Baço Kiro mağarası
Baço Kiro mağarası (Bulgarca: пещера „Бачо Киро“), Bulgaristan'ın Direnova şehrinin 5 km (3,1 mi) batısında, Direnova Manastırı'na sadece 300 m (980 ft) uzaklıkta yer alan bir mağaradır. Andaka ve Direnova Nehri kanyonlarında yer almaktadır. 1890'da içine girilmiş ve ilk rekreasyonel ziyaretçiler mağaraya, Bulgar Ulusal Uyanış lideri, öğretmen ve devrimci Baço Kiro'nun onuruna yeniden adlandırılmadan iki yıl önce 1938'de girmiştir. Mağara, toplam uzunluğu 3.600 metre (11.800 ft) olan galeriler ve koridorlardan oluşan dört katlı bir labirenttir, mağaranın 700 metre (2.300 ft)'lik bölümü kamuya açıktır ve 1964'ten beri aydınlatılmaktadır. Mağaranın içinden akan bir yer altı nehri zamanla sayısız sarkıt ve dikit mağara oluşumları içeren büyük güzellikteki birçok galeriyi şekillendirdi. 1.200 metre (3.900 ft) uzunluğundaki uzun bölüm, bir dizi peri masalından ilham alınarak adlandırılmıştır. Oluşumlar art arda şu isimlerle anılmaktadır: Baço Kiro'nun Tahtı, Cüceler, Uyuyan Prenses, Taht Salonu, Kabul Salonu, Haidouti Buluşma Alanı, Çeşme ve Kurban Sunağı.[1][2]
| Baço Kiro mağarası | |
|---|---|
| пещера Бачо Киро | |
 Mağaranın içinden bir görüntü | |
  Baço Kiro mağarası Baço Kiro mağarası (Bulgaria) | |
 | |
| Konumu | Direnova şehri yakınlarındaki Andaka ve Direnova Nehri kanyonları |
| Koordinatlar | 42°56′48″K 25°25′49″D / 42.94667°K 25.43028°D |
Alan, Bulgaristan'da bulunan en eski insan kalıntılarını ortaya çıkardı. Bilinen en eski Orinyasiyen mezarlarından birinde, 11.katta, iki delinmiş hayvan dişi bulundu ve farklı Baçokiran artefakt topluluğu olarak sıralandı. Radyokarbon tarihleme yöntemine göre günümüzden 43.000 yıl öncesine tarihlenen mağara buluntuları, şu anda Avrupa'da bilinen en eski süs eşyaları olarak kabul edilmektedir.[3] Yaklaşık 46.000 yıl öncesine tarihlenen insan fosilleri[4] en az bir azı dişi içeren bir çift parçalanmış çene kemiğinden oluşur. Bu ilk insanların aslında Homo sapiens mi yoksa Neandertaller mi olduğu tartışmalıydı,[5][6] ancak bir diş üzerinde gerçekleştirilen morfolojik analizi ve geriye kalan kemik parçalarının mitokondriyal DNA'sı üzerinde yapılan incelemeler bu kemiklerin bir Homo sapiens'e. ait olduğunu ortaya çıkardı. F6-620 ve AA7-738 örneklerinde mitokondriyal haplogrup M, WW7-240 ve CC7-335 örneklerinde mitokondriyal haplogrup N, CC7-2289 örneğinde mitokondriyal haplogrup R, BK-1653 örneğinde mitokondriyal haplogrup U8 tanımlandı.[7][8]
Baço Kiro mağarasında bulunan kalıntılar üzerinde yapılan bir araştırmaya göre bu kemik parçaları Üst Paleolitik insanların Neandertal atalarına aitti. Buna göre, mağarayı kullanan bu insanlar Avrupa'daki en eski modern insanlar ile daha sonraki dönemlerde Avrasya'daki insanlar arasındaki bağlantıyı sağlamış olmalıdır.[9]