۲۰۰۸ (میلادی)
۲۰۰۸ (سال دِهزار و هشت، عددنویسی رومی:MMVIII) میلادی هشتمین سال سده ۲۱ میلادی جه و هشتمین سال هزاره سوم میلادی جه هسته. بر اساس گرگوری تقویم این سال از اولین روز سه شنبه ۱ ژانویه ۲۰۰۸ شروع بیّه و آخر چارشنبه ۳۱ دسامبر ۲۰۰۸ تموم بیّه چینی تقویم دله این سال گل سال اسم دانّه. تبری تقویم دله این سال از ۱۲شروینه‌ما ۱۵۱۹ تا ۱۲شروینه‌ما ۱۵۲۰ کفنه. ایرانی تقویم دله سال ۲۰۰۸ از ۱۱ دی ۱۳۸۶ شروع وانه و تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۷ تموم وانه. سال ۲۰۰۸ مطابق سال‌ئون ۱۴۲۸، ۱۴۲۹، و ۱۴۳۰ هجری قمری هسته.
| قرن: | قرن ۲۰ - قرن ۲۱ - قرن ۲۲ |
| دهه: | ۱۹۷۰ ۱۹۸۰ ۱۹۹۰ ۲۰۰۰ ۲۰۱۰ ۲۰۲۰ ۲۰۳۰ |
| سال: | ۲۰۰۵ ۲۰۰۶ ۲۰۰۷ - ۲۰۰۸ - ۲۰۰۹ ۲۰۱۰ ۲۰۱۱ |
| میلادی گریگوری | ۲۰۰۸ |
| تبری | ۱۵۱۹ – ۱۵۲۰ |
| هجری شمسی | ۱۳۸۶ – ۱۳۸۷ |
| هجری قمری | ۱۴۲۸ – ۱۴۳۰ |
| بهایی | ۱۶۴ – ۱۶۵ |
| کبیسه؟ | أره |
| رُم بساته بیّن په | ۲۷۶۱ |
| ارمنی | ۱۴۵۷ - ԹՎ |
| بربری | ۲۹۵۸ |
| بودایی | ۲۵۵۲ |
| برمه‌ای | ۱۳۷۰ |
| رومی | ۷۵۱۶ – ۷۵۱۷ |
| قبطی | ۱۷۲۴ – ۱۷۲۵ |
| اتیوپیایی | ۲۰۰۰ – ۲۰۰۱ |
| عبری | ۵۷۶۸ – ۵۷۶۹ |
| هندی | |
| - ویکرم سموت | ۲۰۶۳ – ۲۰۶۴ |
| - ملی هند | ۱۹۳۰ – ۱۹۳۱ |
| - کالی یوگا | ۵۱۰۹ – ۵۱۱۰ |
| هولوسین | ۱۲۰۰۸ |
| کره‌ای | ۴۳۴۱ |
| خورشیدی تایلندی | ۲۵۵۱ |
اسم‌ئون
رویدادئون
مهم‌ترین اتفاقات این سال ره بنشنه، دمباله اقتصادی بوحران 2007-2009، اعلان استقلال کوزوو صربستون جه، انتخابات ریاست جوموری روسیه و انتخاب بیّن دیمیتری مدودف، وقوع چرخند پر تلفات نرگس کشور برمه دله، حل بوحران سیاسی لوبنان و امضای توافقنامه دوحه، رکورد شکنی قیمت نفت، بازداشت رادوان کاراجیچ به اتهام نسل کوشی دهه ۹۰ میلادی دله، گرجستون و روسیه جنگ، برگزاری تابستونی المپیک پکن، انتخابات ریاست جوموری آمریکا و انتخاب بیّن باراک اوباما، حملات تروریستی بمبئی و اسرائیل و غزه جنگ بدونستن.
تنها چار روز پیش از شروع سال ۲۰۰۸ میلادی، بی‌نظیر بوتو به قتل برسیــبی‌یه و این موضوع باعث افزایش نگرانی از دست بوردن ثبات سیاسی پاکستون دولت بَیبی‌یه. این موضوع باعث افزایش حضور نظامیون خارجی افغانستون دله بیّه. افزایش میزون خشونت‌ئون هفته‌ئون اول سال ۲۰۰۸ دله عراق خوشبینی‌ئون قبلی نسبت به محدود بیّن خشونت عراق دله ره که پس از افزایش شدید نیروی آمریکا عراق دله به‌دست بموبی‌یه ره کمرنگ هاکرده. اما به‌صورت تصور عمومی‌‌ای که دولت بوش توجهش ره عراق جه به سمت افغانستون بَورده وجود داشته.[۵]
ژانویه
- ۱ ژانویه - اسلوانی به عنوان رئیس دوره‌ای اروپا اتحادیه انتخاب بیّه.[۶]
- ۱ ژانویه - اضافگی قبرس و مالت به کشورون استفاده کننده یورو.[۷][۸]
- ۱ ژانویه - ممنوعیت سیگار بکشی‌ین غذاخوری‌ئون و بارون ِکشورون اروپایی دله.
- ۲ ژانویه - استعفای چوآ سوی لک مالزی ِبهداشتِ وزیر به‌خاطر انتشار فیلم روابط جنسی وه با اتا جنده.[۹]
- ۵ ژانویه - میخائیل ساکاشویلی، انتخابات ریاست جوموری گرجستون دله دِباره به سمت رئیس جوموری برسی‌یه.[۱۰]
- ۱۲ ژانویه - انتخابات پارلمونی تایوان و پیروزی قاطع حزب کومینتانگ.[۱۱]
- ۱۳ ژانویه - لغو محدودیت‌ئون اجتماعی اعضای سابق بعث حزب جه و طرفدارون سابق صدام توسط پارلمون عراق.[۱۲][۱۳]
- ۱۴ ژانویه - اعلام برنده‌ئون جوایز گلدن گلوب.[۱۴]
- ۱۴ ژانویه - بابی جیندال، حزب جوموری‌خواهون جه، به عنوان اولین فرماندار آمریکایی با تبار هندی ایالت لوئیزیانا دله قسم فرمانداری بخارده.[۱۵]
- ۱۴ تا ۲۷ ژانویه - مسابقات تنیس آزاد استرالیا[۱۶] و قهرمونی نواک جاکویچ مردای رج دله و ماریا شاراپووا زنای رج دله.[۱۷]
- ۱۵ ژانویه - سازمان مواد دوایی و غذایی آمریکا اعلام هاکرده که گوشت حیوونای تاگ‌سازی بَیی «بی‌خطر هسته».[۱۸]
- ۲۰ ژانویه - انتخابات ریاست جوموری صربئون.[۱۹]
- ۲۰ ژانویه - معرفی شهر دمشق به عنوان «فرنگی نیشتنگاء جهون عرب سال ۲۰۰۸ وسّه» توسط یونسکو و اتحادیه عرب.[۲۰]
- ۲۰ ژانویه - انتخابات پارلمونی کوبا.
