ಖರಿಯಾ ಭಾಷೆ
ಖಾರಿಯಾ ಭಾಷೆ ( IPA: [kʰaɽija] ಅಥವಾ IPA: [kʰeɽija] [೧] ) ಆಸ್ಟ್ರೋಯಾಸಿಯಾಟಿಕ್ ಭಾಷಾ ಕುಟುಂಬದ ಮುಂಡಾ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಪೂರ್ವ ಭಾರತದ ಖರಿಯಾ ಜನರು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.
| ಖರಿಯಾ ಭಾಷೆ खड़िया, ଖଡ଼ିଆ | ||
|---|---|---|
| ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳು: | ಭಾರತ (ಜಾರ್ಖಂಡ್, ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ, ಒಡಿಶಾ). | |
| ಒಟ್ಟು ಮಾತನಾಡುವವರು: | 297,614, 69% ಜನಸಂಖ‍್ಯೆ | |
| ಭಾಷಾ ಕುಟುಂಬ: | Austro-Asiatic ಮುಂಡಾ ದಕ್ಷಿಣ 'ಖರಿಯಾ ಭಾಷೆ' | |
| ಬರವಣಿಗೆ: | ದೇವನಾಗರಿ, ಒಡಿಯಾ, ಲ್ಯಾಟಿನ್ | |
| ಅಧಿಕೃತ ಸ್ಥಾನಮಾನ | ||
| ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆ: |  ಭಾರತ
| |
| ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ: | no official regulation | |
| ಭಾಷೆಯ ಸಂಕೇತಗಳು | ||
| ISO 639-1: | ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲ | |
| ISO 639-2: | ಸೇರಿಸಬೇಕು | |
| ISO/FDIS 639-3: | khr | |
| ಟಿಪ್ಪಣಿ: ಈ ಪುಟದಲ್ಲಿ IPA ಧ್ವನಿ ಸಂಕೇತಗಳು ಯುನಿಕೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರಬಹುದು. | ||
ಇತಿಹಾಸ
ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಪಾಲ್ ಸಿಡ್ವೆಲ್ ಪ್ರಕಾರ, ಆಸ್ಟ್ರೊಯಾಸಿಯಾಟಿಕ್ ಭಾಷೆಗಳು ಸುಮಾರು 4000-3500 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದಿಂದ ಒಡಿಶಾದ ಕರಾವಳಿಗೆ ಬಂದವು.[೨]
ವರ್ಗೀಕರಣ
ಖರಿಯಾ ಮುಂಡಾ ಭಾಷಾ ಕುಟುಂಬದ ಖಾರಿಯಾ-ಜುವಾಂಗ್ ಶಾಖೆಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಅದರ ಹತ್ತಿರದ ಸಂಬಂಧಿ ಜುವಾಂಗ್ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಖಾರಿಯಾ ಮತ್ತು ಜುವಾಂಗ್ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ವರ್ಗೀಕರಣವು ಖರಿಯಾ ಮತ್ತು ಜುವಾಂಗ್ ಅನ್ನು ಮುಂಡಾ ಕುಟುಂಬದ ದಕ್ಷಿಣ ಮುಂಡಾ ಶಾಖೆಯ ಉಪಗುಂಪಾಗಿ ಇರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಕೆಲವು ಹಿಂದಿನ ವರ್ಗೀಕರಣ ಯೋಜನೆಗಳು ಖರಿಯಾ ಮತ್ತು ಜುವಾಂಗ್ ಅನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಇರಿಸಿದವು, ಮುಂಡಾ ಭಾಷೆಗಳ ಮೂಲದಿಂದ ಪಡೆದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಶಾಖೆಯಾಗಿ, ಅವರು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಮುಂಡಾ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದರು.
ಖರಿಯಾ ಅವರು ಸದ್ರಿ (ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಪರ್ಕ ಭಾಷೆ), ಮುಂಡರಿ, ಕುರುಖ್, ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಒಡಿಯಾ ( ಒಡಿಶಾದಲ್ಲಿ) ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.[೩]
ವಿತರಣೆ
ಖರಿಯಾ ಭಾಷಿಕರು ಭಾರತದ ಕೆಳಗಿನ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ.
