეთით ― ვახა-რონგის ხეობა, ხოლო აღმოსავლეთით ― სოდის ხეობა. ჩრდილოეთით, მცირე მანძილის დაშორებით მდებარეობს მდინარე დრასის ხეობა, რომელიც სურუს ხეობიდან იშლება და ზოჯი-ძაის გასასვლელისა და ქაშმირისკენ მიუყვება. შესაბამისად, კარგილი ქაშმირის, ლადექისა და ბალტისტანის მარშრუტების გზაჯვარედინზე მდებარეობს.

მკვლევარ ჯანეტ რიზვის აზრით, ინდის ხეობა მაროლსა და დაჰს შორის ვიწრო კანიონს წარმოადგენს და თანამედროვე ხანამდე მარტივად გასავლელი არ იყო. სწორედ ამიტომ, ჩვეულებრივ, ბალტისტანსა და ლეჰს შორის სავაჭრო გზა სურუს ხეობისა და ვახა-რონგის გავლით კარგილზე გადიოდა.^[7][8]

ინდოეთის გაყოფისა და ქაშმირის პირველი ომის შემდეგ ბალტისტანი პაკისტანის დაქვემდებარებაში გადავიდა. კონფლიქტის ბოლოს მწვერვალი 13620, რომელიც კარგილს გადმოჰყურებს და სრინაგარი-ლეჰის მაგისტრალი პაკისტანის დაქვემდებარებაში აღმოჩნდა. ინდოეთ-პაკისტანის 1971 წლის ომის დროს ინდოეთის სამხედრო ძალებმა კონტროლის ხაზის ჩრდილოეთით გადაწევა მოახერხეს, რითის კარგილის უსაფრთხოება უფრო უზრუნველყვეს. ამ ზეწოლის შემდეგ მნიშვნელოვანი სოფელი ჰუნდერმანი ინდოეთის კონტროლქვეშ აღმოჩნდა.

დამოუკიდებელი ინდოეთი

ინდოეთის პაკისტანის პირველი ომის შემდეგ ცეცხლის შეწყვეტის ხაზის შედეგად ლადექის ვაზარათი გაიყო და კარგილისა და ლეჰის თეჰსილები ინდოეთის მხარეს აღმოჩნდა, ხოლო სკარდუს თეჰსილი ― პაკისტანის მხარეს. ინდოეთის მხარს დარჩენილი ორი თეჰსილი მალე რაიონად გამოცხადდა, ხოლო ლადექი ჯამუსა და ქაშმირის დანაყოფებთან ერთად ჯამუ და ქაშმირის შტატის დანაყოფად (დივიზიად) გამოცხადდა. პაკისტანმა სკარდუს თეჰსილს ბალტისტანი უწოდა და რამდენიმე რაიონად დაყო.

ინდოეთ-პაკისტანის მესამე ომის შემდეგ მხარეებმა სიმლის შეთანხმებას მოაწერეს ხელი, რის შემდეგაც ცეცხლის შეწყვეტის ხაზი ნაწილობრივ შეიცვალა კონტროლის ხაზად ჩამოყალიბდა.^[9]

კარგილის საშუალოდ სიმაღლე ზღვის დონიდან 2 676 მეტრზე მდებარეობს. გაშენებულია მდინარე სურუს სანაპიროებზე. იგი სრინაგარიდან 205 კმ-ითაა დაშორებული.^[10] ჰიმალაების სხვა ტერიტორიების მსგავსად, კარგილს კლიმატი ზომიერია. ზაფხული ცელია ცივი ღამეებით, ხოლო ზამთარი გრძელი და სუსხიანია, რომლის დროსაც ტემპერატურა −20 °C-ზე (−4 °F) დაბლა ეცემა.^[11]

2011 წლის აღწერის მიხედვით, კარგილის მოსახლეობა 16 338 ადამიანს შეადგენს. მოსახლეობის უმრავლესობა (11 496 ადამიანი) რეგისტრირებულ ტომებს მიეკუთვნება. მოსახლეობის 75%-მა იცის წერა-კითხვა.^[12]

რელიგია

კარგილის მოსახლეობის უმრავლესობა (77.56%) ისლამის მიმდევარია. მეორე უდიდეს რელიგიურ ჯგუფს (19.21%) ინდუიზმის მიმდევრები წარმოადგენენ. ბუდისტები მოსახლეობის 0.54%-ს, ხოლო სიქიზმის მიმდევრები 2.2%-ს შეადგენენ.^[13]

საჰაერო

ქალაქიდან 8 კმ-ის დაშორებით მდებარეობს კარგილის აეროპორტი, რომელიც სრულად არ ფუნქციონირებს. აეროპორტი შეტანილია ე.წ. UDAN სქემაში და სამომავლოდ სრულად ამოქმედება იგეგმება. უახლოესი ფუნქციონირებადი აეროპორტია სრინაგარის საერთაშორისო აეროპორტი.

