Saturn (pianeta)
Saturn (dal latin SATURNUS, -IS) a l'é 'l pianeta ch'a fa ses dël sistema solar, classificà 'nt la categorìa dij gigant gaseus. A l'é lë scond për dimension, con ën diàmetro ch'a l'é apoprè 10 vòlte 'l diàmetro dla Tèra.A l'é ël men satì dij pianeta del sistema solar. Soa giornà a dura 10,57 ore.Ël pianeta as vira tant an pressa dantorn a sò ass che a resta motobin apiatì ai pòlo e bombà a l'equator. Ij satélitSoa gran partìa 'd satélit a conten a truch e branca 200 lun-e s-ciarà, ma mach na sessanten-a a son cole catalogà dont i conossoma ij paràmeter orbitaj. La pì gròssa a l'é Titan, un dij pì grand satélit dël sistema solar.As pensa che le lun-e esterior a sio stàite ciapà da la fòrsa d'atrassion dël pianeta. J'anejLa caraterìstica prinsipal ëd Saturn a l'é soa coron-a ëd set anej ch'a lo ambrasso. J'anej a son fàit da 'd milion 'd ròch giassà, nen pì gròss d'1 km, tuti spatarà ant ël pian equatorial dël pianeta.A son largh vàire senten-e ëd chilòmeter, ma a son mach ëspess chèich méter, a sconda dij pòst.A podrìo esse originà da 'n satélit dësblasse tant temp fa. J'esplorassionSaturn a l'é stàit esplorà da Pioneer 11 e Pioneer 12 ant ël 1980 e 1981.Dal 2004 la sonda Cassini-Huygens a j'òrbita dantorn e a l'ha mandà ël robò Huygens an sla surfassa ëd Titan. |