- ۲۱ تا ۱۰ فوریه - بازی‌ئون ملت‌ئون آفریخا جام کشور غنا دله[۲۱] و قهرمونی تیم ملی فوتبال مصر.[۲۲]
- ۲۲ ژانویه - مرکزی بانک آمریکا، با سقوط جهونی قیمت سهام بازارون مالی آسیا و اروپا، نرخ بهره وام ره سه چارم ات درصد کاهش هدائه و به سه و نیم درصد برسنی‌یه.[۲۳]
- ۲۲ ژانویه - اعلام رسمی لیست نومزه‌ئون هشتادمین جوایز اسکار توسط آکادمی علوم و صنایع سینمایی آمریکا.[۲۴]
- ۲۳ تا ۲۷ ژانویه - اجلاس سالیونه مجمع جهونی اقتصاد داووس سوئیس دله.[۲۵]
- ۲۴ ژانویه - تصویب تغییر طرح عراق پرچم پارلمون دله.[۲۶]
- ۲۴ ژانویه - استعفای رومانو پرودی، نخست وزیر ایتالیا پس از شکست رای‌گیری طرح سیاست خارجی سنای ایتالیا دله.[۲۷]
- ۲۵ ژانویه - تش‌سوزی هتل مونت‌کارلو لاس‌وگاس دله.[۲۸]
- ۲۸ ژانویه - تحویل هشتمین و آخرین محموله سوخت اتمی نیروگاه اتمی بوشهر توسط روسیه به ایران.[۲۹]
- ۲۸ ژانویه - سخنرانی سالیونه جورج بوش کنگره و سنا دله.[۳۰][۳۱]
- ۲۹ ژانویه - اعلام محکومیت ۵۴ بهائی ایرانی به جرم «تبلیغ علیه نظام» شیراز دله به «یتا تا چار سال زندون».[۳۲]
- ۳۰ ژانویه - کناره‌بَیتن رودی جولیانی و جان ادواردز از نومزه‌ای انتخابات ریاست جوموری آمریکا.[۳۳][۳۴]
فوریه
- ۱ فوریه - بمردن حداقل ۴۳ نفر و ۸۵ زخمی با بمب‌گذاری تروریستی اتا بازار بغداد دله که توسط دِتا زن عقب‌دکته ذهنی انجام بیته.[۳۵]
- ۲ فوریه - کارنوال ریو دوژانیرو، گت‌ترین کارنوال جهون برزیل دله.[۳۶]
- ۲ فوریه - حمله شورشیون به انجامنا، چاد ِنیشتنگاء(=پایتخت).[۳۷]
- ۳ فوریه - بازی فینال چـِل و دومین مسابقه سوپربول انتخاب قهرمون لیگ فوتوال ملی (NFL) وسّه استادیوم دانشگاء فینکس دله، ایالت آریزونا میون.
- ۳ فوریه - انتخابات ریاست جوموری صربستون و پیروزی بوریس تادیچ با بیش از ۵۰ درصد آرا انتخاب بیّه.[۳۸]
- ۴ فوریه - افتتاح سازمان فضایی ایران و کپّل بیّن اولین موشک ماهواره‌بر ساخت صنایع هوافضای ایران به اسم ماهواره‌بر سفیر به فضا.[۳۹]
- ۴ فوریه - حمله انتحاری شهر اسرائیلی دیمونا دله توسط دِتا عضو گردان‌ئون عزالدین قسام.[۴۰][۴۱]
- ۵ فوریه - سه‌شنبه فوق‌العاده و رقابت فشرده نومزده‌ئون انتخابات مقدماتی ریاست جوموری آمریکا ۲۴ ایالت این کشور دله.[۴۲]
- ۶ فوریه - گردباد و توفان‌ئون موسمی ایالت‌ئون جنوبی آمریکا دله، دست کم ۴۸نفر بکوشته و بیش از نفر۱۵۰ مجروح جا بی‌یشته.[۴۳]
- ۷ فوریه - ترنه سال چینی
- ۷ فوریه - میت رامنی از دمباله رقابت بر سر تصاحب کاندیداتوری حزب جوموری‌خواهون آمریکا انتخابات ریاست جوموری آمریکا دله جه کنار بکشی‌یه.[۴۴]
- ۷ فوریه - کپل هاکردن فضاپیمای آتلانتیس عملیات اس‌تی‌اس-۱۲۲ دله انتقال و نصب لابراتوار اروپائی کلمبوس ایستگاه فضایی بین‌المللی وسّه.ref>آتلانتیس شه ماموریت ره آغاز هاکرده (بی‌بی‌سی فارسی)</ref>
- ۷ فوریه - تصویب طرح محرک‌ئون اقتصادی به میزان ۱۶۷ میلیارد دلار کنگره آمریکا دله به منظور پرهیز از وارد بیّن به عصر رکود اقتصادی.[۴۵]
- ۹ فوریه - «لغو ممنوعیت حجاب دانشگاه‌ئون تورکیه دله» با تصویب دِتا اصلاحیه قانون اساسی دله، توسط پارلمان تورکیه.[۴۶][۴۷]
- ۱۰ فوریه - ترنه پرچم عراق پس از شروع جنگ عراق، اولین بار وسّه منطقه شه‌مختار کوردستون ِعراق دله به اهتزاز دربموئه.[۴۸]
- ۱۱ فوریه - زخمی بیّن خوزه راموس هورتا رئیس‌جومور شرقی تیمور، بر اثر حمله مسلحانه به ونه سره.[۴۹]
- ۱۳ فوریه - انحلال پارلمون مالزی توسط شاء، به درخاست عبدالله احمد بداوی این کشور ِنخست‌وزیر.[۵۰]
- ۱۶ فوریه - انتخاب مجدد واسلاو کلاوس به عنوان رئیس‌جومور چک توسط پارلمون.[۵۱]
- ۱۷ فوریه - اجرایی بیّن قانون منع دخانیات رستوران‌ئون، بارون و تمومی مراکز شوداری تایلند دله.[۵۲]
- ۱۸ فوریه - اعلان استقلال کوزوو صربستون جه به‌صورت ات‌وری و مخالفت برخی کشورون از جمله صربستون، روسیه، چین، اسپانیا، رومانی، بلغارئون و حمایت برخی کشورون از جمله موتحده ایالات، آلمان، انگلیس، فرانسه، ایتالیا، کرواسی، بلژیک و آلبانی.[۵۳][۵۴]
- ۲۴ فوریه - هشتادمین مراسم جوایز اسکار تالار کداک تیئتر ِهالیوود دله و انتخاب فیلم جایی پیرمردون وسّه دنی‌یه به عنوان بهترین فیلم.[۵۵]
مارس
- ۱ مارس - بمردن رائول ره‌یس، از فرماندهون ارشد "فارک" حمله مشترک پلیس و ارتش کلمبیادله.[۵۶]
- ۲ مارس - انتخابات ریاست جوموری روسیه دله. دمیتری مدودوف با کسب نزدیک به ۷۰٪ آرا، به عنوان رئیس‌جومور روسیه انتخاب بیّه.[۵۷]
- ۲ مارس - ونزوئلا و اکوادور، جواب به نفوذ پارتیزان‌ئونای فارک دله به داخل سامون اکوادور، شه نیروئون ره به سمت کلمبیای سامون پیش بوردنه.
