Diplohaplont
Een diplohaplont (ook wel haplodiplont) is een organisme met een afwisseling van een haploïde en een diploïde generatie; dus met een diplohaplofasische of heterofasische levenscyclusen een sporische (ook wel intermediaire) meiose.
Algemene kenmerken
Bij diplohaplonten treedt, ongeveer in het midden van hun cyclus, de intermediaire of sporische meiose op, waarvan de meiosporen het onmiddellijke product zijn. Er is dus een afwisseling van kernfasen: een diploïde fase en een haploïde fase.
Als er twee generaties te onderscheiden zijn (digenetische cyclus) kunnen deze generatiesgelijkvormig zijn (bij een isomorfe generatiewisseling) óf (bij een heteromorfe generatiewisseling) juist duidelijk verschillend in grootte en in levensduur.
Van diplohaplonten zijn er talloze voorbeelden, zoals veel algen (o.a. Heterokontae, groenwieren en alle roodwieren), en alle mossen, levermossen, hauwmossen en vaatplanten.
| Biologische levenscyclus van organismen met geslachtelijke voortplanting | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Cyto- logische kernfase- wisseling | Organisme: → | Haplont | Diplont | Diplohaplont (Haplodiplont) | ||||
| Kernfasen: → | Haplofase | Diplofase | Haplofase en diplofase afwisselend | |||||
| Levenscyclus: → | Haplofasisch | Diplofasisch | Diplohaplofasisch = Heterofasisch | |||||
| Meiose: → | Zygotisch | Gametisch | Sporisch = Intermediair | |||||
| Morfo- logische generatie- wisseling | Monogenetisch: (monofasisch) → | Monogenetische haplont | Monogenetische diplont | |||||
| Digenetisch: (difasisch) → | Digenetische diplont | Digenetische diplohaplonten
| ||||||
| Trigenetisch: (trifasisch) → | Trigenetische diplohaplont | |||||||
Digenetische sporische cyclus
| Diplohaplont met digenetische cyclus[1] | ||||||||||
| kernfase | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| diplofase (2n) | ← → | haplofase (1n) | ||||||||
| Ge- ne- ra- ties | zygote |
| ♂ gameten ♀ gameten | |||||||
| ↓ | ↑↑ | |||||||||
| gameto- fyt | ||||||||||
| (meio-) sporo- fyt | ↑ | |||||||||
| spore | |||||||||
Bij de digenetische sporische cyclus (dus met twee generaties) worden de haploïde (meio-)sporen gevormd door meiose. Bij de sporische cyclus zijn een- en tweehuizige soorten te onderscheiden.
Bij de digenetische cyclus komt zowel isomorfie als heteromorfie voor. Deze beide termen slaan op het gelijkvormig zijn of juist het morfologisch verschillend zijn van de beide generaties. Bij de heteromorfe diplohaplonten komen isospore groepen (levermossen, mossen, hauwmossen) en heterospore soorten (enkele groepen varens, zaadplanten) voor.
Trigenetische cyclus
| Diplohaplont met trigenetische cyclus[1] | ||||||||
| kernfase | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| diplofase (2n) | ← → | haplofase (1n) | ||||||
| Ge- ne- ra- ties | zygote |
| ♂ gameten ♀ gameten | |||||
| ↓ | ↑↑ | |||||||
| mito- sporofyt | gameto- fyt | |||||||
| ↓ | ||||||||
| mitospore | ||||||||
| ↓ | ↑ | |||||||
| (meio-) sporo- fyt |
| spore | ||||||
Bij de trigenetische cyclus van roodwieren (Rhodophyta) bestaat de diploïde fase uit opeenvolgend de carposporofyt (die door mitose de carposporen vormt) en de meiosporofyt (die door reductiedeling de meiosporen vormt). De carposporofyt wordt ook wel mitosporfyt genoemd, omdat de carposporen door mitose worden gevormd.
Ook bij de tot de schimmels behorende basidiomyceten komt een trigenetische cyclus voor.
Literatuur
- (es) Díaz González, T.E., C. Fernandez-Carvajal Alvarez & J.A. Fernández Prieto Botánica. (archief); (pdf) Dit artikel geeft duidelijke definities van de begrippen en uitgebreide beschrijving van levenscycli met gedetailleerde schema's en voorbeelden.
- (en) Keats D.W. Life Cycles in Photosynthetic Eukaryotes.