Conny Helder

Helder werd op 27 november 1958 geboren in Den Haag. Ze volgde tussen 1971 en 1974 onderwijs aan het Jan Campert Mavo en deed vervolgens havo en vwo op het Thorbecke Lyceum. Helder schreef zich in voor de studie medicijnen, maar werd uitgeloot, en begon daarom in 1978 scheikunde te studeren aan de Universiteit Leiden.^[1][2] In 1979 verliet ze de universiteit om tot operatieassistent opgeleid te worden bij de Haagse ziekenhuizen Bronovo en Westeinde.^[2][3] Drie jaar later begon ze aan haar werkzame leven.^[1][2] Helder volgde daarnaast in deeltijd een kaderopleiding gezondheidszorg aan De Haagse Hogeschool.^[2][4] In diezelfde periode deed ze ook een deeltijdstudie politicologie aan de Universiteit Leiden, maar deze rondde ze niet af.^[2] Helder begon leidinggevende posities in ziekenhuizen te bekleden, aanvankelijk in Den Haag en Amsterdam.^[5] In 2000 werd ze manager bij de divisie chirurgie van het Universitair Medisch Centrum Utrecht.^[6] Vier jaar later vertrok ze naar de divisie heelkundige specialismen.^[2]

Helder werd in juli 2010 bestuursvoorzitter van Stichting Gezondheidscentra Eindhoven (SGE), die destijds tien centra in Eindhoven runde met onder andere huisartsen, apothekers, fysiotherapeuten en psychologen.^[3] De organisatie had een begrotingstekort van €1,6 miljoen en er was een conflict tussen Helders voorganger en het zorgpersoneel. Helder zegde bij haar aantreden toe die laatste groep nadrukkelijk te betrekken bij belangrijke besluiten.^[7] In 2015, onder haar voorzitterschap, opende SGE een nieuw gezondheidscentrum in Strijp-S voor expats woonachtig in Eindhoven, nadat een evaluatie had aangetoond dat veel expats weinig vertrouwen hadden in het Nederlandse zorgsysteem vanwege de centrale rol van huisartsen.^[8][9]

tanteLouise en de coronapandemie

Helder ging in juni 2017 aan de slag als bestuursvoorzitter van tanteLouise, een aanbieder van ouderenzorg actief in Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht. De organisatie had destijds 1.800 mensen in dienst en was verantwoordelijk voor de zorg van zo'n 4.000 ouderen, waarvan 1.100 in een van de vijftien verpleeghuizen.^{[10][11][12][13]} Ze stelde zich als doel om de zorgketen te verbeteren en om meer langetermijnafspraken te maken met zorgverzekeraars en gemeenten.^[14] In het daaropvolgende jaar begon een van de verpleeghuizen met een experiment om medische diagnoses te stellen door specialisten op afstand door middel van AR-brillen.^[15] Onder Helders bestuur werd ook een aantal vestigingen – met name oudere en kleine bejaardentehuizen – gesloten en werden andere bijgebouwd en gerenoveerd. Voor de transitieperiode werd in 2019 een tijdelijke vestiging met bijna 100 plaatsen geopend op het terrein van psychisch centrum Vrederust in Halsteren.^[16] Plannen om een groot deel van Huize St. Catharina in Bergen op Zoom te slopen om plaats te maken voor nieuwbouw konden op weerstand rekenen vanwege de veronderstelde historische waarde van het complex uit 1929. De gemeente besloot uiteindelijk geen monumentenstatus toe te kennen, waardoor de sloop door kon gaan.^[17] Helder werd in 2019 voorzitter van het West-Brabantse Care Innovation Center (CIC), een samenwerkingsverband tussen lokale zorgaanbieders om innovatie te stimuleren.^[11] Een paar maanden eerder had tanteLouise een nieuw verpleeghuis voor patiënten met dementie genaamd Hof van Nassau geopend met verschillende technologische innovaties zoals een gps-volgsysteem om bewoners vrijer te laten rondlopen. Hierdoor trok het de aandacht van de BBC, CCTV en een delegatie van de Tsinghua-universiteit. Bovendien ging Helder mee met Hugo de Jonge, de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, op een werkbezoek naar China.^[18][19]

