Triest
Triest (en sloveno e 'n croàto: Trst) l'è la capitàl del Friul Enésia Giulia, de precìs la se tróa 'n de la Giulia sö i rie del mar Adriàtech e l'è tacada al cunfì co la Sloénia.
| Trieste Comun | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
.jpg) | |||||
| Dats aministrativ | |||||
| Nom ofiçal | Trieste | ||||
| Stat | Itàlia | ||||
| Rejon | Friuli-Venesia Giulia | ||||
| Provinça | Provincia de Trieste | ||||
| Lengue ofiçai | lèngua italiana | ||||
| Politega | |||||
| Sindeg | |||||
| Orgen lejislativ | Consili comunal | ||||
| Territore | |||||
| Coordinade | 45°39′01″N 13°46′13″E / 45.650278°N 13.770278°E | ||||
| OSM | 179180 | ||||
| Voltituden | 2 m s.l.m | ||||
| Superfix | 85,11 km² | ||||
| Abitants | 198 417 ab. (1º genar 2023) | ||||
| Densitaa | 2331.3 ab./km² | ||||
| Confin | Duino-Aurisina, Monrupino, Muggia, San Dorligo della Valle, Sgonico, Erpelle-Cosina e Sesana | ||||
| Fus orari | UTC+01:00 e UTC+02:00 | ||||
| Varie | |||||
| Prefiss | 040 | ||||
| Codex postal | 34121, 34122, 34123, 34124, 34125, 34126, 34127, 34128, 34129, 34130, 34131, 34132, 34133, 34134, 34135, 34136, 34137, 34138, 34139, 34140, 34141, 34142, 34143, 34144, 34145, 34146, 34147, 34148, 34149, 34150 e 34151 | ||||
| Sigla autom. | TS | ||||
| Codex ISTAT | 032006 | ||||
| Codex catastal | L424 | ||||
| Sant protetor | Justo de Trieste | ||||
| Cl. climatega | |||||
| Cl. sismega | |||||
| Localizazion | |||||
.svg) | |||||
| Sit istituzional | |||||
Ol nòm
Ol nòm de Trièst l'è preromà e 'l vé da terg = mercàt èste che l'è ü sufìs venetich e l'è dientà 'n latì Tergeste/Tergestum.La sità l'è pò ciamada Trieste 'n triestì, Triest 'n tergestì e 'n todèsch, Trieszt in ungherés, Trst in sloéno, sèrbo e croàt.
De èt
Ol castèl de Miramare che l'è fórse ol monumènt sìmbol de Trièst che l'è stacc fai sö tra 'l 1855 e 'l 1860 da Masimilià d'Asbùrgh, arcidüca d'Austria e 'mperadùr del Mesico.
De èt ach:
- la catedràl de San Giusto 1304,
- ol castèl de Duino,
- ol castèl de San Giusto,
- la Lantèrna che l'è 'l faro del pòrt del 1833.
Stòria de la sità
Sömèa che la sità la sìes stacia fundada da i Carni öna tribù di Gai, l'è pò stacia conquistada da i Romà öe pò quando l'impéro l'è crolàt gh'è pasàt i barbari.
In del 539 l'è pasada 'n di mà di Bisantì fina al 788, fò che öna quach agn pasàcc sóta i Longobàrt, in del 788 ì è riacc i Franchi.
In del 948 l'è dientada séde vescovile, ma desà che i vèscof i esercitàa mia 'l sò potèr, Triest a belasì la gh'è riada a dientà libèr cümü tra 'l méla e 'l méla e ü (1100), ma zamò 'n del 1202 la gh'éra de giüraga fedeltà a Enésia.
A partì dal 1382 la s'è dacia a i Asburgo e l'è restada sóta de lur fina al 1918, quando l'è pasada sóta 'l Règn d'Italia dòpo la Segónda Guèra Mondiàl.
A partì dal 1719 l'è dientada pòrt franch, desà che i Asbürgo i gh'éra dóma 'l pòrt de Triest e de fato l'è stacia la Pórta de l'Impér.
Dòpo la Segónda Guèra Mondiàl l'è stacia ocüpada per 60 dè da i partigiani del Tito e l'è stacc chèsto ol periodo di Foibe.Söbèt dòpo l'è stacia goernada fina al 1954 da i Aleàcc, che i èra fai sö ü staterèl ciamàt ol Lìber Teritòre de Trièst. Dòpo 'l 1954 métà del Teritòre l'è 'ndacc a la Jugoslavia e metà l'è 'ndacc a la Repüblica Italiana.
Etnie
A Trièst amò 'ncö 'l 5% de la zèt del cümü l'è sloéna ma fina al prensèpe del méla e nöf (1900) i Sloéni i éra ol 25% de la popolasiù de la sità e gh'éra pò ü 5% de Todèsch.
Galerìa de fóti
Siti internet
Scènsa e cültura
- Trieste sità de la scènsa
- AREA Science Park
- Sito de l'organisasiù ERA Arqiviad qé: [1]
- Science Centre Immaginario Scientifico
- Müséo Nasiunàl Antartide
- UNESCO Triest Arqiviad qé: [2]
- Triest cültura
- FEST Fiéra internasiunàl de l'Editoréa Scientiféga de Triest
Türìsm
- Agenséa türistéga de Triest
- Triest: sport, mar, natüra per ol türista Arqiviad qé: [3]
- Guida de Triest
Quotidiani
- Il Piccolo - giurnàl de Triest
- Primorski dnevnik - giurnàl sloéno de Triest
- TriesteOggi - giurnàl online de Triest Arqiviad qé: [4]
Siti istituzionali
