წვირმის მთავარანგელოზის ეკლესია (ზაგარის უბანი)

ტაძრის მოხატულობა დაზიანებულია, თუმცა შეიმჩნევა, რომ მისი ოსტატი მხატვარ თევდორეს ნამუშევრით იყო შთაგონებული. საკურთხეველს ამშვენებს წელზევით ფიგურებისგან შემდგარი ვედრების მონუმენტური კომპოზიცია. აღმოსავლეთის კედლის გარდა მოხატულობა ორ რეგისტრადაა მოცემული. ზედა რეგისტრში ისტორიული თანმიმდევრობით განლაგებულია საუფლო დღესასწაულთა შვიდი სცენა. ქვედა რეგისტრში ფეხზე მდგომ წმინდანთა ფიგურები მოთავსებულია ფერწერით შესრულებული დეკორატიული თაღნარის მოჩარჩოებაში. ეს მოტივი საქართველოს კედლის მხატვრობაში XIII ს.-დან ვრცელდება. მთავარანგელოზების ფეხზე მდგარი ფიგურები კამარაზეა გადატანილი.

მხატვრობის ხასიათი, რომელშიც მკაფიოდ ჩანს ჩამოშორება მონუმენტურობის პრინციპებისაგან (მცირე ზომის ფიგურებისგან აგებული კომპოზიციები, სამოსის დანაწევრებული, რამდენადმე დაწვრილმანებული ნახატი) მიუთითებს მის შესრულებაზე XIII ს.-ის მეორე ნახევარში^[1].

ეკლესიის ორი დიდი საკურთხევლის წინამდებარე ჯვარი XII ს.-ში მოუჭედავთ ადგილობრივ სახელოსნოში ოქროში მოვარაყებული ვერცხლით. იგი ცალკეული გამოსახულებებითაა შემკული. ნიშანდობლივია, რომ სვანეთის საკურთევლისწინა ჯვრებზე ხაზგასმულია ეკლესიის პატრონის გამოსახულება: ცენტრალურ ადგილას მოცემულია, სხვა გამოსახულებებისგან განსხვავებით, დიდი ზომის ფიგურა იმ წმინდანისა, რომლის სახელზედაც ნაკურთხია ეკლესია, რომლის სახელსაც ატარებს.

ეკლესიას, 2006 წლის საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულების თანახმად, მიენიჭა ეროვნული მნიშვნელობის კულტურის უძრავი ძეგლის კატეგორია^[2].

• ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლების სია

• ყენია რ., ალადაშვილი ნ. ზემო სვანეთი (შუა საუკუნეების ხელოვნება), გზამკვლევი, თბ., 2000, გვ. 60

• ინფორმაცია სვანეთის კულტურული ძეგლების შესახებ