In januari 2020 werd Helder lid van ActiZ, een branchevereniging die 400 aanbieders van ouderenzorg vertegenwoordigde.^[20][21] Kort daarna – op 27 februari – werd het coronavirus voor het eerst in Nederland vastgesteld, waarmee de coronapandemie startte.^[22] Met andere leiders van Noord-Brabantse zorgorganisaties richtte Helder het Regionaal Overleg Niet Acute Zorg (RONAZ) op in de maand daarna.^[23] Het adviesorgaan beval verpleeghuizen aan hun deuren voor bezoekers te sluiten om de verspreiding van het virus naar deze kwetsbare groep tegen te gaan. Helder gaf gehoor aan de oproep en liet vanaf 16 maart geen bezoekers meer toe.^[24] Drie dagen later verplichtte het kabinet-Rutte III deze maatregel.^[25] Het volledige bezoekersverbod bleef in stand tot 19 mei en Helder had het daarvoor al niet langer houdbaar en inhumaan genoemd.^[26][27] Ondanks de voorzorgsmaatregelen vonden verschillende uitbraken van het coronavirus plaats in verpleeghuizen van tanteLouise. Bij Het Nieuwe ABG werd werd eind 2020 hulp van het leger ingeschakeld en kwamen 29 van de 168 bewoners te overlijden.^[28][29] Begin januari 2021 werd in Nederland begonnen met vaccineren, aanvankelijk alleen bij daarvoor bestemde centra. Enkele weken later, nadat het mogelijk was geworden om vaccins in kleinere hoeveelheden te bewaren, werd gestart met vaccinaties bij verpleeghuizen en gehandicapteninstellingen. tanteLouise deed met elf andere organisaties aan de proef mee.^[30] Op 1 maart 2021 werd het voorheen eenkoppige bestuur van tanteLouise uitgebreid met twee personen. Volgens de raad van toezicht was dit nodig vanwege een steeds ingewikkeldere ouderenzorg en vanwege grote vastgoedprojecten.^[31]

Als woordvoerder van ActiZ en RONAZ verscheen Helder regelmatig in de media om de gevolgen van de coronapandemie in verpleeghuizen uit te leggen. Hierdoor omschreef Brabants Dagblad haar als het gezicht van de ouderenzorg tijdens de pandemie.^[21][32] Ze besteedde aandacht aan tekorten aan persoonlijke beschermingsmiddelen bij verpleeghuizen tijdens het begin van de eerste golf van besmettingen en aan personeelstekorten later, toen werknemers afwezig waren na het oplopen van het virus.^[33][34] Daarnaast uitte Helder de mening dat de ouderenzorg aanvankelijk over het hoofd werd gezien in vergelijking tot de intensieve zorg.^[35] Nadat het vaccin beschikbaar was gekomen, verdedigde ze het voorstel van ActiZ dat instellingen in de ouderenzorg inzicht zouden moeten hebben in de vaccinatiestatus van werknemers. Volgens haar zouden organisaties dan discussies kunnen organiseren met teams met een lage graad.^[36] In september 2020 werd bekendgemaakt dat Helder een van de drie genomineerden was voor de titel Topvrouw van het Jaar.^[37]

Helder werd in januari 2022 minister voor Langdurige Zorg en Sport namens de VVD als onderdeel van het kabinet-Rutte IV. Die partij had de meeste stemmen ontvangen bij Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021 en had een regeringscoalitie gevormd met de D66 en de partijen CDA en ChristenUnie. Het kabinet werd op 10 januari beëdigd door Koning Willem-Alexander in Paleis Noordeinde.^[38][39] Helder is minister zonder portefeuille met verantwoordelijkheid over langdurige zorg (ouderenzorg, gehandicaptenzorg, mensen met een beperking), GGZ, wijkverpleegkundige zorg, persoonsgebonden budget, kwaliteitsbeleid care, arbeidsmarktbeleid, sport, proces coördinatie verantwoording COVID-19 bij VWS, rechtmatige zorg en goed bestuur, ontregelde zorg en organiseerbaarheid/regionalisering.^[2] Ze stelde haarzelf als doel om "de zorg kwalitatief goed, maar ook betaalbaar, toegankelijk en aantrekkelijk te houden".^[3]

