Abdullah Azzam Tugayları
Abdullah Azzam Tugayları ya da Lübnan El-Kaidesi (Arapça: كتائب عبد الله عزام), El-Kaide’nin Lübnan kolu.[1][2] Örgüt 2009 yılında Suudi Salih el-Karavi ve Mısır, Irak, Ürdün, Suriye, Gazze Şeridi ve Lübnan’da onunla bağlantılı olan yerel gruplar tarafından kuruldu.[3]
İsmini, Ürdün ve Filistinli uyruklu, vaiz olarak bilinen ve 1980’ler de Sovyetler Birliği’ne karşı gönüllü Arapları organize ederek Afganistan'daki direnişe katılmalarını sağlayan Abdullah Azzam’dan almaktadır.[4] Bu örgütle bağlantılı olmayan bazı örgütlerinin bu ismi operasyonlarında çıkarları için kullandıkları bilinmektedir.
Bir insansız hava aracı saldırısı sonucunda Pakistan’da ağır yaralı olarak el-Karavi'nin ele geçirilmesi ve Suudi Arabistan’a dönüşü üzerine Suudi yetkililer tarafından tutuklanmasından sonra Tugay’ın lideri olarak Fateh Al Islam ve El-Kaide ile bağlantılı olan başka bir Suudi Majid al-Majid kabul edildi. Haziran 2012’de Tugay’ın lideri ve emiri olduğunu açıklayan al-Majid, 27 Aralık 2013'te Lübnan’da yakalandı ve 4 Ocak 2014'te böbrek yetmezliğinden öldü. al-Majid’ten sonra liderliği Sirajuddin Zureiqat aldı.
Tarihi
Abdullah Azzam Tugayları, Suudi Salih el-Karavi tarafından Irak El-Kaidesi’nin Levant ve Orta Doğu’daki hedeflerini vurmakla görevli kolu olarak 2009 yılında kuruldu.[5] El-Karavi, bir Suudi Arabistan vatandaşıydı ve Suudi Arabistan İçişleri Bakanlığı tarafından 2009’da "en çok aranan 85 terörist" listesinde bulunmaktaydı.
Abdullah Azzam Tugaylarına bağlı Lübnanlı bir grup olan Ziad al Jarrah Taburu tarafından düzenlenen saldırılardan sonra Tugay’ın operasyon kapasitesinin geniş bir alana yayıldığı yönünde bir bildiri yayınlandı. Bildiri “[Abdullah Azzam Tugayları] Lübnan'a sıkışmış değildir, Allah’ın izniyle yakın gelecekte vuracağımız hedeflerimiz vardır. Tugayımız birçok bölgeye yayılmış gruplar halindedir. Lübnan’da bulunan Ziad al Jarrah Taburu bunlardan yalnızca biridir. Bu grupları acele şekilde kurduk ve onları duyurduk çünkü acilen Yahudilerle mücadele edilmesi gerekmekte ve bunu bu zamanda ve yerde gerçekleştirmek için atılan ilk adım bizlerindir. Tugayımızın geri kalan grupları Lübnan’ın dışındadır.” şeklindeydi.
Ağustos 2010'da Al-Jazeera ile yapılan röportajda, Yemenli bir uzman, gerçek Abdullah Azzam Tugaylarının 2009 Gazze Savaşı'ndan sonra kurulduğunu başka grupların Abdullah Azzam ismini kullanarak şiddet uyguladıklarını söylemiştir.[6]
Kolları
Abdullah Azzam Tugayları’nın birçok ülkede kolu bulunmaktadır;
- Lübnan kolu Ziad al Jarrah Taburu ismini kullanmaktadır. İsmini 11 Eylül saldırıları gerçekleştirenlerden biri olan Lübnanlı Ziad al Jarrah’tan almaktadır.
- Abdullah Azzam Tugayları’nın Arap Yarımadası'ndaki kolu ise Yusuf al-’Uyayri Taburlarıdır. Suudi Arabistan’da öldürülen ve El-Kaidenin kurucusu olan Yusef al-Ayeri’den almaktadır.