- ۳ مارس - تصویب قطعنامه ۱۸۰۳ شورای امنیت سازمان ملل موتحد با ۱۴ رای مثبت و اتا رای ممتنع، برعلیه برنامه هسته‌ای ایران.[۵۸]
- ۹ مارس - کپّل بیّن فضاپیمای ترابری خودکار (اِی‌تی‌وی) توسط سازمان فضایی اروپا به ایستگاه فضایی بین‌المللی پایگاه فضایی گویان جه.[۵۹]
- ۱۱ مارس - شبکه عرب‌زوون تلویزیون بی‌بی‌سی افتتاح بیّه.[۶۰]
- ۱۲ مارس - بکاشته‌بیّن فرج رحو، اسقف اعظم کلیسای کلدونی شهر موصل عراق دله توسط گروه تروریستی القاعده.[۶۱][۶۲]
- ۱۴ مارس - انتخابات مجلس شورای اسلامی ایران دله.
- ۲۹ مارس - انتخابات ریاست جوموری زیمبابوه.
- ۲۰ مارس - پنجمین سالگرد اشغال عراق توسط نیروئون ائتلاف.
آوریل
- ۳ آوریل - اتصال باربر پیشرفته اروپایی موسوم به ژول ورن اِی‌تی‌وی به ایستگاه فضایی بین‌المللی.[۶۳]
- ۳ آوریل - موافقت ناتو با پیوستن آلبانی و کرواسی به پیمون آتلانتیک شومالی و رد درخاست جوموری مقدونیه به‌خاطر مخالفت کشور یونان.[۶۴]
- ۴ آوریل - حبس سره‌گی نجم‌الدین اربکان، اولین نخست وزیر اسلامگرای تورکیه.[۶۵]
- ۶ آوریل - انتخابات ریاست جوموری مونته‌نگرو.[۶۶]
- ۱۰ آوریل - انتخابات مجلس مؤسسان نپال.[۶۷]
- ۱۳ آوریل - انتخابات عمومی ایتالیا و پیروزی برلوسکونی به عنوان نخست وزیر ایتالیا.[۶۸]
- ۱۵ تا ۲۰ آوریل - سفر پاپ بندیکت شانزدهم به موتحده ایالات و بازدید از شهرون واشنگتن و نیویورک.[۶۹][۷۰]
- ۲۰ آوریل - درگیری سامونی سربازای ایران و افغانستان.[۷۱]
- ۲۱ آوریل - وام صد میلیاردی بانک مرکزی بریتانیا به بانک‌ئون بریتانیایی با هدف کاهش محدودیت‌ئون بخش اعتبارات بانکی وسّه.[۷۲]
- ۲۲ آوریل - روز جهونی زمین.