- ಜಾರ್ಖಂಡ್
- ಸಿಮ್ಡೆಗಾ ಜಿಲ್ಲೆ
- ಗುಮ್ಲಾ ಜಿಲ್ಲೆ
- ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ
- ಸುರ್ಗುಜಾ ಜಿಲ್ಲೆ
- ರಾಯಗಢ ಜಿಲ್ಲೆ
- ಒಡಿಶಾ
- ಸುಂದರಗಢ ಜಿಲ್ಲೆ
- ಜಾರ್ಸುಗುಡ ಜಿಲ್ಲೆ
ಧ್ವನಿಶಾಸ್ತ್ರ
| ಓಷ್ಟ್ಯ | ದಂತ್ಯ /ಅಲ್ವಿಯೋಲಾರ್ | ಮೂರ್ಧನ್ಯ | ತಾಲವ್ಯ | ಕಂಠ್ಯ | ಗಲಕುಹರ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ಅನುನಾಸಿಕ | m | n | ( ɳ ) | ɲ | ŋ | ||
| ನಿಲ್ಲಿಸು / ತಡೆ | ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣ ಧ್ವನಿ | p | t̪ | ʈ | c | k | ( ʔ ) |
| ಮಹಾಪ್ರಾಣ ಧ್ವನಿ | t̪ʰ | ʈʰ | cʰ | kʰ | |||
| ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣ ಧ್ವನಿ | b | d̪ | ɖ | ɟ | ɡ | ||
| ಮಹಾಪ್ರಾಣ ಧ್ವನಿ | bʱ | d̪ʱ | ɖʱ | ɟʱ | ɡʱ | ||
| ಗಲಕುಹರ | ˀb | ˀɖ | ˀɟ | ||||
| ತುಟಿಯ ಸಹಾಯದ ಧ್ವನಿ | f | s | ɦ | ||||
| ಅಂದಾಜು | w | l | j | ||||
| ತಾಡಿತ | ಘರ್ಷ ಧ್ವನಿ | ɾ | ( ɽ ) | ||||
| ಕಂಪಿತ ಧ್ವನಿ | ( ɽʱ ) | ||||||
- [ɽ, ɽʱ] ಕೇವಲ ಸ್ವಲ್ಪ ಧ್ವನಿಮಾ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ /ɖ, ɖʱ/ ನ ಧ್ವನ್ಯಂತರಗಳಾಗಿವೆ.
- /f/ ಅನ್ನು ಕೆಲವು ಸ್ಪೀಕರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿ [p͡f] ಉಚ್ಚರಿಸಬಹುದು.
- /c, cʰ, ɟ, ɟʱ/ ಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [t͡ʃ, t͡ʃʰ, d͡ʒ, d͡ʒʱ], ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಎರವಲು ಪದಗಳಲ್ಲಿ ತಡೆಯಾದ ಶಬ್ದಗಳಾಗಿ ಅರಿತುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
- [ʔ] ಕೋಡಾ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ /ɡ/ ನ ಧ್ವನ್ಯಂತರ ಆಗಿದೆ. [೪]
| ಮುಂಭಾಗ | ಕೇಂದ್ರ | ಹಿಂದೆ | |
|---|---|---|---|
| ಮುಚ್ಚಿದ | i | u | |
| ಮಧ್ಯ | e | ( ə ) | o |
| ತೆರೆದ | a | ||
| ಸಂಯುಕ್ತ ಸ್ವರ | /ae̯, ao̯, ou̯, oe̯, ui̯/ | ||
- /i, e, o, u/ [ɪ, ɛ, ɔ, ʊ] ನ ಸಡಿಲವಾದ ಧ್ವನ್ಯಂತರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
- /a/ [ɑ, ä, ə, ʌ] ನ ಧ್ವನ್ಯಂತರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದು. [೪]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
- Gagan Chandra Banerjee (1894). Introduction to the Khariā Language. Bengal Secretariat Press. ISBN 9788120617728. Retrieved 25 August 2012.
- Peterson, John. 2008. "Kharia". In Anderson, Gregory D.S (ed). The Munda languages, 434–507. Routledge Language Family Series 3.New York: Routledge. ISBN 0-415-32890-X.
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು
- ಆನ್‌ಲೈನ್ ಖರಿಯಾ ನಿಘಂಟು Archived 2016-03-03 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Languages of South Asia