- Gazze Şeridi'ndeki kolunu ismi Marwan Haddad Bölüğü ismini kullanmaktadır. Grup, 10 Nisan 2011’de İsrail kenti olan Aşkelon’a atılan grad füzelerinin ve Zikim askeri üssüne yapılan taciz ateşi üstlenmiştir. Grup “Operasyonlar Filistin toprağı özgürleşene ve tevhid bayrağı dalgalanana kadar sürecektir.” şeklinde açıklama yapmıştır.
[7][8]
Kullanılan diğer isimler
Grup birçok farklı ad kullanmaktadır. Bunlar; [9][10]
- Şehit Abdullah Azzam Tugayları/Abdullah Azzam Şehit Tugayları/ Kataeb Shuhada' Abdullah Azzam
- Lübnan El-Kaidesi
- Şam toprağının Abdullah Azzam Tugayları
- Levant El-Kaidesi/Levant ve Mısır El-Kaidesi/Suriye ve Mısır El-Kaidesi
- Şam ve Kinanahın El-Kaidesi/Tanzim al-Qaida fi Bilad ash-Sham wa Ard al-Kinanah
- Harakat Shabaab al-Mujahidin
Çıkar Amaçlı İsminin Kullanılması
Abdullah Azzam Tugayları ile bağlantılı olmayan gruplar tarafından isim çıkarları amacıyla birçok kez kullanılmıştır.
Mısır
Grubun Mısır’daki kuruluşu 2009 olmasına rağmen, kendini Abdullah Azzam Tugayları olarak adlandıran bir grup 2004’te Sina Saldırısı ve 2005’te Sharm el-Sheikh Bombalama eylemlerini gerçekleştirdi.
- 1-7 Ekim 2004 tarihinde, Sina Yarımadası'nda Mısır’ın Taba kentinde bulunan bir otele ve iki turist kampına yönelik üç saldırı gerçekleşti. Taba’da bulunan Hilton Otel’de gerçekleştirilen saldırı nedeniyle 31 kişi öldü ve 159 kişi yaralandı. Patlamanın ardından on katlı bina çöktü.[11] Ras al-Shitan’da bulunan ve İsrailli turistler tarafından kullanılan iki kamp alanına düzenlenen saldırılarda 2 İsrailli ve 1 Mısırlı hayatını kaybetti. Eylem kendilerini Abdullah Azzam Tugayı olarak adlandıran bilinmeyen bir grup tarafından düzenlendi. Mısırlı makamlara göre saldırının arkasında Filistinli Iyad Saleh vardı. o ve yardımcısı Suleiman Ahmed Saleh Flayfil Hilton saldırısında bombanın zamanlayıcısı bombayı çok çubuk infilak ettirdiği için öldü.[12] Younes Mohammed Mahmoud, Osama al-Nakhlawi ve Mohammed Jaez Sabbah isimli üç Mısırlı patlamadaki oynadıkları roller nedeniyle ölüm cezasına çarptırıldılar.[13] Olayı soruşturan ekibe göre patlamanın El-Kaide bağlantısı zayıftı.