Helder noemde de benodigde groei van het zorgpersoneel vanwege de vergrijzing onhoudbaar; de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) had geconcludeerd dat in 2040 een kwart van de beroepsbevolking in de zorg- en welzijnssector zou moeten werken, vergeleken met een zesde in 2021. Volgens Helder moest de zorg daarom anders georganiseerd worden.^[40] In juli 2022 presenteerde ze het plan Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) om de Nederlandse ouderenzorg te hervormen door ouderen langer thuis te laten wonen in plaats van in een verpleeghuis. Helder wilde dit doel bereiken door middel van zorgpreventie, meer ouderenhuisvesting en technologische innovaties zoals beeldbellen en robots. Het kabinet trok hiervoor €770 miljoen uit in de volgende vijf jaar.^[41][42] Helder nam overeenkomstig afstand van plannen om 50.000 extra plaatsen in verpleeghuizen te hebben vóór 2031 en wijzigde dit in 50.000 plaatsen in de gehele verpleegzorg.^[43] Ook startte ze een nieuw programma om €500 miljoen per jaar te besteden aan het behouden van zorgpersoneel door het werkplezier te verhogen. Dit zou bereikt worden door middel van innovatie, onderwijs en ontwikkeling en door middel van verhoogd zeggenschap voor personeel. Vakbond FNV uitte kritiek vanwege het ontbreken van plannen voor loonsverhogingen.^[44]

Door haar benoeming tot minister werd Helder verantwoordelijk voor het onderzoek naar de mondkapjesaffaire, een deal van €100 miljoen voor de verkoop van mondkapjes aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aan het begin van de coronapandemie door TV-commentator en activist Sywert van Lienden en twee zakenpartners. In tijden van tekorten aan persoonlijke beschermingsmiddelen hadden ze beweerd geen winstoogmerk te hebben, maar later werd bekend dat ze er €20 miljoen aan hadden verdiend.^[45] De Volkskrant meldde in maart 2022 dat voormalig gezondheidsminister Hugo de Jonge bij ambtenaren had aangedrongen om contact op te nemen met Van Lienden ondanks dat hij had ontkend betrokken te zijn. Een meerderheid van de Tweede Kamer vroeg Helder vervolgens om een feitenrelaas, maar ze weigerde deze te geven vanwege het nog lopende onderzoek.^[46] Voorafgaand aan een debat gaf Helder wel een aantal documenten over De Jonges betrokkenheid vrij waaronder een brief van hem.^[47][48] Ze gaf vervolgens toe dat De Jonge haar had verzocht te publiceren en bood vervolgens na kritiek van oppositiepartijen haar excuses aan voor het feit dat ze de Tweede Kamer alleen op De Jonges verzoek had geïnformeerd na haar aanvankelijke weigering.^[49] In oktober 2023 besloot Helder een rechtszaak tegen Van Liendens bedrijf te starten.^[50]

Namens de regering woonde Helder tijdens het WK voetbal 2022 een wedstrijd bij tussen Nederland en gastland Qatar. De Tweede Kamer had eerder een motie aangenomen om geen officiële delegatie te sturen vanwege de mensenrechten in het land.^[51] Na oproepen om een armband van de anti-discriminatiecampagne OneLove te dragen werd Helder bekritiseerd toen ze in plaats daarvan met een kleiner speldje kwam.^[52] Bovendien droeg ze een sjaal met de tekst "never mind" (het geeft niet), al noemde ze dit later onbedoeld.^[53] In maart 2023 kondigde Helder een nieuw onafhankelijk integriteitscentrum aan voor grensoverschrijdend gedrag, doping en wedstrijdvervalsing binnen de sport en gaf ze aan dat het Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN) van het NOC*NSF naar dit nieuwe orgaan zou worden overgebracht. Het besluit volgde op een reeks misstanden binnen de sportwereld.^[54]

Op 7 juli 2023 viel het kabinet-Rutte IV vanwege onenigheid over hervormingen van het asielstelsel en werd Helder demissionair minister.^[55] De Tweede Kamer verklaarde bezuinigingen op de ouderenzorg controversieel, waardoor het kabinet hierover geen nieuwe besluiten kon nemen. Een geplande kostenreductie van €460 miljoen voor 2024 was echter al verwerkt door het ministerie.^[56] Het kabinet kondigde uiteindelijk aan de helft van de bezuinig te schrappen als onderdeel van de Rijksbegroting.^[57]

Vanaf 10 januari 2024 is Helder vanwege het aftreden van Ernst Kuipers waarnemend minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Helders partner is een huisarts. Ze hebben een zoon en een dochter.^[4][58]

• Rijksoverheid, Conny Helder.