बाल न्यायालय
बाल न्यायालय, ज्याला तरुण गुन्हेगारांचे न्यायालय किंवा मुलांचे न्यायालय असेही म्हटले जाते, हे एक न्यायाधीकरण आहे ज्याला प्रौढ वय न झालेल्या मुलांनी केलेल्या गुन्ह्यांसाठी निकाल देण्याचा विशेष अधिकार आहे. बऱ्याच आधुनिक कायदेशीर प्रणालींमध्ये, गुन्हा करणाऱ्या मुलांना समान गुन्हा केलेल्या कायदेशीर प्रौढांपेक्षा वेगळी वागणूक दिली जाते.
गंभीर गुन्ह्यांसाठी किशोरवयीन मुलांवर प्रौढांप्रमाणे आरोप लावले जावे की स्वतंत्रपणे मानले जावेत याबाबत औद्योगिक देश भिन्न आहेत. 1970 च्या दशकापासून, "हिंसक बालगुन्हेगारीमध्ये वाढ" च्या प्रतिसादात प्रौढांप्रमाणे अल्पवयीन मुलांवर वाढत्या प्रमाणात खटला चालवला जात आहे. तरुण गुन्हेगारांवर अद्याप प्रौढांप्रमाणे शुल्क आकारले जाऊ शकत नाही. खून किंवा बलात्कारासारख्या गंभीर गुन्ह्यांवर इंग्लंडमधील प्रौढ न्यायालयामार्फत खटला चालवला जाऊ शकतो. [१] तथापि, 2007 पर्यंत, कोणत्याही युनायटेड स्टेट्स डेटाने बालगुन्हेगारांवर प्रौढ म्हणून खटला चालवलेल्या कोणत्याही अचूक संख्येचा अहवाल दिला नाही. [२] याउलट, ऑस्ट्रेलिया आणि जपान सारखे देश प्रौढ न्यायालयापासून पुढे ढकलण्यासाठी तरुण-केंद्रित न्याय उपक्रम विकसित करण्याच्या आणि अंमलबजावणीच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात आहेत. [२]
जागतिक स्तरावर, युनायटेड नेशन्सने राष्ट्रांना अशा मॉडेलमध्ये बसण्यासाठी त्यांच्या प्रणालींमध्ये सुधारणा करण्यास प्रोत्साहित केले आहे ज्यामध्ये "संपूर्ण समाजाने पौगंडावस्थेतील सुसंवादी विकास सुनिश्चित करणे आवश्यक आहे". अधिक "बाल-स्नेही न्याय" निर्माण करण्याची आशा होती. संयुक्त राष्ट्रांनी केलेले सर्व बदल असूनही, व्यवहारातील नियम कमी स्पष्ट आहेत. [३] व्यापक संदर्भातील बदलांमुळे स्थानिक पातळीवर अंमलबजावणीची समस्या निर्माण होते आणि तरुणांनी केलेल्या आंतरराष्ट्रीय गुन्ह्यांमुळे किशोरांसाठी स्वतंत्र कार्यवाहीच्या फायद्याबाबत अतिरिक्त प्रश्न निर्माण होत आहेत.
बाल न्यायाच्या मुद्द्यांना विविध सांस्कृतिक संदर्भांमध्ये जागतिक महत्त्व प्राप्त झाले आहे. अलिकडच्या शतकांमध्ये जागतिकीकरण जसजसे प्रगती करत आहे, तसतसे न्यायासंबंधीचे प्रश्न, विशेषतः बाल न्यायालयांमधील मुलांच्या हक्कांच्या संरक्षणाशी संबंधित, आघाडीवर आले आहेत. या विषयावरील जागतिक धोरणांना व्यापक स्वीकृती मिळाली आहे आणि या प्रवृत्तीनुसार बाल गुन्हेगारांना वागणूक देण्याकडे एक सामान्य सांस्कृतिक बदल झाला आहे. [४]
संदर्भ