- 23 Temmuz 2005 tarihinde, Mısır’ın tatil beldelerinden olan Sharm el-Sheikh’te art arda patlayan bombalar nedeniyle 88 kişi hayatını kaybetmiş ve 200 kişi yaralanmıştı. Bu saldırı Mısır’ın son zamanlarında yaşadığı en büyük saldırıydı. İlk olarak eylemi kendilerini Abdullah Azzam Tuguyları olarak adlandıran bir grup olayı üstlendi. Kendi internet sitelerinde “Cihatçılarımız Ghazala Otel ve Sharm el-Sheikh Çarşısını hedef almıştır” şeklinde açıklama yapıp olayın El-Kaide ile bağlantılı olduğunu iddia etti.[14] Mısır Hükûmeti olayı Bedevi Militanların gerçekleştirdiğini ve önceki sene Taba’da meydana gelen olayla bağlantılı olduğunu açıkladı.[15] Irak Savaşı nedeniyle bu saldırıyı düzenlediği iddia edilen bir şüpheli gözaltına alındı.[16]
Ürdün
2005 yılında, yine grubun resmi olarak kendini duyurmasından çok önce, Ürdün’de düzenlenen bir dizi roket saldırısı ile ilişkili olarak bu isim ortaya çıkmıştır. Ürdün sınırları içinden, Eilat Havaalanı yakınlarına ve Akabe açıklarında demirli bulunan USS Kearsarge ve USS Ashland isimli Amerikan gemilerinin yakınlarına düşen katyuşa füzeleri ateşlenmiş, bu olayın El-Kaide bağlantılı bir grup tarafından yapıldığı iddia edilmiştir.[17][18][19] Bir roket bir Ürdün Askeri Hastanesine isabet etmiş ve bir askerin ölümüne yol açmıştır.[20] Olayın El-Kaidenin al-Zarqawl kolu tarafından düzenlendiği kabul edilmektedir.[21] Abdullah Azzam Tuguylarının eylem tarzına benzediği için bu olayla ilgili suçlanmaktadır.[22]
Pakistan
Az bilinen Pakistanlı Tehrik-i Taliban’a bağlı militan grup Fedayeen al-Islam, Pakistan Peşaver’de bulunan Pearl Continental Otele düzenlenen bombalı saldırı eylemini üstlenmiştir.[4] Grubun sözcüsü Amir Muawiya medya kuruluşlarını arayarak olayı üstlenmiş ve saldırıların devam edeceğini söylemiştir.[23] Muawiya daha sonlaları Pakistan’ın Hayber-Pahtunhva vilayetinde bulunan Swat ve Malakand kentleri ve Darra Khel ile Orakzai Geçidinde düzenlenen bombalı saldırıların Pakistan Ordusu tarafından düzenlenen operasyonlara misilleme olarak yapıldığını belirtmiştir.[24] 11 Haziran 2009’da daha önceleri bilinmeyen ve kendilerini Abdullah Azzam Şehid Tugayları olarak adlandıran grup saldırıları üstlenmiş ve saldırıların nedenini Pakistan Ordusunun Swat kentinde Taliban direnişçilerine yönelik düzenlediği operasyonları göstermiştir.[25]
24 Şubat 2012 tarihinde, Peşaver’in merkezinde bulunan “C Bölümü’nde” bu grupla bağlantılı gruplar kendi üzerlerine bağladıkları patlayıcıları patlatmışlardır. Görgü tanıklarına göre saldırganlar on kişiden fazla ve ellerinde el bombası, silahlar ve daha önce hiç görmedikleri son teknoloji silahlar bulunduğunu söylemişlerdir. Saldırıda iki Pakistan polisi hayatını kaybetmiş ve 6 polis yaralanmıştır. Saldırıyı Abdullah Azzam Tugayları üstlenmiştir. Grubun sözcüsü Abu Zarar bilinmeyen bir yerden yaptığı konuşmasında saldırının Vaziristan’da grubun lideri Badar Mansoor’un bir insansız hava uçağı saldırısında öldürülmesine misilleme olarak yapıldığını söylemiştir.[26]
Basra Körfezi
Tugay tarafından yapıldığı iddia edilen ve onların yaptığına kuvvetli şüphe bulunan birçok eylem olmuştur. Örneğin 3 Ağustos 2010 tarihinde, grubun sözcüsü olduğu iddia edilen kişi tarafından yayınlanan videoda Japon petrol tankeri M. Star gemisinin Hürmüz Boğazı'nda uğradığı saldırının Tugay ile ilişkili olduğunu söylemiştir. Birçok analizci bu olayın Tugay tarafından yapıldığı konusuna şüphe ile yaklaşmışlardır.[27] Bir BBC muhabiri faillerin Tugay’ın ismini çıkarları için kullandıklarını iddia etmiştir.[27]
