ਸਮਾਜਿਕ ਮੇਲ-ਜੋਲ ਸੇਵਾ

ਸਮਾਜਿਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਕੋਈ 12 ਕੁ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਸਿਕਸ ਡਿਗਰੀ ਡਾਟ ਕਾਮ ਨਾਂ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਸਾਲ 1997 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਅਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਸੀ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਬਲੈਕ ਪਲਾਨਿਟ, ਫਰੈਂਡਸਟਰ, ਸਕਾਈ ਬਲੌਗ, ਮਾਈ ਸਪੇਸ, ਓਰਕੁਟ, ਯਾਹੂ, ਯੂ ਟਯੂਬ, ਬਿਗ ਅੱਡਾ, ਇਬੀਬੋ, ਫੇਸਬੁੱਕ ਆਦਿ ਸਾਈਟਾਂ ਹੋਂਦ ‘ਚ ਆਈਆਂ।

ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਮੇਲ-ਜੋਲ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਹੈ। ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਸਾਈਟ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਫਰਵਰੀ 2004 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਇਹ ਪ੍ਰਸਿਧ ਸਮਾਜਿਕ ਨੇਟਵਰਕ ਸਾਈਟ ਹੈ।ਜਿਸਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਲਾਕ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਵਿਡੀਓਜ, ਫੋਟੋ,ਤੇ ਸੁਨੇਹੇ ਦਾ ਆਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ‘ਫੇਸਬੁੱਕ’ ਦਾ ਜਨਮ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮਾਰਕ ਜ਼ਕਰਬਰਗ ਨੇ ਫਰਵਰੀ 2004 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਪਗ ਇੱਕ ਅਰਬ ਗਿਆਰਾਂ ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫੇਸਬੁੱਕ ਵਰਤਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਛੇ ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ‘ਫੇਸਬੁੱਕ’ ਸੂਚਨਾ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਚੰਗੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਓਰਕੁਟ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਮਾਜਿਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ ਜੋ ਗੂਗਲ ਸਮੂਹ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਦੋਸਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਹੈ।

ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਡਿਓ ਸ਼ੇਅਰਿੰਗ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਹੈ।ਇਸ ਉਪਰ ਅਸੀਂ ਵਿਡੀਓਜ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸਦੀ ਖੋਜ 14 ਫਰਬਰੀ 2004 ਵਿੱਚ ਸਟੀਵ ਚੈਨ,ਜਾਵੇਦ ਕੌਮ,ਤੇ ਹਰਲਏ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਯੂ ਟਊਬ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਮਾਜਿਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ ਜੋ ਗੂਗਲ ਸਮੂਹ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।।

ਗੂਗਲ + ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਮਾਜਿਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ ਜੋ ਗੂਗਲ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਦੋਸਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਹੈ।

ਟਵਿੱਟਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਹੈ ਜੋ ਸਮਾਜਿਕ ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਛੋਟੇ ਸੁਨੇਹੇ ਭੇਜੇ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟਵੀਟਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ 140 ਅੱਖਰ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਓਨ੍ਲਐਨ ਸੋਸ਼੍ਲ ਨੇਟਵਰਕਿੰਗ ਸਰਵਿਸ ਹੈ। ਇਹ ਵਰਤੋਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸੁਨੇਹੇ ਭੇਜੇ ਅਤੇ ਪੜੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। 2006 ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਖੋਜ ਜੈਕ ਦੋਸੀ,ਇਵਿਨ ਵਿਲ੍ਲਿਆਮ੍ਸ,ਬਿਜ੍ਸ੍ਟੋਨ ਤੇ ਨੋਹ ਗਲਾਸ ਨੇ ਕੀਤੀ।

