ဓာတ်လုံး
ဓာတ်လုံး (သို့) ပြဒါးရှင်လုံး (အင်္ဂလိပ်: philosopher's stone; လက်တင်: lapis philosophorum) ဆိုသည်မှာ ဒဏ္ဍာရီလာ ပစ္စည်းတစ်ခုဖြစ်၍ ပြဒါးကဲ့သို့သော အခြေခံသတ္တုများကို ရွှေ၊ ငွေ အဖြစ်ပြောင်းလဲစေသော ပစ္စည်းတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ သက်စောင့်ဆေး၊ မသေဆေးဟူ၍လည်း ခေါ်ကြပြီး မသေနိုင်ခြင်းကိုရရှိရန် ထာဝရနုပျိုစေရန်အတွက် အသုံးချခြင်းမျိုးဖြစ်သည်။[၁] အဂ္ဂိရတ်ထိုးခြင်း/ဖိုထိုးခြင်း နယ်ပယ်တွင် ရွှေရှာဖွေရန်/ဖန်တီးရန်အဖြစ် အသုံးစွဲဆုံးဖြစ်၏ ။ ဓာတ်လုံး (ပြဒါးရှင်လုံး) သည် အဂ္ဂိရတ်ပညာဆိုင်ရာ ဆန်းကျယ်သော ဝေါဟာရ၏ ပြယုဂ်တစ်ခုဖြစ်ခဲ့ကာ အကောင်းတကာ့ အကောင်းဆုံး အသိဉာဏ်ထူး၊ အတိသုခတို့၏ ပြီးပြည့်စုံခြင်းဆိုသော အမှတ်သညာလည်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ဓာတ်လုံးရှာဖွေခြင်းများကို ဤနယ်ပယ်၌ ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော လုပ်ငန်းဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြလေသည်။[၂]
အမျိုးမျိုးအထွေထွေ ဖော်ပြခြင်းခံရသော ဓာတ်လုံးသည် သာမန်ပစ္စည်း၊ နေရာတကာတွင် တွေ့ရှိခဲ့ကြသည်ဟု ဟု ရံခါတွင် ဆိုသော်လည်း အသိအမှတ်ပြုခြင်းများ မရှိခဲ့ပေ။ ရှာဖွေခြင်းများသည် အလယ်ခေတ်မှ ၁၇ ရာစုနှောင်းအထိ အဂ္ဂိရတ်ပညာရှင်များကို အားတက်စေခဲ့ကာ ၎င်းတို့၏ ဓာတ်ခွဲခန်းများတွင် ပစ္စည်းအမျိုးမျိုးနှင့် တုံ့ပြန်မှုများကို စမ်းသပ်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ထို့သို့အားဖြင့် ရှာဖွေခြင်းများသည် ဓာတုဗေဒ၊ သတ္တုဗေဒ၊ ဆေးဝါးဗေဒတို့အပေါ် အသိဉာဏ်ပညာများစွာ ရရှိစေခဲ့ကြသည်။[၃]