Suriye
23 Aralık 2011 tarihinde Suriye’nin başkenti Şam’da düzenlenen ve 40 kişinin ölmesine neden olan intihar saldırısı ile bağlantı olduklarını reddetmiştir. Grup Suriye hükûmetini halkı 5,000 kişinin öldüğü protestoları kanlı ve acımasızca baskı uygulamakla suçlamıştır. Grup kendi sitelerinde yayınladığı 27 Aralık 2011 tarihli bildiride intihar saldırılarının kendileri tarafından düzenlenmediğini ifade etmişlerdir.[28]
Örgütün Emiri Majid bin Muhammad al-Majid tarafından Haziran 2012’da yapılan açıklamada Suriye İç Savaşı’nda Suriye başkanı Beşar Esad’ın hürmetine karşı olduklarını belirtmiştir. Ayrıca Majid muhaliflere savaşta bombalı araç ve intihar saldırılarından kaçınmaları gerektiğini bunun halkın devrim duygusundan soğutacağı tavsiyesinde bulunmuştur. Tavsiye Suriye İç Savaşında mücadele eden diğer selefi grup El-Nusra Cephesi’nin faaliyetleri ile zıtlık teşkil etmektedir.[29]
Lübnan
Tugay, 19 Kasım 2013'te Bayrut’ta İran Büyükelçiliği dışında yapılan ve 22 kişinin ölümüne 140 kişinin de yaralanmasına neden olan iki canlı bomba saldırısını üstlenmiştir.[30] Grup bombalamanın Suriye Hükûmeti yanında savaşan İran destekli Hizbullah'a yönelik yaptıklarını ve İranın desteğine devam etmesi takdirde gelecek saldırıların hedefi olduklarını söylemiştir..[31]
19 Şubat 2014 tarihinde İran'ın Suriye Hükûmetini desteklemesi nedeniyle Beyrut'un güneyindeki Bir-Hasan Banliyösünde bulunan İran Kültür Merkezi'ne yönelik saldırı düzenlenmiş, saldırı sonucunda 11 kişi hayatını kaybetmiş ve 130 kişi yaralanmıştır.
- Majid al-Majid'in Yakalanışı ve Ölümü
27 Aralık 2013 tarihinde Suudi lider Lübnan yetkilileri tarafından yakalanmıştır.[32][33][34] Al-Majid Beyrut’tu bulunan Makased Hastanesinde böbrek ameliyatı geçirmiştir. Majid’in hastaneden çıktıktan sonra Saida yakınlarında bulunan Ain al-Hilweh Filistinli Mülteciler Kampı’nda saklandığı bilgisi edinilmiştir. İddiaya göre, başka bir tıbbi yardım almak amacıyla başka bir yere giderken Beyrut-Şam yolu üzerinde Lübnan ordusu tarafından yakalanmıştır.[35]
3 Ocak 2014 tarihinde Lübnan istihbaratı yakalanın şahsın Abdullah Azzam Tugayları Emiri al-Majid olduğunu DNA testi ile onaylamıştır. DNA örnekleri Majid’in Suudi Arabistan’da bulunan akrabalarından elde edilmiş ve Lübnan Ordusu tarafından yakalanın şahısla uyumluluk göstermiştir. Majid 4 Ocak 2014 tarihinde Beyrut Askeri Hastanesinde böbrek yetmezliği nedeniyle öldü.[36]
- Tepkiler
İran: Dışişleri Bakanı Mohammad Javad Zarif al-Majid’in yakalanmasından dolayı Lübnan Hükûmetini tebrik etmiş ve Grup tarafından İran Elçiliğine yapılan saldırı hakkında bilgi talep etmiştir.[37]
Suudi Arabistan: Dışişleri Bakanı Adnan Mansour, İran tarafından yapılan Majid’in soruşturması hakkında bilgi talebini reddetmiştir.[38]- Abdullah Azzam Tugayları savaşlarının liderlerinin olması veya olmaması önemli olmadığını savaşlarının devam edeceğini söylemiştir.[39]
Terör Örgütü olarak tanınması
Abdullah Azzam Tugayları, Birleşmiş Milletler,[40] Yeni Zelanda,[41][42] Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık,[43] Amerika Birleşik Devletleri,[44] Türkiye ve İsrail tarafından terör örgütü olarak tanınmaktadır.