1. Türkiye Hükûmeti
I. Türkiye Hükûmeti veya I. İnönü Hükûmeti (30 Ekim 1923 - 6 Mart 1924), Türkiye Cumhuriyeti'nde kurulan ilk hükûmettir.[1] I. Türkiye Hükûmeti kurulmadan önce de 23 Nisan 1920 - 29 Ekim 1923 arasında başka hükûmetler de vardı, ancak 29 Ekim 1923'te cumhuriyet ilan edildi ve bundan ötürü hükûmet sıralaması tekrar 1'den başladı.
| 1. Türkiye Hükûmeti I. İnönü Hükûmeti | |
|---|---|
 | |
| Kuruluş | 30 Ekim 1923 |
| Sona erme | 22 Kasım 1924 |
| Ülke |  Türkiye |
| Kişiler ve kuruluşlar | |
| Devlet başkanı | Mustafa Kemal Atatürk |
| Hükûmet başkanı | İsmet İnönü |
| Bakan sayısı | 12 |
| Üye parti(ler) | Cumhuriyet Halk Partisi |
| Meclisteki durumu | Çoğunluk hükûmeti 166 / 333 |
| Tarihçe | |
| Yasama dönemi | 2. dönem |
| Seçim(ler) | 1923 Türkiye genel seçimleri |
| Diğer | |
| Önceki | V. İcra Vekilleri Heyeti |
| Sonraki | 2. Türkiye Hükûmeti |
Arka plan
Kurulan ilk hükûmetin ilk başbakanı Cumhuriyet Halk Partisi üyesi İsmet İnönü'ydü. İnönü, Türk Kurtuluş Savaşı'nda başarılı bir general olmasının yanı sıra, Mudanya Mütarekesi ve Lozan Antlaşması görüşmelerinde de yetenekli bir politikacı olduğunu kanıtlamıştı.
Kabine
| Resim | Görev[2][3] | İsim | Parti | Başlangıç | Bitiş | |
|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | Başvekil (Başbakan) | İsmet İnönü | CHP | 30 Ekim 1923 | 6 Mart 1924 | |
| Hariciye (Dışişleri) Vekili | ||||||
 | Şer'iye (Diyanet) Vekili | Mustafa Fevzi Sarhan | 30 Ekim 1923 | 6 Mart 1924 | ||
 | Adliye (Adalet) Vekili | Seyyid Bey | 30 Ekim 1923 | 6 Mart 1924 | ||
 | Erkân-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili | Fevzi Çakmak | 30 Ekim 1923 | 6 Mart 1924 | ||
 | Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili | Kâzım Özalp | 30 Ekim 1923 | 6 Mart 1924 | ||
 | Dahiliye (İçişleri) Vekili | Ahmet Ferit Tek | 30 Ekim 1923 | 6 Mart 1924 | ||
 | Maliye Vekili | Hasan Fehmi Ataç | 30 Ekim 1923 | 2 Ocak 1924 | ||
 | Mustafa Abdülhalik Renda | 2 Ocak 1924 | 6 Mart 1924 | |||
 | Maarif (Eğitim) Vekili | İsmail Safa Özler | 30 Ekim 1923 | 6 Mart 1924 | ||
 | Mübadele, İmar ve İskân Vekili | Mustafa Necati | 30 Ekim 1923 | 6 Mart 1924 | ||
 | Nafia (Bayındırlık) Vekili | Ahmet Muhtar Cilli | 30 Ekim 1923 | 19 Ocak 1924 | ||
 | Süleyman Sırrı Aral | 19 Ocak 1924 | 6 Mart 1924 | |||
 | Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili | Refik Saydam | 30 Ekim 1923 | 6 Mart 1924 | ||
 | Ticaret Vekili | Hasan Saka | 30 Ekim 1923 | 6 Mart 1924 | ||
1935 yılına kadar Türkiye'de soyadları kullanılmamaktaydı, bu durum Soyadı Kanunu'na kadar geçerli olmuştur. Listede yer alan soyadlar, kabine üyelerinin daha sonra aldıkları soyadlardır.
Sonrası
Şeriyye Vekâleti Osmanlı İmparatorluğu'ndan devralınan, Erkân-ı Harbiye-i Umumiye ise Kurtuluş Savaşı sırasında faaliyet gösteren geçici bir bakanlıktı. Her iki bakanlık da 3 Mart 1924 tarihinde kaldırılmış ve İsmet İnönü yeni hükûmeti kurmak üzere istifa etmiştir.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetleri Başbakanlık.gov.tr
- Hükûmetler ve Programları - Türkiye Büyük Millet Meclisi10 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Türk Hükûmetleri Kronolojisi19 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. MFA.gov.tr