- ۲۴ آوریل- موفقیت مائوئیست‌ئون انتخابات نپال دله و وعده وشون ملغای نظام سلطنتی وسّه این کشور دله.[۷۳]
- ۲۵ آوریل - انتشار تصاویر محرمانه تاسیسات اتمی سوریه توسط سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا.[۷۴]
- ۲۶ آوریل - درگیری‌ئون خونین ایلام دله پیرامون دور دوم انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی.[۷۵]
- ۲۷ آوریل - ترور ناموفق حامد کرزای رئیس جومور افغانستون توسط شبه‌نظامیون طالبون مراسم سالگرد پیروزی مجاهدین افغان کابل دله.[۷۶][۷۷]
- ۲۸ آوریل - هفتاد کوشته و چارصد زخمی براثر بخاردن دِتا قطار شرق چین دله.[۷۸]
- ۲۹ آوریل - کوبا اجرای حکم اعدام ره رسما متوقف هاکرده.[۷۹]
- ۳۰ آوریل - انتشار گزارش سالانه وزارت امور خارجه آمریکا درباره «وضعیت تروریسم جهون دله» و نامیدن ایران به عنوان «فعال‌ترین دولت حامی تروریسم» و القاعده به عنوان «گت‌ترین تهدید تروریستی» غرب وسّه.[۸۰][۸۱][۸۲]
مه
- ۱ مه - انتخابات شهردار لندن و اعضای ۱۴۰ شورای شهر انگلستان دله و ایالت ویلز و پیروزی بوریس جانسون به عنوان شهردار جدید لندن.[۸۳]
- ۱ مه - افتتاح گت‌ترین آرشیو هولوکاست با بیش از ۵۰ میلیون مدرک مربوط به جرایم و قربانیون رژیم نازی آلمان شهر باد آرولسِن ِآلمان دله.[۸۴]
- ۱ مه - دست‌کم ۳۵کوشته و ۷۵زخمی براثر دِ انفجار انتحاری دیاله عراق دله.[۸۵]
- ۱ تا ۷ مه- هفته جهونی «دانشنومه ایرانیکا».[۸۶]
- ۳ مه - فروش قانونی کامپیوترون خانگی کوبا دله آزاد بیّه، اما دسترسی به اینترنت هنتا این کشور دله ممنوع هسته.[۸۷]
- ۳ مه - روز جهونی آزادی مطبوعات.[۸۸]
- ۳ مه - «بکاشته بیّن» بیش از ۱۵۰ کورد عضو پ‌ک‌ک هوایی حمله ارتش تورکیه به شومال عراق دله.[۸۹]
- ۳ مه - اعتراض مردمون تبریز به تحریف اسم فارس دریامونا توسط امارات.[۹۰]
- ۴ مه - مایکروسافت از بخری‌ین یاهو بخاطر عدم توافق بر سر قیمت، صرف نظر هاکرده.[۹۱]
- ۴ مه - حداقل ۷۸هزار نفر بکاشته و ۵۶هزار مفقودالاثر بر اثر چرخند نرگس برمه دله.[۹۲][۹۳]
- ۵ مه - روسیه رسما به تحریم‌ئون شورای امنیت سازمان ملل موتحد علیه ایران رضایت هدائه.[۹۴]
- ۷ مه - از سرگیری حکم «اعدام به‌وسیله تزریق مواد کشنده» آمریکا دله، پس از هشت ماه وقفه.[۹۵]
- ۷ مه - دمیتری مدودف، به عنوان رئیس جومور جدید روسیه طی مراسمی کاخ کرملین دله، قسِم بخارده.[۹۶]
- ۷ مه - دادگاه تجدیدنظر لندن دله، سازمان مجاهدون خلق ره تروریست نشناسی‌یه و به حذف برچسب تروریستی از این گروه رای هدائه.[۹۷][۹۸]
- ۸ مه - وزیر اطلاعات جوموری اسلامی، انفجار اتا از حسینیه‌ئون شهر شیراز ره به گروه‌ئون سلطنت‌طلب ایرانی نسبت هدائه.[۹۹][۱۰۰]
- ۸ مه - درگیری‌ئون شدید خیابونی بیروت دله.[۱۰۱][۱۰۲]
- ۸ مه - ولادیمیر پوتین نخست وزیر روسیه بیّه.[۱۰۳][۱۰۴]
- ۹ مه - درپی اخلال دولت برمه، سازمان ملل موتحد کمک‌رسونی به آسیب‌دیده‌ئون «گردباد نرگس» ره متوقف هاکرده.[۱۰۵]
- ۹ مه - حزب‌الله لبنان کنترل غرب بیروت ره در دست بَیته.[۱۰۶]
- ۱۰ مه - کابینه لبنان «کودتای خونی» حزب‌الله لبنان ره محکوم هاکردنه.[۱۰۷]
- ۱۰ مه - کره شمالی شه اسناد برنامه سلاح‌ئون اتمی ره تسلیم موتحده ایالات هاکرده.[۱۰۸]
- ۱۱ مه - منچستر یونایتد قهرمون بریتانیا ِفوتوال ِلیگ برتر بیّه.[۱۰۹]
- ۱۲ مه - حداقل ۵۱هزار نفر بکاشته و ۳۰هزار مفقودالاثر براثر زمین‌لرزه ۷٫۸ ریشتری سیچوان جنوب غربی چین دله.[۱۱۰][۱۱۱]
- ۱۲ مه - دست کم ۶۰کشته و بیش از ۱۵۰زخمی براثر هفت رشته انفجار پیاپی تروریستی شهر جی‌پور هند دله.[۱۱۲]
- ۱۳ مه - ۵۰۰کشته براثر حمله شورشیون به خارطوم ِسودان.[۱۱۳]
- ۱۴ مه - شصتمین سالگرد تأسیس کشور اسرائیل.[۱۱۴]
- ۱۴ مه - تخریب اتا از پایه ستون‌ئون کاخ آپادانای شوش.[۱۱۵]
- ۱۴ مه - بازداشت شیش تا رهبر دین بهائی ایران دله.[۱۱۶][۱۱۷]
- ۱۴ تا ۲۵ مه - شصت و یکمین دوره جشنواره فیلم کن[۱۱۸] و انتخاب فیلم فرانسوی کلاس درس به عنوان برنده طلایی نخل این جشنواره.[۱۱۹]
- ۱۵ مه - دولت لبنان تدابیر اعلام بَیی علیه گروه شبه‌نظامی حزب‌الله لبنان ره که به شیش روز نبردون داخلی منجر بیّه ره لغو هاکرده.[۱۲۰]
- ۱۵ مه - دادگاه عالی کالیفرنیا، ازدواج بین لاشیگرون ره کالیفرنیا دله قانونی اعلام هاکرده.[۱۲۱][۱۲۲]
- ۱۷ مه - انتخابات پارلمانی کویت.[۱۲۳]
- ۱۷ مه - پرسپولیس ایران ِفوتوال ِلیگ برتر ِقهرمون بیّه.[۱۲۴][۱۲۵]
- ۲۱ مه - امضای «توافقنومه دوحه» توسط سیاسی جناح‌ئون ِلبنانی تشکیل‌هدائن «دولت ائتلاف ملی» وسّه.[۱۲۶][۱۲۷]
- ۲۱ مه - سراسری انتخابات گرجستون [۱۲۸]
- ۲۱ مه - بی‌یشتن بهای نفت خام به بشکه‌ای ۱۳۰ دلار.[۱۲۹]
- ۲۲ مه - قهرمونی تیم فوتبال منچستر یونایتد لیگ قهرمونای اروپا دله.[۱۳۰][۱۳۱]
- ۲۲ مه - فرمون رئیس‌جومور جنوبی آفریخا به ارتش مبنی بر تموم هاکردن به خشونت‌ئون خیابونی علیه مهاجرون سیوپوست.[۱۳۲]
