Arsimi i mesëm

Arsimi i mesëm përfshin dy faza në shkallën e Klasifikimit Standard Ndërkombëtar të Arsimit - ISCED. Niveli 2 ose arsimi i mesëm i ulët konsiderohet faza e dytë dhe përfundimtare e arsimit bazë, dhe niveli 3 ose arsimi i mesëm i lartë është faza para arsimit terciar. Arsimi i mesëm zakonisht zhvillohet pas 5 ose 6 viteve të arsimit fillor dhe pasohet nga arsimi i lartë, arsimi profesional ose punësimi.^[1] Ashtu sikurse arsimi fillor, në shumicën e vendeve, edhe arsimi i mesëm është i detyrueshëm, të paktën deri në moshën 16 vjeçare. Fëmijët zakonisht hyjnë në fazën e arsimit të mesëm të ulët rreth moshës 11 vjeçare. Edukimi dhe arsimi i detyrueshëm ndonjëherë dhe në disa vende shtrihet deri në moshën 19 vjeçare.

Që nga viti 1989, arsimi shihet si një e drejtë themelore e njeriut për një fëmijë; Neni 28 i Konventës për të Drejtat e Fëmijës thotë se arsimi fillor duhet të jetë falas dhe i detyrueshëm ndërsa format e ndryshme të arsimit të mesëm, përfshirë arsimin e përgjithshëm dhe profesional, duhet të jenë të disponueshme dhe të arritshme për çdo fëmijë. Para hartimit dhe miratimit të dokumentit ndërkombëtar ISCED terminologjia arsimore në nivel ndërkombëtar ishte e vështirë dhe e ngatërruar. Vetëm pas miratimit të tij periudha midis arsimit fillor dhe universitetit është ndarë në arsimin e mesëm të ulët dhe atë të mesëm të lartë.

Në kohët klasike dhe mesjetare arsimi i mesëm ishte në duar të klerit dhe ofrohej vetëm për bijtë e fisnikërisë dhe djemtë që përgatiteshin për universitete dhe institucione fetare. Ndërsa tregtia e kohës kërkonte aftësi lundrimi, shkencore aq sa edhe aftësi tjera teknike e profesionale. Me Reformacionin, shteti shtriu kontrollin edhe në fushën e arsimit, dhe me Jan Amos Komenskin dhe John Locke mësimdhënia ndryshoi nga përsëritja e teksteve latine në ndërtimin e njohurive te fëmija. Arsimi ishte e drejtë vetëm për një pakicë njerëzish. Deri në mesin e shekullit XIX, shkollat e mesme u organizuan vetëm për të kënaqur nevojat e klasave të ndryshme shoqërore me klasa punëtore 4 vjeçare, klasa tregtare 5 vjeçare dhe për elitat 7 vjeçare. Të drejtat për një arsim të mesëm u kodifikuan sidomos pas vitit 1945, dhe vendet ende po punojnë për të arritur qëllimin e arsimit të mesëm të detyrueshëm dhe falas për të gjithë të rinjtë deri në moshën 19 vjeçare.^{[2] [3] [4] [5]}