უკანგორის ეკლესია

უკანგორის ტაძარი — ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი საქართველოში, დმანისის მუნიციპალიტეტის მაშავერას თემის სოფელ უკანგორში.

ტაძარი დათარიღებულია V-VI საუკუნეებით. იგი ერთნავიანი სიგრძივ მიმართული შენობაა, რომელსაც სამხრეთ-აღმოსავლეთიდან აკრავს ოთხკუთხედი სადიაკვნო. სადიაკვნოს შესასვლელი მხოლოდ ეკლესიის შიგნიდან აქვს. შენობის კედლები ძალიან სქელია. როგორც გარედან, ისე შიგნიდან შემოსილია თლილი ქვის პერანგით. ამჟამად, ჩრდილო-აღმოსავლეთი ნაწილი მიწითაა დაფარული, მოპირდაპირე მხარე კი ჩაქცეულია. აქ კედლებიც ნაწილობრივ ჩამონგრეულია. ტაძარს ორი კარი აქვს, ამიტომაც ეძახიან ორკარიანს. სარკმელი სამია: სამხრეთ-დასავლეთიდან, სამხრეთ-აღმოსავლეთიდან და ჩრდილო-აღმოსავლეთიდან. ტაძარი შიგნით წარმოადგენს მოგრძო ოთხკუთხედს, რომელიც გადახურულია ცილინდრული კამარით. ამბიონი შემაღლებულია ერთი საფეხურით. საკურთხევლის უკანა კედელზე, სარკმლის ქვეშ, მიშენებული აქვს ტრაპეზი, სიმაღლით 0,75 მ.

შემკულობა, თუ მხედველობაში არ მივიღებთ უადგილო ადგილას ჩაშენებულ ორნამენტულ ქვებს, როგორც ჩანს, არც გარეთ ჰქონია ტაძარს და არც შიგნით. ტაძრის გარშემო, სასაფლაოზე ნაპოვნია წარწერიანი ჯვრის კვარცხლბეკი, რომელიც დიდი ქვის კუბს წარმოადგენს. მასზე გვხვდება 6 სტრიქონიანი მთავრული წარწერა, რომლის მხოლოდ პირველი ოთხი სტროფი იკითხება. წარწერა ხანმეტია და ენათესავება ბოლნისის სიონის უძველეს წარწერებს^[1]. ამათ გარდა, ნაპოვნია სხვა წარწერიანი ქვები და ბარელიეფები.

ეკლესიას 2006 წლის 7 ნოემბერს, საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულების თანახმად მიენიჭა ეროვნული მნიშვნელობის კულტურის უძრავი ძეგლის კატეგორია.^[2]