- ۲۳ مه - تجمع اعتراض‌آمیز گروهی از مردم تهران در مقابل سفارت امارات متحده عربی تهران دله با دخالت نیروی انتظامی به تشنج دکشی‌یه بیّه.[۱۳۳]
- ۲۴ مه - روسیه مقوم نخست مسابقه آواز یوروویژن ره کسب هاکرده.[۱۳۴]
- ۲۴ مه - ژان پیر بمبا موعاون سابق رهبر جمهوری دمکراتیک کنگو به جرم اعمال «جنایت علیه بشریت» و به دستور دادگاه بین‌المللی جنایی لاهه دستگیر بیّه.[۱۳۵]
- ۲۵ مه - میشل سلیمان به عنوان دوازدهمین رئیس جمهور لبنان قسم بخارده.[۱۳۶][۱۳۷]
- ۲۵ مه تا ۸ ژوئن - مسابقات تنیس آزاد فرانسه و قهرمونی آنا ایوانوویچ رده زنای دله[۱۳۸] و رافائل نادال رده مردای دله.[۱۳۹]
- ۲۶ مه - کاوشگر فینیکس با موفقیت ساعت ۲۳:۳۸ جهونی منطقه‌ای قطب شمال ِسیاره مریخ دله فرو بموئه.[۱۴۰][۱۴۱][۱۴۲]
- ۲۷ مه - آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارشی به شورای حکام و اعضای شورای امنیت سازمان ملل موتحد دله از «نگرانی جدی در مورد برنامه هسته‌ای ایران» خور هدائه.[۱۴۳][۱۴۴]
- ۲۸ مه - مجلس قانون اساسی نپال به اتفاق آرا، به ۲۴۰ سال نظام سلطنتی نپال دله پایان هدائه و رسما اعلام «جوموری» هاکرده.[۱۴۵][۱۴۶]
- ۲۹ مه - دست کم ۱۶ بکاشته و ۳۰ زخمی انفجار انتحاری اتا مرکز استخدام پلیس شهر سنجار، نزدیکی شهر موصل شمال عراق دله.[۱۴۷]
- ۲۹ مه - ایالت نیویورک، ازدواج همجنس‌گرایان ره به رسمیت بشناسی‌یه.[۱۴۸]
- ۳۰ مه - دستور رسمی دولت نپال به گیانندرا، شاء سابق نپال «تخلیه کاخ سلطنتی» وسّه.[۱۴۹]
- ۳۱ مه - رِقِدبوردن کتیبه دوران هخامنشی جزیره خارک دله.[۱۵۰][۱۵۱]
- ۳۱ مه - کپّل هاکردن فضاپیمای دیسکاوری مرکز فضایی کندی جه به فضا برسنی‌یه بیّه.[۱۵۲]
ژوئن
- ۱ ژوئن - علی اردشیر لاریجانی رئیس هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی بیّه.[۱۵۳]
- ۲ ژوئن - کشته‌بیّن دست کم هشت نفر انفجار انتحاری نزدیک سفارت دانمارک ِپاکستون دله.[۱۵۴]،
- ۳ ژوئن - اوباما با کسب نماینده‌ئون لازم، امید اصلی مقوم ریاست جوموری آمریکا از سوی حزب دموکرات بیّه.[۱۵۵][۱۵۶]
- ۵ ژوئن - پیروزی تیم هاکی دیترویت رد وینگز بر پیتزبوزگ یپنگوئنز و قهرمونی این تیم فصل ۲۰۰۸ جام استنلی دله.[۱۵۷]
- ۶ ژوئن - دادگاه قانون اساسی، اصلاحیه پارلمون تورکیه بر قانون اساسی ره لغو هاکرده و بدین ترتیب، حجاب اسلامی دانشگاه‌ئون تورکیه دله بار دیگر ممنوع بیّه.[۱۵۸][۱۵۹]
- ۷ ژوئن - هیلاری کلینتون شه تلاش‌ئون ره احراز سمت اولین رئیس جومور زن آمریکا وسّه پایان هدائه و از باراک اوباما حمایت هاکرده.[۱۶۰][۱۶۱]
- ۷ ژوئن - تصویب طرحی قانونی مجلس شورای ملی مصر دله درمورد منع قانونی کس بوری‌ین به‌جز «شریط استثنایی» گادِر.[۱۶۲]
- ۷ ژوئن تا ۲۹ ژوئن - بازی‌ئون یوفا یورو ۲۰۰۸ کشورون اتریش و سوئیس دله.
- ۸ ژوئن - تصویب قانونی مبنی بر «جرم بشناسی‌ین» کس بوری‌ین به‌جز «شریط استثنایی» گادِر.[۱۶۲]
- ۸ ژوئن - وقوع زلزله‌یی به قدرت ۶٫۵ ریشتر، نزدیکی شهر پاتراس منطقه پلوپونز یونان دله.[۱۶۳]
- ۹ ژوئن - بکاشته‌بیّن ۱۲ نفر پی انفجار دِتا بمب شهر الاخضریه شرق الجزایر دله.[۱۶۴]
- ۹ ژوئن - بساتن سریعترین ابررایانه جهون توسط شرکت آمریکایی آی‌بی‌ام.[۱۶۵]
- ۹ ژوئن - کشف و نابودی «گت‌ترین محموله مواد مخدر جهون» افغانستون دله.[۱۶۶]
- ۱۰ ژوئن - دربَوِردِن سرمایه‌ئون ایران، اروپا جه.[۱۶۷]
- ۱۰ ژوئن - بکاشته‌بیّن شیخ علی الندا، رئیس قبیله بوناصر تکریت عراق دله.[۱۶۸][۱۶۹]
- ۱۱ ژوئن - بکاشته‌بیّن ده‌ها نفر سانحه تش‌سوجی هواپیمایی سودان ِفرودگاه بین‌المللی خارطوم ِسودان دله.[۱۷۰]
- ۱۱ ژوئن – ول هاکردن کاخ سلطنتی نارایانهیتی توسط گیانندرا، آخرین شاء ِنپال.[۱۷۱][۱۷۲]
- ۱۲ ژوئن - تعهد بیش از ۲۰ میلیارد دلار کومک به افغانستون، توسط ۶۸ کشور شرکت کننده نشست پاریس دله.[۱۷۳]
- ۱۲ ژوئن – رای دیوان عالی آمریکا مبنی بر لزوم محاکمه زندانیون بازداشتگاه گوانتانامو دادگاه‌ئون غیرنظامی دله.[۱۷۴][۱۷۵]
- ۱۶ ژوئن - قهرمونی تیم فوتبال استقلال تهران جام حذفی باشگاه‌ئون ایران دله.[۱۷۶]
- ۱۹ ژوئن - پس از ماه‌ئون جنگ، تش‌دَوِس میون اسرائیل و حماس به مدت ۶ ماه نوار غزه دله شروع بیّه.[۱۷۷][۱۷۸]
- ۲۹ ژوئن - تیم ملی فوتوال اسپانیا قهرمون یورو ۲۰۰۸ بیّه.[۱۷۹]
ژوئیه
- ۱ ژوئیه - فرانسه جانشین اسلوانی به عنوان رئیس دوره‌ای اتحادیه اروپا بیّه.[۱۸۰]
- ۱ ژوئیه - ممنوعیت استفاده چربی ترانس جه رستوران‌ئون ایالت نیویورک دله.[۱۸۱]
- ۲ ژوئیه - آزادی اینگرید بتانکورت و سه گروگان آمریکایی سازمان چریکی انقلابی فارک کلمبیا، پس از شش سال و نیم اسارت.[۱۸۲][۱۸۳]
- ۲ ژوئیه - حمله انتحاری اورشلیم توسط اتا عرب فلسطینی، با اتا دستگاه بولدوزر به دِ اتوبوس در حال حرکت و قتل حداقل ۳ نفر و ۶۶ نفر زخمی.[۱۸۴][۱۸۵][۱۸۶]
- ۳ ژوئیه - حزب‌الله لبنان تعویض اسیرون جنگی با اسرائیل ره رسما تأئید هاکرده.[۱۸۷]
- ۴ ژوئیه - آغاز پروازون مستقیم میون چین و تایوان پس از ۶۰ سال.[۱۸۸][۱۸۹]
- ۵ ژوئیه تا ۲۷ ژوئیه - نود و پنجمین تور دو فرانس.