ਵਟਸਐਪ ਫ੍ਰੀ ਡਾਊਨਲੋਡ ਐਪ ਹੈ।ਜਿਹੜੀ ਕੇ ਸ੍ਮਾਰੱਟ ਫੋਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੇ ਵੀ ਵਿਡੀਓਜ, ਫੋਟੋ,ਤੇ ਸੁਨੇਹੇ ਦਾ ਆਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ 2009 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰੇਐਨ ਐਕ੍ਸਨ ਅਤੇ ਜੇਨ ਕੋਨ ਦੀ ਖੋਜ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਵਧੀਆ ਅਤੇ ਸੌਖਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਬਦਲਾਓ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ‘ਵਟਸਐਪ’ ਜਿਹੇ ਸੂਚਨਾ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਚੰਗੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਹਾਈਕ ਐਪ ਵੀ ਸ੍ਮਾਰੱਟ ਫੋਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੇ ਵੀ ਵਿਡੀਓਜ, ਫੋਟੋ,ਤੇ ਸੁਨੇਹੇ ਦਾ ਆਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗਰਾਫਿਕਲ ਸਟਿਕਰ ਵੀ ਭੇਜੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਇਸਦੀ ਖੋਜ 12 ਦਸੰਬਰ 2012 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਕੇਵਿਨ ਸਿਸ੍ਤ੍ਰੋਮ ਮੀਕੇ ਕ੍ਰਿਗ੍ਗੇਰ ਦੁਆਰਾ ਇਸਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਇਹ ਐਪ ਵੀ ਜਿਹੜੀ ਕੇ ਸ੍ਮਾਰੱਟ ਫੋਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੇ ਵੀ ਵਿਡੀਓਜ, ਫੋਟੋ,ਤੇ ਸੁਨੇਹੇ ਦਾ ਆਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਤੋੜ-ਮਰੋੜ ਕੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ’ਤੇ ਵਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਮੂਵੀਆਂ ਡਾਊੁਨਲੋਡ ਕਰ ਕੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ’ਤੇ ਪਾ ਕੇ ਭੋਲੇ-ਭਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਲੈਕਮੇਲ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਈ ਵਾਰ ਝਗੜੇ ਇੰਨੇ ਵਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗੱਲ ਥਾਣਿਆਂ-ਕਚਹਿਰੀਆਂ ਤਕ ਪੁੱਜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਵਰਤੀਏ ਤਾਂ ਕੋਈ ਮਾੜੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ’ਤੇ ਵੀ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਹਿੰਸਕ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਿਆਣਿਆਂ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਜੀਵਨ ’ਤੇ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਕਈ ਮੈਸੇਜ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ ਫੈਲਾਉਣਾ ਆਪਣਾ ਪਰਮ ਧਰਮ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਕਹਿਣਗੇ, ਇਹ ਮੈਸੇਜ ਫਲਾਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨ ਤੋਂ ਚੱਲਿਆ ਹੈ। ਅੱਗੇ 100 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜੋ, ਸ਼ਾਮ ਤਕ ਕੋਈ ਚੰਗੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੇਗੀ। ਜੇ ਨਜ਼ਰ-ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰੋਗੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਬੁਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਜਾਵੋਗੇ। ਜਦੋਂ ਦੀਨਾਨਗਰ ਥਾਣੇ ’ਤੇ ਅਤਿਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਵਿਹਲੜਾਂ ਨੇ ਟੀ.ਵੀ. ਤੋਂ ਉੱਡਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣ ਲਈ ਕਿ ਅਤਿਵਾਦੀਆਂ ਨਾਲ ਦੋ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਹਨ। ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਿਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਾ ਕੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਇਆ, ਪਰ ‘ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਕਰਾਈਮ ਰਿਪੋਰਟਰਾਂ’ ਨੇ ਸਵੇਰੇ 10 ਵਜੇ ਹੀ ਦੋ ਔਰਤਾਂ ਸਮੇਤ ਕਿਸੇ ਪੁਰਾਣੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਮਰੇ ਅਤਿਵਾਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਵੱਟਸਐਪ ’ਤੇ ਪਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ ਕਿ ਸਾਰੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇ.ਐਨ.ਯੂ. ਕਾਂਡ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਪੂਰਾ ਹੱਥ ਸੀ। ਜਾਟ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਬੂਤ ਦੇ ਸਮੂਹਿਕ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਇੱਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਾਦੇ ਦੀ ਅਰਥੀ ਨੂੰ ਮੋਢਾ ਦਿੰਦੇ ਸਮੇਂ ਦੰਦੀਆਂ ਕੱਢਦੇ ਹੋਏ ਸੈਲਫੀ ਖਿੱਚ ਕੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ’ਤੇ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ‘ਫੀਲਿੰਗ ਸੈਡ ਵਿਦ ਦਾਦਾ ਜੀ’। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਐਨਾ ਹੋ-ਹੱਲਾ ਮੱਚਿਆ ਕਿ ਫੇਸਬੁੱਕ ਨੂੰ ਉਹ ਸੈਲਫੀ ਡਲੀਟ ਕਰਨੀ ਪਈ। ਚੰਗੀਆਂ ਭਲੀਆਂ ਸ਼ਰੀਫ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਉੱਪਰ ਗੰਦ ਮੰਦ ਲਿਖ ਕੇ ਵਾਇਰਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਸਵੇਰੇ-ਸਵੇਰੇ ਤਾਂ ਧਾਰਮਿਕ, ਗਿਆਨ ਵਧਾਊ ਅਤੇ ਹੌਸਲਾ ਅਫ਼ਜ਼ਾਈ ਵਾਲੇ ਮੈਸੇਜ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਵਾਲੇ ਮੈਸੇਜ ਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਗੰਦਮੰਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਲੀਡਰ ਜਾਂ ਅਫ਼ਸਰ ਨਾਲ ਚੇਪੀ ਹੋ ਕੇ ਖਿੱਚੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ’ਤੇ ਪਾ ਕੇ ਲਾਈਕ ਗਿਣਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲਾਈਕ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਸ ਵੱਡੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਫੋਟੋ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਟਰੈਂਡ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਸੈਲਫੀ ਖਿੱਚਣ ਦਾ। ਹੁਣ ਤਕ ਇਕੱਲੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ 50 ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕ ਸੈਲਫੀਆਂ ਲੈਂਦੇ ਮਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਟਰੇਨ ਥੱਲੇ ਦਰੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਰੁੜ੍ਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਆਦਿ।