Apkar Tıbir
Apkar Tıbir ya da Abgar Tıbir, Apkar Tebir (Tokat, Osmanlı Devleti - ?), 16. yüzyıl'da yaşamış ve İstanbul'da ilk Ermeni matbaasını kurmuş kişidir. Kral Senekerim'in soyundan gelmektedir.[2] İstanbul'da beş-altı eser bastıktan sonra Eçmiadzin'e giderek izini kaybettirmiştir.
Apkar Tebir | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1520? Tokat, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 1572? |
| Milliyet | Ermeni[1] |
| Diğer ad(lar)ı | Apkar Tıbir, Abgar Tıbir |
| Meslek | Papaz, Kolonici |
| Tanınma nedeni | Matbaa bilgisi |
| Mezhep | Ermeni Apostolik Kilisesi |
Matbaacılık
İtalya'da matbaacılık öğrenimi yapmış olan Apkar Tıbir,[3] 1567'de Karagümrük, Kefe Mahallesi'nde, Surp Nigoğayos Kilisesi'nin bodrum katında ilk Ermeni matbaasını kurmuştur.[2] İtalya'da basım konusunda baskıların artması üzerine İstanbul'a gelerek gerekli malzemeyi beraberinde getirmiştir. Şehre ayak basması ile önce tutuklanır, kısa bir süre sonra ise serbest bırakılır.[2] II. Selim döneminde İstanbul'da basım sıkı bir denetim altındadır ve genelde ya gizli ya da padişahın özel izin ve himayeleri ile yapıldığı için Tıbir, matbaasını Surp Nigoğayos Kilisesi’nin bodrum katına kurmuştur.[2] 1567-1569 yıllarında burada dil bilgisi, takvim ve ayin kitaplarından oluşmak üzere beş eser basılmıştır.
Konuyla ilgili yayınlar
- Teotig, Baskı ve Harf Ermeni Matbaacılık Tarihi, çev. Sirvart Malhasyan ve Arlet İncidüzen, İstanbul, Birzamanlar Yayıncılık, 2012.