- ۶ ژوئیه - بکاشته بیّن ۱۰ پلیس پاکستونی انفجار انتحاری اسلام‌آباد دله.[۱۹۰][۱۹۱]
- ۶ ژوئیه - بانک مرکزی ایران، نرخ تورم ره ۲۰ و هفت دهم درصد اعلام هاکرده.[۱۹۲]
- ۶ ژوئیه - بخشودگی ۷ میلیارد دلار بدهی عراق توسط امارات موتحده عربی.[۱۹۳]
- ۲۳ ژوئن تا ۶ ژوئیه - مسابقات جام تنیس ویمبلدون و قهرمونی ونوس ویلیامز زنای رج دله[۱۹۴] و رافائل نادال مردای رج دله.[۱۹۵]
- ۷ تا ۹ ژوئیه - اجلاس سران گروه هشت جزیره هوکایدو کشور ژاپن دله.[۱۹۶]
- ۷ ژوئیه - حداقل ۴۰ بکاشته و بیش از ۱۰۰ زخمی بر اثر حمله انتحاری مقابل سفارت هند کابل دله.[۱۹۷]
- ۱۱ ژوئیه - شروع عرضه نسخه جدید آی‌فون ِاپل ۲۲ کشور، آی‌فون جدید مجهز به سامانه موقعیت‌یاب جهونی (GPS) هسته.[۱۹۸]
- ۱۶ ژوئیه - اسرائیل و گروه حزب الله لبنان زندانیون و اجساد قربانیون درگیری بین دِ طرف ره دِ سال پس از جنگ ۳۳ روزه تابستان ۲۰۰۶ مبادله هاکردنه.[۱۹۹]
- ۲۱ ژوئیه - رادوان کاراجیچ رهبر صربئون بوسنی زمون جنگ داخلی این کشور دهه نود دله، بازداشت بیّه، وه متهم به رهبری عملیات کشتار ۷۵۰۰ مردی و نوجوون ریکای مسلمون پس از سقوط شهر سربرنیتسا سال ۱۹۹۵ گادر هسته.[۲۰۰]
اوت
- ۱ اوت - دومین و آخرین خورشیدبَییتی سال ۲۰۰۸ میلادی شومال کانادا، روسیه، مغولستون و چین دله به صورت کلی و سراسر اروپا، آسیا و شومالی آمریکا دله به صورت جزئی رویت بیّه.[۲۰۱][۲۰۲]
- ۶ اوت – با اتا کودتای نظامی موریتانی دله گت ِفرماندهون نظامی قدرت ره این کشور دله به دست بَیتنه.[۲۰۳]
- ۷ اوت - با چن روز جنگ سنگین میون نیروئون دولتی گورجستون و استقلال طلبان جنوبی اوستیای، گورجستون اقدام به اعلام تش‌دوس و سپس تصرف سخینوالی (جنوبی اوستیای نیشتنگاء) هاکرده، روز ۸ اوت روسیه هم این جنگ دله بموئه.[۲۰۴]
- ۲۰ اوت - روح‌الله نیکپای، تکواندوکار زیر ۵۸ کیلوگرم افغانستون اولین مدال تاریخ شه کشور ره المپیک دله به دست بی‌یارده.[۲۰۵]
- ۲۴ اوت - سقوط پرواز شماره ۶۸۹۵ هواپیمایی آسمون نزدیکی بیشکک ِقرقیزئون باعث بکاشته بیّن ۶۸ مسافر از ۹۰ سرنشین وه بیّه.[۲۰۶]
- ۸ تا ۲۴ اوت - بازی‌ئون المپیک تابستونی ۲۰۰۸ پکن چین دله.
- ۲۵ تا ۲۸ اوت - گردهمایی ۲۰۰۸ حزب دمکرات آمریکا و معرفی باراک اوباما به عنوان نامزد نهائی حزب دموکرات آمریکا مقام ریاست جوموری و جوزف بایدن به عنوان نامزد پست معاونت ریاست جوموری کشور وسّه.
سپتامبر
- ۱۴ سپتامبر - یک هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ متعلق به روسیه بر اثر بخوردن به اتا کوه سلسله جبال اورال دله سقوط هاکرده و همه ۸۸ سرنشین وه که شامل ۲۱ تبعه خارجی و ۶ خدمه هم بینه بکاشته بینه.[۲۰۷]
- ۶ تا ۱۷ سپتامبر - بازی‌ئون پارالمپیک تابستونی ۲۰۰۸ پکن چین دله.
