Bobby Fischer
Robert James "Bobby" Fischer (9 mars, 1943 – 17 janar, 2008) ishte një shahist Grandmaster amerikan dhe Kampion i njëmbëdhjetë i Botës në Shah. Shumë e konsiderojnë atë si lojtari më i madh i shahut i të gjitha kohërave.[2][3][4]
| Bobby Fischer | |
|---|---|
 Fischer në vitin 1960 | |
| Emri i plotë | Robert James Fischer |
| Shteti |  SHBA |
| Lindi më | 9 mars 1943 Chicago, Illinois, SHBA |
| Vdiq më | 17 janar 2008 (64 vjet) Reykjavík, Islandë |
| Titulli | Grandmaster (1958) |
| Kampion Bote | 1972–75 |
| Kampin Bote ICCF | 1972-1975 |
| Vlerësimi më i lartë | 2785 (Korrik 1972 lista e vlerësimeve të FIDE)[1] |
| Renditja më e lartë | Nr.1 (korrik 1971) |
Në moshën 13 vjeçare, Fischer fitoi një "madhështi"[a] e cila u bë e njohur si "Loja e Shekullit".[5] Duke filluar në moshën 14 vjeçare, Fischer luaji në tetë kampionate në Shtetet e Bashkuara, duke i fituar secilën të paktën me një pikë diferencë. Në moshën 15, Fischer-i u bë grandmasteri më i ri deri në atë kohë dhe kandidati më i ri për Kampionatin Botëror. Në moshën 20, Fischer fitoi Kampionatin e Shteteve të Bashkuara 1963–64 me 11/11, rezultati i vetëm i përkryer në historinë e turneut. Vepra e Fischer-it, My 60 Memorable Games (1969), mbetet një vepër e respektuar në literaturën e shahut.[6]
Në vitet 1970 dhe 1971, Fischer "dominoi bashkëkohësit e tij deri në në atë masë sa nuk është parë kurrë më parë ose më pas".[7] Gjatë asaj periudhe ai fitoi Turneun Interzonal 1970 me një diferencë rekord prej 3½-pikë dhe fitoi 20 loja të njëpasnjëshme, përfshirë dy të papara me 6–0, në Ndeshjet e Kandidatëve[b][8]. Në Korrik 1971, ai zyrtarisht u bë lojtari numër-një në renditjen e Federatës Botërore të Shahut (FIDE), duke kaluar gjithsej një periudhë pre 54 muajsh në pozitën e parë.
Në vitin 1972, e fitoi Kampionatin Botëror të Shahut kundrejt Boris Spassky nga Bashkimi Sovjetik që u mbajt në Reykjavík, Islandë, e publikuar si një konfrontim i Luftës së ftohtë e cila tërhoqi më shumë interes botëror interes se çdo kampionat shahu para apo pas.[9] Kjo i mundësi Grandmasterit sovjetik Anatoly Karpov, i cili e kishte fituar ciklin e kualifikimit të Kandidatëve, të bëhet kampion i botës me automatizëm.
Vitet e hershme
Bobby Fischer u lind në Spitalin Michael Reese në Chicago, Illinois, më 9 mars, 1943.[10] Certifikata e tij e lindjes si baba të tij e kishte të shënuar Hans-Gerhardt Fischer, i njohur gjithashtu si Gerardo Liebscher,[11] një bio-fizikan gjerman. Nëna e tij, Regina Wender Fischer, ishte një shtetase e Shteteve të Bashkuara;[12][13] Regina kishte lindur në Zvicër, nga prindër çifutë nga Polonia dhe Rusia.[14] E rritur në St. Louis, Missouri,[10] Regina u bë një mësuese, infermiere e regjistruar, dhe më vonë një mjeke.[15]
Olimpiadë
_gegen_Fischer_(USA).jpg)
Fischer nuk pranoi të luaj në Olimpiadën e Munihut 1958 kur kërkesa e tij për të qenë kryesues i bordit para Samuel Reshevsky u refuzua.[16][17] Disa burime pohojnë se Fischer 15-vjeçari nuk ishte në gjendje të rregulloj një leje nga shkolla e lartë.[18] Fischer më vonë do të përfaqësojë Shtetet e Bashkuara si i pari i bordit në Olimpiadë të shahut me katër lojtarë, duke fituar medalje individuale argjendi një medalje individuale të broznit:[19]
Olimpiada Rezultati individual përqindja Rezultati i ekipit të SH.B.A përqindja[20] Leipzig 1960 13/18[21] (Bronz) 72.2% Argjend 72.5% Varna 1962 11/17[22] (I teti) 64.7% E Katërt 68.1% Havana 1966 15/17[23] (Argjend) 88.2% Agjend 68.4% Siegen 1970 10/13[24] (Argjend) 76.9% E katërt 67.8%
Nga katër Olmpiadat e Shahut për Meshkuj, Fischer kishte rezultat +40−7=18, për 49/65: 75.4%.[25][26] Në vitin 1966, Fischer ngushtë humbi medaljen e artë individual, duke shënuar 88.23% ndaj 88.46% të Kampionit Botëror Tigran Petrosian, edhe pse ai luajti katër ndeshje më shumë se Petrosian, u përball me kundërshtim të ashpër,,[27] dhe do të kishte fituar medaljen e artë në qoftë se ai e kishte pranuar ofertën e barazimit nga Florin Gheorghiu, në vend se ta refuzonte atë që i shkaktoj humbjen e vetme.[28]
Kampionatet në SH.B.A
Fischer luajti në tetë Kampionate në Shtetet e Bashkuara, duke i fituar të gjitha,[29][30] me të paktën një pikë diferencë.[31] Rezultatet e tij ishin:[29][32][33]
Kampionati i SH.B Rezultati Vendi Diferenca Përqindja Mosha 1957–58 10½/13 (+8−0=5)[34] First 1 pikë 81% 14 1958–59 8½/11 (+6−0=5)[35] First 1 pikë 77% 15 1959–60 9/11 (+7−0=4)[36] First 1 pikë 82% 16 1960–61 9/11 (+7−0=4)[37] First 2 pikë 82% 17 1962–63 8/11 (+6−1=4)[38] First 1 pikë 73% 19 1963–64 11/11 (+11−0=0)[39] First 2½ pikë 100% 20 1965[40] 8½/11 (+8−2=1)[41] First 1 pikë 77% 22 1966–67 9½/11 (+8−0=3)[42] First 2 pikë 86% 23
Fischer mungoi në Kampionatin 1961–62 (ai ishte duke u përgatitur për 1962 Interzonal), ndërsa në 1964–65 nuk u organizua.[43] Nga tetë Kampionatet e Shahut në SH.B.A., Fischer humbi vetëm tre ndeshje; me Edmar Mednis në turneun 1962–63, dhe në raunde të njëpasnjëshme me Samuel Reshevsky, dhe Robert Byrne në kampionatin e vitit 1965, duke kulminuar në një rezultat të përgjithshëm prej 74/90 (61 fitore, 26 barazime, 3 humbje).[44]
Burimi
Shënime
- ^a . Madhështi ose Shkëlqim - Një lojë spektakolare dhe e bukur e shahut, në përgjithësi duke shfaqur sulmet sakrifikuese dhe duke bërë hapa të papritura. Në madhështitë, jo gjithmonë është e nevojshme një lojë e shëndoshë apo lëvizjet më të mira nga të dyja anët.
- ^b . Ndeshjet e Kandidatëve - Janë ndeshjet e lojtarëve të shahut, që konkurrojnë për pjesëmarrje në Kampionatin Botëror të Shahut, i organizuar nga Federata Botërore e Shahut. Fituesi i këtij turneu, përballet me Kampionin e Botës.