რკინიგზა

კარგილი ინდოეთის სხვა ქალაქებთან რკინიგზით ჯერ კიდევ არ არის დაკავშირებული. იგეგმება სრინაგარი-კარგილი-ლეჰის რკინიგზის ხაზის გაყვანა, რომელის სრინაგარს კარგილის გავლით ლეჰთან დააკავშირებს. უახლოესი მთავარი სარკინიგზო სადგური ჯამუ-ტავის სარკინიგზო სადგურია, რომელიც 472 კმ-ის დაშორებით მდებარეობს.

• კარგილის ომი
• ლადექი
• ლეჰი

• Aggarwal, Ravina (2004), Beyond Lines of Control: Performance and Politics on the Disputed Borders of Ladakh, India, Duke University Press, ISBN 0-8223-3414-3, https://books.google.com/books?id=2k3mgWCitj0C
• Charak, Sukhdev Singh (1983), General Zorawar Singh, Publications Division, Government of India, https://archive.org/details/GENERALZORAWARSINGH
• Cunningham, Alexander (1854), Ladak: Physical, Statistical, Historical, London: Wm. H. Allen and Co, https://archive.org/details/ladakphysicalsta00cunnrich
• Francke, Rev. A. H. (1907), A History of Western Tibet, S. W. Partridge & Co, https://archive.org/details/historyofwestern00ahfr/page/n6
• Gupta, Radhika (2013). „Allegiance and Alienation: Border Dynamics in Kargil“, რედ. David N. Gellner: Borderland Lives in Northern South Asia. Duke University Press, გვ. 47–71. ISBN 978-0-8223-7730-6. 
• Francke, August Hermann (1926). Antiquities of Indian Tibet, Part 2. Calcutta: Superintendent Government Printing. 
• Handa, O. C. (2001), Buddhist Western Himalaya: A politico-religious history, Indus Publishing, ISBN 978-81-7387-124-5, https://books.google.com/books?id=R4VuovXa5YUC&pg=PA197
• Huttenback, Robert A. (1961), "Gulab Singh and the Creation of the Dogra State of Jammu, Kashmir, and Ladakh", The Journal of Asian Studies 20 (4): 477–488, , https://pahar.in/mountains/Books%20and%20Articles/Indian%20Subcontinent/1961%20Gulab%20Singh%20and%20Creation%20of%20Dogra%20State%20of%20Jammu%20Kashmir%20and%20Ladakh%20by%20Huttenback%20from%20J%20Asian%20Studies%20v20%20s.pdf დაარქივებული 2018-11-23 საიტზე Wayback Machine.
• Karim, Maj Gen Afsir (2013), Kashmir The Troubled Frontiers, Lancer Publishers LLC, pp. 30–, ISBN 978-1-935501-76-3, https://books.google.com/books?id=lf2jAQAAQBAJ&pg=PT30
• Panikkar, K. M. (1930), Gulab Singh, London: Martin Hopkinson Ltd, https://archive.org/details/gulabsingh179218031570mbp
• Rizvi, Janet (1996), Ladakh: Crossroads of High Asia (Second რედ.), Oxford University Press, ISBN 978-0-19-564016-8, https://archive.org/details/ladakhcrossroads0000rizv

• Hussain, Javed. (2006-10-21) Kargil: what might have happened. Dawn. ციტირების თარიღი: 2009-05-20
• Yukiyasu Osada; Gavin Allwright; Atsushi Kanamaru (2000), Mapping the Tibetan World, Tokyo: Kotan Publishing (გამოქვეყნების თარიღი: 2004), ISBN 0-9701716-0-9, https://archive.org/details/isbn_9780970171603
• Paul Beersmans (13 June 1998), Jammu and Kashmir State 1998, Belgian Association for Solidarity with Jammu and Kashmir, http://www.basjak.org/JKS1998.htm დაარქივებული 6 October 2007^{[Date mismatch]} საიტზე Wayback Machine.Category:Webarchive-ის თარგის შეტყობინებები

არის გვერდი თემაზე:

კარგილი

• Kargil Official Website