Saturno (pianeta)
| Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
Saturno .svg){kind=small} | |
|---|---|
_large.jpg) Foto de Saturno utignìda de la Voyager 2 ai 4 de óst del 1981 a presapóch 21 miliù de km. Se èt tré dei sò satèliti gisàcc sö la sinìstra; en ùrden de distànsa del pianeta: Teti, Dione e Rea. L'ombra de Teti l'è proietàda sö l'emisfér sud de Saturno. | |
| Stella mader | Sul |
| Classificazion | Gigante gasùs |
| Parameter orbital | |
| (a l'epoca J2000) | |
| Semiass maggior | 1 426 725 413 km 9,53707032 UA |
| Periaster | 1 349 467 375 km 9,02063224 UA |
| Afaster | 1 503 983 449 km 10,05350840 UA |
| Circonf. orbitala | 8 958 000 000 km 59,879 UA |
| Period orbital | 29,45 agn (10 756,1995 dé) |
| Period sinodegh | 378,10 dé |
| Velocità orbitala | 9,137 km/s (min) 9,639 km/s (media) 10,183 km/s (max) |
| Inclinazion su l'eclittega | 2,48446° |
| Inclinazion dal equat. del Sol | 5,51° |
| Ecentricità | 0,05415060 |
| Longituden del noeud ascendent | 113,71504° |
| Argom. del perieli | 338,71690° |
| Satellit | 62 |
| Anel | 16 |
| Dati fisegh | |
| Diameter equat. | 120 536 km |
| Diameter polar | 108 728 km |
| Schissament | 0,09796 |
| Superfiss | 4,27 × 1016 m² |
| Volum | 8,27 × 1023 m³ |
| Massa | 5,6846 × 1026 kg |
| Densità media | 0,70 × 103 kg/m³ |
| Acceleraz. de gravità in superfiss | 8,96 m/s² (0,914 g) |
| Velocità de fuga | 35 490 m/s |
| Period de rotazion | 0,449375 dé (10 h 47 min 6 s) |
| Velocità de rotazion (a l'equatùr) | 9 870 m/s |
| Inclinazion assiala | 26,73° |
| A.R. polo nord | 40,59° (2 h 42 min 21 s) |
| Declinazion | 83,54° |
| Temperatura in cima ai nigol]] | 93 K (media) |
| Temperatura superficiala | 82 K (min) 143 K (media) |
| Pression atm. | 140 000 Pa |
| Albedo | 0,47 |
| Dati d'osservazion | |
| Magnituden app. | 0,7[1] (media) 0,43[1] (max) |
| Magnituden app. | 1,2 e −0,24 |
| Magnituden ass. | 28 |
| Diameter apparent | 14,5"[1] (min) 20,1"[1] (max) |
Saturno l'è 'l sèst dei pianéti del Sistema Solar en ùrden de distànsa del Sul e 'l segónt per màsa dòpo 'l pianéta Giove. L'è caraterìstich per el sò sistéma de anèi isé spès e lüminùs che l'è stat oservàt de la tèra amò endel sècol XVII de Galileo Galilei che però, per vìa de le atresadüre òtiche rüdimentàle, el l'ìa töt fò per de le lüne. Ensèma a Giove, Urano e Nettuno, l'è clisificàt come 'n "gigante gasùs". El g'ha 'n ràgio médio 9,5 ólte chèl de la Tèra e 'na masa 95 piö grànda de chèla del nòst mónt.
Saturno l'è furmàt per el 95% de idrogeno e per el 3% de elio. El giandì centràl l'è furmàt de silicàcc e gias, e l'è cuarciàt zó de 'n mantèl spès de idrògeno metàlich e piö a l'estèrno de idrògeno al stat de gas. [2]
Se calcùla che la velocità dei vèncc endel'atmosféra de Saturno la pöde rià 'nfìna ai 1800 km/h, en bèl tòch piö fòrti de chèi de Giove, ma 'n bris de méno de chèi de Netuno.[3]
El sistéma de anèi l'è furmàt per lo piö de giàs e pólver de silicacc. Gh'è stat cöntàt enfìna a 'ncö 'na sesantìna de lüne, ma giöna de chèste, Titano, la piö granda, la g'ha particularità ünica de ìga 'na atmosféra de 'na sèrta cunsistènsa.
Paràmetri orbitài
Saturno el gìra entùren al Sul a 'na distànsa média de 1,427 × 10 9 km, e 'l ghe met 29,458 agn terèstri a fà 'na revulusiù compléta. L'as de rotasiù l'è 'nclinàt de 26,731°, isé che 'l pianéta el g'ha 'n cìclo de stagiù che se 'nsomèa a chèl de la Tèra e de Marte, ma 'n bèl tòch piö lónch. El perìot de rotasiù de Saturno söl sò as el vària a segónt de la quota; i leèi süperiùr, a l'equatùr, i ghe mèt 10,23378 ure per fà 'n gir entréch, envéce el giandì e 'l mantèl i ghe mèt 10,67597 ure.L'öltema stìma del perìot de rotasiù de Saturno l'è stada fàda endel més de setèmber del 2007 e l'è de 10 ure, 32 minücc e 35 ± 13 segóncc, e l'è bazàda sö 'na média de divèrse mizürasiù fàde de le sónde spasiài Cassini, Voyager e Pioneer[4]