Памашэҥер (Камша кундем)
Памашэҥе́р (Паҥшеме́р, Памшеме́р)[3] (рушла Актазики) – Российыште Суас Элын Камша кундемыштыже верланыше Манашъял ял шотан илемыш пурышо ял. Калыкчот: 171 еҥ (1989 ий)[4], 180 еҥ (2010 ий)[5].
| Ял | |
| Памашэҥер | |
|---|---|
| рушла Актазики | |
| 56°01′48″ с. ш. 52°18′47″ в. д.HGЯO | |
| Эл |  Россий |
| Федераций субъектше | Суас Эл |
| Кундем | Камша |
| Эртыш да географий | |
| Калыкчот | |
| Калыкчот | ▲180 еҥ (2010) |
| Калык-влак | марий |
| Инаныше-влак | чимарий, танле |
| Цифрр идентификатор-влак | |
| Телефон код | +7 85549[1] |
| Почто индекс | 423644[2] |
| Автомобиль код | 16, 116, 216 |
.svg)
Ял кутыртыш
Ялыште илыше марий-влак олык марий да эрвел марий-влак коклаште улыт. Саламлымаш олык марий дечат да эрвел марий дечат ойртемалтеш. Вашлиялтме годым тыге пелештат:
- – Сай! (Сай гына!)
- – Пеш сай!
Тугат мутвундышто южо ойыртемалтыш уло. Мутлан, заман – писын, вашкен. Але эше суас-влакым сӱас маныт. Ялыште кызыт олмеш казыр маныт.
Географий да пӱртӱс
Ялыште Вожай эҥер йога, телым ок кылме. Эҥерыште ялысе пӱя уло, тыдым 90 ийлаште ыштеныт. Ялым эҥер кок ужашыш шеледеш: пурла серже лапка, шола серыште – изи курык. Ял воктен мланде гыч иктаж-мыняр памаш лектеш. Нуно чыла еҥерыш волат, садлан ялым тыге лӱмденыт. Кӱшыл ялыште Ош Поро Кугу Юмолан кумалаш кӱсото уло.
Асфальт корно вес велне пел километр гыч ялысе шӱгарла верланен да эше пел километр гыч ялысе чодыра. Чодыра кӧргысо олыкышто Пеледыш пайрем эртаралтеш. Тиде чодыраште иктаж-мыняр тошто кӱнчем верланен, ончыч тушто рудам луктедылыт, кызыт нуным кудалтыме.
Инфраструктур
Ялыште клуб, тӱҥалтыш школ да эмлыме пункт уло. Асфальт корно да пӱя воктен сӧсна ферме уло. Тугат ялыште электричестве, газ да телефон уло. Ял марте асфальт корно кая. Ялыште Вожай эҥер гоч кӱртньӧ-бетон кӱвар шога. Ялыште асфальт уке, тӱҥ уремлаште корно кӱ гычын ыштыме, кӱшкӧ курыкыш кӱзаш кок ку корно, изи уремлаште мланде корно веле. Кӱшнӧ корнышто ик кугу корем уло, но тудым машина дене эрташ лиеш.
Караш кыл гычын Билайн чыла вере сайын ышта, кӱшнӧ Мегафоным кучаш лиеш. Караш вышке Камиял ялыште шога, тиде вышкым 2000 ийлаште чоҥеныт.
Камша ола гычын ял марте автобус кажне кечын 4 гана коштеш. Ял марте 30 минут наре кая. Кызыт автобус йырын коштеш: Камша (рушла Менделеевск) – Камиял[6] (рушла Камаево) – Памашэҥер — Манашъял (рушла Монашево) – Элнет(рушла Ильнеть) – Йыгра (рушла Карманково) – Камша, южгунам мӧҥгешла. Асфальт корнышто ял воктен леведышан остановко уло.
| Автобус коштмо радам Камша ола гыч лекме жап |
|---|
| 6:20 |
| 10:00 |
| 13:50 |
| 15:40 |
Камша марте торалык – 15 км., Элнет марте – 5 км., Варале марте – 6 км. Элнетыш асфальт корно дене шуаш лиеш, Варалейышке мланде корно дене веле.
Калыкчот
Ялыште чылан марий улыт.
| Калыкчот, еҥ | ||||||||||||
| 1859 | 1887 | 1911 | 1920 | 1926 | 1938 | 1949 | 1958 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 | 2009 |
| 245 | 372 | 455 | 385 | 381 | 363 | 279 | 301 | 360 | 265 | 171 | 185 | 164 |
Игече
| Кечывал кокла температур | ||||||||||||
| Шрк | Пгж | Ӱрн | Вшр | Ага | Пдш | Срм | Срл | Идм | Шыж | Клм | Тел | Ий |
| -11.2 °C | -11.1 °C | -5.8 °C | 4.3 °C | 13.3 °C | 18.6 °C | 20.4 °C | 17.6 °C | 12 °C | 4.2 °C | -5.1 °C | -10.5 °C | 3.9 °C |
Климат континентальне улеш. Кӧппен-Гейгер климат классификаций почеш климатын кодшо: Dfb[7]. Ий кокла температур: 3.9 °C.[8]
Уремла
Ялыште иктаж-мыняр урем уло, нунын чылашт марий лӱм уло:
- Корем урем – кӱшыл уремвож гычын тӱҥалын Пӱя велке, тиде уремыште кугу корем уло.
- Камиял урем але Камиял мучаш кӱшыл уремвож гычын тӱҥалын Камиял велке.
- Йомъя урем – кӱшыл уремвож гычын тӱҥалын Йомъя ял велке.
- Колди́ урем – остановка гыч тӱҥалын ялысе кӱвар марте.
- Ва́гыш урем – вакш лӱмеш урем. Ончыч, пӱя олмеш ялыште вакш шоген.
- Завод урем – ферма велке.
Рушла кок официал урем веле уло:
- Правовозжайская
- Левовозжайская
Тӱвыра
Ялыште ансамбль «Памаш» ышта, клубышто чӱчкыдын концерт-влакым шындат.
Шарныктыш
Школ ден эмлыме пункт воктен ялысе шарныктыш верланен. Паҥшемер ял гыч лекше Кугу Авамланде Сарыште колышо-влак лӱмеш. Шарныктышыште рушла тыге возымо: «Павшим односельчанам в годы войны». Тудым 1994 ийыште шындыме. Кугу Авамланде Сарыште 75 ялысе еҥ кредалын:
