2021 La Palma yanardağ patlaması
2021 La Palma volkan patlaması, İspanya'nın La Palma adasında bulunan Kanarya Adalarındaki en etkin yanardağlardan biri olan Cumbre Vieja yanardağında oluşan bir çatlak boyu yanardağı patlamasıdır. 85 günle, La Palma'da bilinen en uzun süreli yanardağı patlaması olarak kayda geçmiştir.
| 2021 La Palma Volkan Patlaması | |
|---|---|
 20 Eylül 2021'deki püskürme ve lav akışı | |
| Volkan | Cumbre Vieja |
| Tarih | 19 Eylül 2021[1]—13 Aralık 2021[2] |
| Tür | Çatlak boyunca püskürme |
| Konum | La Palma, İspanya 28°36′53.63″K 17°52′7.47″B / 28.6148972°K 17.8687417°B |
| VPİ | 3[3][4] |
Deprem kasırgası
11 Eylül 2021'de Cumbre Vieja altında bir deprem kasırgası başladı. Richter ölçeğine göre 3,5 civarında[5] ve bir hafta içinde kaydedilen 22.000'den fazla depremle yavaş yavaş yüzeye ulaştı.[6] 13 Eylül'de Los Llanos de Aridane, Fuencaliente, El Paso ve Villa de Mazo belediyelerinde 35.000 kişiyi kapsayan sarı alarm, bir potansiyel volkanik aktivite uyarısı, verildi.[7] La Palma'daki en az 40 kişi ve bazı çiftlik hayvanları bu uyarı nedeniyle yetkililer tarafından tahliye edildi [8] ancak yanardağın çevresinde tam bir tahliye ilan edilmedi.[8]
Patlama
Patlama, El Paso belediyesinin Las Manchas bölümünde, Montaña Rajada dağlarında ormanlık alanda[9][10] Cabeza de Vaca'da[6] UTC 19 Eylül 2021 14:15'te başladı.[7][11]
Mahallî halktan yaklaşık 300 kişi patlamadan kısa bir süre sonra tahliye oldu[12] ve Los Llanos de Aridane kıyı bölgesinden yaklaşık 700 kişi (500 gezgin dâhil olmak üzere) lavların denize erişmesi ve ana ulaşım yollarını kesmesi olasılığına karşı tahliye edildi. Bölgeden toplamda yaklaşık 5.000[13] ile 10.000 arasında insanın tahliye edilmesi gerekebileceği öngörülüyordu.[9][14] Patlama nedeniyle alarm seviyesi en yüksek seviyeye olan kırmızıya çıkarıldı.[13]
Patlama, en az beş ana (patlayan) menfezde gerçekleşti.[15]
Cabeza de Vaca bölgesi, 1949'daki iki patlama merkezinin (Duraznero ve San Juan) kuzeybatısında yer alır. Görgü tanıkları (Bonnelli, 1950) ve püskürtülerin ayrıntılı haritalaması, 1949 patlaması sırasında fay yer değiştirmelerinin de volkanın yanlarından aşağıya, eğimli hareketle batıya doğru yönlendiğini gösterdi.[16]
İspanya'daki son karasal volkanik patlama, yine La Palma'da, 1971 Teneguia patlaması sırasında gerçekleşmişti. O sırada lavlara çok yakın bir fotoğrafçının oksijensiz buhardan etkilenerek ölmesi dışında, herhangi hasar meydâna gelmemişti. İspanya'da 2021 patlamasına kadar gerçekleşen son volkanik patlama ise, bir denizaltı patlaması olan 2011–12 El Hierro patlamasıydı.[9]
Patlamanın dördüncü gününde, Kanarya Adaları Volkanik Araştırmalar Enstitüsü'ne göre yanardağ, gaz miktarının azaldığı, ancak daha tehlikeli olmayan daha patlayıcı bir aşamadan geçti.[17] Ayrıca Enstitüsü, Cumbre Vieja Yanardağındaki patlamaların 24 ile 84 gün arasında sürmesini öngördüğünü ve yanardağın barındırdığı magma mikdârının 17 ila 20 milyon metreküp arasında olduğunun öngördüğünü açıkladı.[18]
Etkisi
Mahallî makamlardan alınan bilgiye göre, lav akıntısı yakındaki evlere ulaştı ve 20 Eylül itibarıyla yaklaşık iki yüz ev, akıntı tarafından yıkıldı. Herhangi bir can kaybı yaşanmazken, adalara uçuşlar devam etti.[9][19][20]
Lav akış hızı, kraterden uzaklaştıkça yavaşlıyor (21/09/2021'de saatte 120 metre). Mevcut hızla lav akışının 23-24/09/2021 tarihine kadar denize ulaşması beklenmekte.
19 Eylül öğleden sonra, La Palma Genel Hastanesi Acil Durum Komitesi, hastanenin tedaviye kapasitesini garanti altına almak için önleyici eylem alarak, ikinci bir duyuruya kadar acil vakalar dışında, acil olmayan tüm ameliyatları, ayakta tedavi konsültasyonlarını ve hasta ziyaretlerini askıya aldı. patlama nedeniyle gerekli olduğu olaydır.[21] Hastane faaliyetleri ertesi gün normale geri döndü.[22]
20 Eylül sabahı, Kanarya Adaları Eğitim Bakanlığı yakınlardaki El Paso, Los Llanos de Aridane ve Tazacorte belediyelerinin okullarındaki derslerin askıya alınmasını emretti.[23] Aynı gün sabah, La Gomera adasına doğrudan uçuşlar askıya alındı, ancak birkaç saat sonra tekrar açıldı. Bir gün önce, İspanya'daki sivil hava seyrüseferinden ve sivil havaalanlarından sorumlu kamu şirketi ENAIRE , Eurocontrol ile birlikte volkanik küller için eylem prosedürünü etkinleştirdi, ancak Kanarya Adaları'ndaki hava trafiğinin etkilenmediğini garanti etti.[24]
21 Eylül öğleden sonra erken saatlerde lavlar, 1.200 nüfuslu Los Llanos de Aridane belediyesindeki Todoque mahallesine ulaştı. O günün sonuna dek 185 bina yıkıldı, 400 hektar ekilebilir alan yandı ve 5.500 kişi tahliye edildi.[25] Los Llanos de Aridane'deki Los Campitos devlet okulu, 20 Eylül Pazartesi günü yıkılanlar arasındaydı.[26]
24 Eylül, yeni iki ağzın açıldı ve saatte yaklaşık 60-80 metre hızla hareket eden iki lav deresi oluştu. Şiddetli patlamaların çevreye verdiği zarardan dolayı tedbir amacıyla, Tajuya, Tacande de Abajo kasabalarının ve Tacande de Arriba'nın daha önce tahliye edilmemiş bölümünün tahliyesine karar verildi. Patlayıcı faaliyet ve kül emisyonu da yoğunlaşmıştı. Havadaki bu parçacıkların varlığı ve zayıf görüş, La Palma ve La Gomera adalarının havalimanlarındaki tüm ticari operasyonların askıya alınmasına yol açtı.[27][28]
Tepkiler
İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, patlamadan kısa bir süre sonra La Palma'daki durumu, sistemin koordinasyonunu ve devreye giren protokolleri ilk elden görmek için takımadalara gitti ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulu oturumuna katılımını erteledi.[29] Pedro Sánchez 24 Eylül'de, bir sonraki bakanlar kurulu toplantısında, adanın afet bölgesi ilan edileceğini, hükûmetin evleri yıkılan ailelere, bir yeniden yapılanma planı ve barınma sağlamak için bir dizi acil önlem hazırladığını duyurdu.[30]
Kral Felipe VI, patlamanın olduğu gün öğleden sonra Kanarya Adaları başkanı Ángel Víctor Torres'i durum hakkında bilgi almak için aradı.[29] Kral Felipe, ertesi gün Córdoba'da üniversite yılı açılış töreninde, "evlerini boşaltanlara" destek mesajı göndererek acil servislere çalışmalarından dolayı teşekkür etti.[31] 23 Eylül'de La Palma'ya giden İspanya Kralı VI. Felipe ve Kraliçe Letizia, yetkililer görüştü ve mağdur vatandaşlarla bir araya geldi. Felipe: "Gördüklerimiz karşısında hayretler içerisinde kaldık ve bunu unutmayacağız. Normale dönmek çok zaman alacak ama La Palma bunu başaracak. Buradaki insanların yaşamlarını yeniden kurmaları için hep birlikte yardımcı olacağız. Yardım etmek için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız." dedi.[32]
Avrupa Birliği, 20 Eylül'de patlamayı takip edebilmek üzere Kopernik Programını devreye soktu ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Twitter üzerinden İspanyol hükûmetine "gerekirse ek destek" sağlanacağını duyurdu.[33]
Tenerife Piskoposu Bernardo Álvarez Afonso, 22 Eylül'de La Palma'daki Nuestra Señora de las Nieves Tapınağı'nda adanın rahipleriyle birlikte patlamanın sona ermesi için dua etmek için bir ayini düzenledi.[34]
Sanayi, Ticaret ve Turizm Bakanı Reyes Maroto, "(La Palma patlaması) gezginleri adaya çekebilecek bir fırsat" dedi.[35] Gelen eleştiriler üzerine bakan Reyes Maroto sözlerini geri aldı.[36]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Instituto Geológico y Minero de España: Erupción volcánica en La Palma 22 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)
- Lav akıntısının haritası 22 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Instituto Geográfico Nacional: Serie de La Palma (11/09/2021 - aktüel). Analisis de la actividad volcánica registrada en la isla de La Palma 23 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)
- AB'nin Kopernik Acil Durum Yönetim Hizmeti: EMSR546: İspanya, La Palma'da yanardağ patlaması 23 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.