اکتبر
- 5 اکتبر - کاکا به عنوان بهترین فوتوالیست جهون از سوی فیفا انتخاب بیّه.
- ۶ اکتبر - وقوع زلزله جمهوری قرقیزئون دله باعث بکاشته‌بیّن دست کم ۷۰ نفر و زخمی بیّن ده‌ها نفر دیگر بیّه.[۲۰۸]
- ۱۸ اکتبر - تیم فوتوال نوجوونای ایران، آسیا ِقهرمون بیّه.[۲۰۹]
- ۱۹ اکتبر - تیم ملی فوتسال برزیل چارمین بار وسّه جهون ِقهرمون بیّه.[۲۱۰]
نوامبر
- ۴ نوامبر - با برگوزاری انتخابات سراسری موتحده ایالات آمریکا، رئیس جومور این کشور ،۱۱ فرماندار، تمومی ۴۳۵ نماینده مجلس و ۳۵ نماینده از صد نماینده مجلس سنا انتخاب بَینه.[۲۱۱]
- ۴ نوامبر - انتخابات ریاست جوموری آمریکا دله باراک اوباما نومزه حزب دموکرات با بَیتن ۳۶۴ رای کالج انتخاباتی برابر رقیب جوموری‌خائش سناتور جان مک کین که ۱۶۲ رای کالج ره بَییت‌بی‌یه به عنوان ۴۴امین رئیس جومور موتحده ایالات انتخاب بیّه، وه اولین رنگین پوستی هسته که به این مقوم برسی‌یه.[۲۱۲]
- ۱۳ نوامبر - کشورون منطقه یورو اولین‌بار وسّه زمون تشکیل اتحادیه اروپا گادِر وارد دوره رکود اقتصادی بینه.[۲۱۳]
- ۲۶ نوامبر - اتا رشته حملات تروریستی بمبئی دله باعث بکاشته بیّن ۱۹۵ نفر بیّه.[۲۱۴]
دسامبر
- ۶ دسامبر - قتل اتا نوجوون ۱۵ ساله به دست پلیس آتن، به درگیری چن روزه میون پلیس و مردم یونان موجب بیّه.[۲۱۵]
- ۱۲ دسامبر - سوییس مرکز اروپا دله به پیمون اروپایی شینگن که در خصوص راه بوردن آزادانه داخل کشورون اروپا اتحادیه هسته اضافه بیّه.[۲۱۶]
- ۲۳ دسامبر - گروهی از نظامیون گینه دله پس از بمردن لانسانا کونته، رئیس جومور، دست به کودتای نظامی بزونه.[۲۱۷]
- ۲۷ دسامبر - اسرائیل اتا سلسله حملات هوایی ره علیه نوار غزه شروع هاکرده، این حملات بیش از ۱۳۰۰ بکاشته و ۵۳۰۰ مجروح جابی‌یشته. بین کوشته‌ئون و زخمیون عده زیادی از وچون و زنان و افراد غیرنظامی بدی‌یه وانّه.[۲۱۸]
بمردهگان
ژانویه
- ۸ ژانویه - موشه لِوی، ژنرال اسرائیلی و دوازدهمین فرمونده ستاد کل نیروئون دفاعی اسرائیل.[۲۱۹]
- ۱۱ ژانویه - ادموند هیلاری ، اولین فاتح قله اورست.[۲۲۰]
- ۱۲ ژانویه - احمد عاشورپور، خواننده، آهنگساز و ترانه‌سرای ایرانی.[۲۲۱]
- ۱۳ ژانویه - سید جعفر شهیدی، مورخ ایرانی و استاد زوون و ادبیات فارسی.[۲۲۲]
- ۱۷ ژانویه - بابی فیشر، شطرنج‌باز آمریکایی و قهرمون سابق جهون.[۲۲۳]
- ۲۲ ژانویه - هیت لجر ، بازیگر استرالیایی.[۲۲۴]
- ۲۷ ژانویه - ممد سوهارتو، رئیس جومور قبلی اندونزی.[۲۲۵]
فوریه
- ۲ فوریه - احمد بورقانی، فعال سیاسی ایرانی.[۲۲۶]
- ۵ فوریه - مهاریشی ماهش یوگی، مرشد هندی آئین قدیمی عرفان.[۲۲۷][۲۲۸]
- ۶ فوریه - نیکول فریدنی، عکاس و طبیعت‌نگار ایرانی.[۲۲۹]
- ۹ فوریه - ژازه تباتبایی، نقاش، شاعر و مجسمه‌ساز ایرانی.[۲۳۰]
- ۱۲ فوریه - عماد مغنیه، فرمونده ستاد عملیات ویژه حزب‌الله لبنان.[۲۳۱][۲۳۲]
- ۱۵ فوریه - امنون نتسر، ایران‌شناس، مورخ و استاد ارشد دانشگاه عبری اورشلیم.[۲۳۳]
- ۱۸ فوریه - آلن رُب‌گریه، نویسنده و فیلم‌ساز فرانسوی.[۲۳۴]
مارس
- ۱۲ مارس - مریم فیروز، فعال سیاسی و از اعضای حزب توده.[۲۳۵][۲۳۶]
- ۱۸ مارس - آنتونی مینگلا، کارگردان و فیلم‌نومه‌نویس انگلیسی.[۲۳۷]
- ۱۹ مارس - ثمین باغچه‌بان، شاعر، نویسنده، آهنگساز و مترجم ایرانی.[۲۳۸]
- ۱۹ مارس - رآرتور چارلز کلارک، نویسنده، مخترع و دانشمند انگلیسی.[۲۳۹]
- ۲۹ مارس - فریدون آدمیت نویسنده و تاریخ‌نویس معاصر ایرانی.[۲۴۰]
آوریل
- ۱۶ آوریل - ادوارد لورنز ، ریاضی‌دون آمریکایی، هواشناس و نظریه بحران ِپی‌یر.[۲۴۳]
- ۱۷ آوریل - امه سزر، شاعر فرانسوی‌زوون و فعال سیاسی فرانسوی.[۲۴۴]
- ۲۹ آوریل - آلبرت هوفمن، شیمی‌دون سوئیسی و مخترع ال‌اس‌دی.[۲۴۵]
مه
