Lo Telhan de Medòc

Las fòrmas ancianas son de Ortellano, en latin, en 1027, Sancti-Hilarii de Autellano, en latin, en 1027, ecclesiam Sancti-Hilarii de Ortolano, en latin, en 1174, villa Sancti Hilarii de Ortoislano, en latin, en 1242-1255, Au Teillan, en 1250, dau Talhan, en 1259, de Sancto Illaris, en latin, en 1274, de Authalhano, en latin, en 1289, preceptor hospitalis de Autelhano, en 1360. Lo nom seré, segon Bénédicte Boyrie-Fénié, *Lo Talhan o *Autalhan. La prononciacion donada per B. Boyrie-Fénié, [lutajã] ^[2], es supausada coma de costuma dens la màger part de son libe.

Per Dauzat e Rostaing, Lo Telhan ven dau nom latin d'òme *Autellius (inatestat donc damb asterisc), inferit de Autius, e dau sufixe -anum. La prumèira sillaba Au- fut compresa coma un article contractat ^[3].

Pr'amor de la prumèira atestacion, Bénédicte Boyrie-Fénié causís puslèu lo nomen Ortelius, rare mès qu'a l'avantage d'estat atestat, damb lo sufixe -anum (una propietat d'Ortelius, villa romana, estona pas dens una comuna traversada per un ancian camin, la Levada). B. Boyrie-Fénié reconstituís l'evolucion. De la basa *Ortelianu(m), lo nom passèt probablament a *Oltelhyan(o) (mudason de la liquida r per dissimilacion [cau comprene assimilacion] e palatalizacion de l + iòd), pui a *Outelhan (l anteconsonantic se vocaliza regularament, d'aquí la formacion d'un diftongue [ɔw]) e *Autelhan (mudason de la vocala per assimilacion). Après, lo nom coneishut una maishanta copadura e fut comprés coma Au Talhan (deglutinacion dau diftongue iniciau e atraccion dau vèrbe talhar ^[2].

I a duas causas a corregir dens aquera evolucion fonetica. Prumèirament e aquò es pas çò pus important, la deglutinacion (passatge a (Au) Telhan) èra dejà presenta dens l'estapa *Outelhan > *Autelhan e l'explica, sense necessitat d'una mudason prealabla deu diftongue iniciau. Segondament, maugrat quauques fòrmas ancianas (1259, 1289), lo nom es pas passat definitivament a Au Talhan / Lo Talhan, en tot cas i es pas demorat. Gric de Prat, neishut e mòrt dens la comuna, cita lo nom damb la vocala e de la prumèira sillaba ^[1] e la comuna installèt un panèu bilingüe a l'auton de 2016 damb Lo Telhan de Medòc. B. Boyrie-Fénié, pr'amor de la fòrma francimanda, cresut que la fòrma gascona, que coneishèva pas, èra *Lo Talhan.

L'ajustadís oficiau de-Médoc data de 1925 ^[4].

• Portau de Guiana