Sistèma CGS
Lo sistèma CGS es un sistèma d'unitats de mesura de las grandors fisicas[1], que las unitats de basa son :
- lo centimètre per las longors;
- lo grama per las massas;
- la segonda per lo temps.
Fondament e usatge
Le sistème CGS foguèt prepausat per la British Association for the Advancement of Science en 1874. Foguèt utlizat en sciéncia fins a la mitat del sègle XX.En 1946 lo Comitat internacional dels pes e mesuras aprova lo sistèma MKSA (mètre (m), quilograma (kg), segonda (s), ampèr (A).Ara lo Sistèma internacional d'unitats reten set unitats de basa.
Lo sistèma CGS demora fòrça utilizat dins unes domènis de la sciéncia. Per exemple, en conductimetria, las constantas de cellulas son donadas en cm-1. En espectroscopia infraroja o UV-visible, l'unitat mai sovent utilizada es tanben lo cm-1. Dins la classificacion periodica, las unitats son en grama par mól (e non pas en kg/mol coma deuriá èsser lo cas dins lo sistèma MKS). Aqueste sistèma es tanben fòrça utilizat en astronomia ont de fluses s'exprimisson sovent en erg/s/cm2/Hz, o encara en gravimetria.
Comparason CGS/SI
| Dimension | Unitat | Definicion | SI |
|---|---|---|---|
| logor | centimètre | 1 cm | = 10× 10-2 m |
| Massa | Grama | 1 g | =10× 10-3 kg |
| Temps | Segonda | 1 s | = 1 s |
| Acceleracion | gal | 1 gal = 1 cm⋅s-2 | = 10× 10-2 m/s2 |
| Fòrça | dina | 1 dyn = 1 g⋅cm⋅s-2 | = 10× 10-5 N |
| Energia | erg | 1 erg = 1 g⋅cm2⋅s-2 | = 10× 10-7 J |
| Poténcia | erg per segonda | 1 erg/s = 1 g⋅cm2⋅s-3 | = 10× 10-7 W |
| Pression | Baria | 1 Ba = 1 dyn/cm2 = 1 g cm−1 s−21 g⋅cm-1⋅s-2 | = 10× 10-1 Pa |
| Viscositat | poise | 1 P = 1 g⋅cm-1⋅s-1 | = 10× 10-1 Pa⋅s |
| Induccion magnetica | gauss | 1 G | = 0,1 mT |