- ۳ مه - اسماعیل داورفر، بازیگر سینما، تیاتر و تلویزیون ایران.[۲۴۶]
- ۱۰ مه - فرهنگ معیری، «ایران ِگریم ِپیــیــِر».[۲۴۷]
- ۱۶ مه - کاوه عزیزپور، فعال سیاسی کورد.[۲۴۸][۲۴۹]
- ۲۳ مه - فریدون جم، رئیس ستاد ارتش شاهنشاهی و دیپلمات ایرانی.[۲۵۰]
- ۲۵ مه - لوئیز فیروز، اسب‌شناس و کاشف نوعی ایرانی اسبون جه با اسم «اسب‌چه کاسپین».[۲۵۱]
- ۲۶ مه - سیدنی پولاک، کارگردون مشهور آمریکایی.[۲۵۲][۲۵۳]
ژوئن
- ۱ ژوئن - ایو سن لورن، طراح لباس مشهور فرانسوی.[۲۵۴]
- ۲ ژوئن - الیزابت اسپرینگز بازیگر انگلیسی.[۲۵۵]
- ۳ ژوئن - مل فرر بازیگر و کارگردان آمریکایی.[۲۵۶]
- ۵ ژوئن - نادر ابراهیمی، داستان‌نویس موعاصر ایرانی.[۲۵۷]
ژوئیه
- ۷ ژوئیه - الیزابت اسپرینگز، هنرپیشه انگلیسی.[۲۵۵]
- ۱۸ ژوئیه - خسرو شکیبایی ، بازیگر مطرح ایرانی سن ۶۴ سالگی گادِر.[۲۵۸]
- ۱۹ ژوئیه - آن لمبتون، ایران‌شناس و زوون‌شناس برجسته انگلیسی.[۲۵۹]
- ۲۸ ژوئیه - سوزان تمیم، خواننده پاپ لبنانی.[۲۶۰]
اوت
- ۳ اوت - آلکساندر سولژنیتسین، نویسنده مشهور روسی و برنده نوبل ادبیات جایزه.[۲۶۱]
- ۹ اوت - محمود درویش، شاعر مشهور فلسطینی.[۲۶۲]
- ۲۰ اوت - هوآ گوئوفنگ، صدراعظم و رئیس حزب کمونیست چین.[۲۶۳]
- ۲۳ اوت - توماس هاکل ولر، ویروس‌شناس آمریکایی و برنده نوبل پزشکی جایزه.
- ۲۷ اوت - ایبی ناتان، فعال صلح ایرانی -اسرائیلی.[۲۶۴][۲۶۵]
سپتامبر
- ۱۲ سپتامبر - دیوید فاستر والاس نویسنده آمریکایی بر اثر شه‌کوشی.[۲۶۶]
- ۱۵ سپتامبر - ریچارد رایت نوازنده کیبورد و اتا از بنیانگذارون گروه راک پینک فلوید.[۲۶۷]
- ۲۶ سپتامبر - پل نیومن بازیگر آمریکایی و برنده اوسکار جایزه سن ۸۳ سالگی گادِر.[۲۶۸]
اکتبر
- ۸ اکتبر - اردشیر محصص، طراح و کاریکاتوریست ایرانی-آمریکایی.[۲۶۹]
- ۱۰ اکتبر - جواد نوربخش ملقب به نورعلی‌شاء، پیشوای شاخه ذوالریاستینی سلسله صوفیون نعمت‌اللهی.[۲۷۰]
- ۲۰ اکتبر - مهرانگیز دولتشائی، دیپلمات ایرانی، سه دوره نماینده مجلس شورای ملی و فعال حقوق زنان.[۲۷۱]
- ۲۰ اکتبر - خواهر روحانی امانوئل، اتا از شخصیت‌ئون بارز فعالیت‌ئون انسان‌دوستانه و نیکوکاری و از پنج چهرهٔ محبوب فرانسویون.[۲۷۲]
- ۲۵ اکتبر - طاهره صفارزاده، شاعر ایرانی و مترجم.[۲۷۳]
نوامبر
- ۴ نوامبر - مایکل کرایتون نویسنده، تهیه کننده، کارگردان، فیلم‌نومه‌نویس، پزشک و تهیه کننده تلویزیونی آمریکایی.[۲۷۴]
- ۱۰ نوامبر - میریام ماکه‌با، اساره موسیقی جنوبی آفریخا و معروف به ماما آفریخا.[۲۷۵]
- ۱۹ نوامبر - جان مایکل هایز، نویسنده فیلم پنجره عقبی، بساته آلفرد هیچکاک، سن ۸۹ سالگی گادِر.[۲۷۶]
- ۲۳ نوامبر - احمد آقالو بازیگر سینما و تیاتر ایرانی.[۲۷۷]
دسامبر
- ۵ دسامبر - آلکسی دوم اسقف اعظم روسیه بین سال‌ئون ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۸.[۲۷۸]
- ۲۲ دسامبر - لانسانا کونته رییس جوموری گینه سن ۷۴ سالگی گادِر.[۲۷۹]
- ۲۴ دسامبر - ساموئل هانتینگتون، نظریه‌پرداز و فیلسوف مشهور آمریکایی.[۲۸۰]
- ۲۵ دسامبر - هارولد پینتر، نمایشنومه‌نویس بریتانیایی و برنده نوبل ادبیات جایزه سن ۷۸ سالگی گادِر.[۲۸۱]
پیوندهای بیرونی
شابلون:دهه‌ها و سال‌ها
اسایی دکته‌ئون تلمبار
پانویس
شابلون:LinkFA
🔥 Top keywords: گت صفحهسکژاویحسن یزدانیاپلیکیشندیگو مارادوناگرشا رضاییدنیا جهانبختپوتکمانوئل نویرپتیلوسفداییبنیامین نتانیاهوآریل شارونعلی سورناکامران قاسمپورللروح‌الله خمینیآدولف هیتلرامیرمحمد یزدانیدیگو سیمئونهجفت گیریآل پاچینورئال مادریدالجزایرمیثم ابراهیمیسارا نتانیاهوجنیفر لارنس۸ (عدد)اندونزیمهراد جماسرائیلشا:جستجواشکین ۰۰۹۸مسعود صادقلوشا:تغییرات اخیرتوماس مولرباربد بابایی۲۰۲۴