Bafeus Muharebesi
Bafeus Muharebesi veya Koyunhisar Muharebesi, 27 Temmuz 1302 tarihinde Osmanlı Beyliği ile Bizans İmparatorluğu'nun yaptığı muharebedir.[2] Muharebe, Osmanlı Devleti ve Bizans İmparatorluğu arasında yapılan tarihteki ilk silahlı çarpışmadır.[2] Savaşı Osman Gazi yönetimindeki Osmanlı ordusu kazanmış ve bölgede büyük bir güç elde etmiştir. Türk tarihçi Halil İnalcık'a göre Osmanlı Devleti'nin kuruluşu bu muharebeyle başlamıştır.[3]
| Koyunhisar Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bizans–Osmanlı savaşları | |||||||
 Muharebenin gerçekleştiği bölge | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Bizans İmparatorluğu |  Osmanlı Beyliği | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| George Mouzalon | Osman Gazi | ||||||
| Güçler | |||||||
| ~ 2.000[1] | ~ 5.000[1] | ||||||
Arka plan
Halil İnalcık, çeşitli Osmanlı kaynakları ile Bizanslı tarihçi Yeoryos Pahimeris'e dayanarak Bafeus Muharebesi'nin gerçekleşme sebebini, Osmanlı Devleti'nin Nikea'yı (günümüzde İznik) tekrar Türk hâkimiyetine alma isteği olarak göstermektedir.[4] Buna göre Osman Gazi, Bizans topraklarına karşı yaptığı akınlarının merkezi olarak Yenişehir'e yerleşip ailesini de Bilecik'te bıraktıktan sonra, bütün faaliyetini İznik'e yöneltti; ardından İznik'i kuşattı.[5] Bunu öğrenen bir Bizans birliği de İznik şehrini kurtarmak için harekete geçti.
Muharebenin yeri
Koyunhisar Muharebesi diye tanımlanan savaş, bugün Bursa ilinin Yenişehir ilçesine bağlı olan "Koyunhisar" ya da diğer eski adıyla "Hamidiye" köyünün bulunduğu ovada gerçekleşmiştir.[6][7]
Muharebenin gerçekleşmesi
Başta Bursa valisi Adranos ile Kestel ve Kite tekfurları Osman Bey'e karşı birleştiler. İmparator II. Andronikos Paleologos da yaklaşık 2.000 kişilik çoğu paralı askerlerden oluşan bir merkezi ordu gücü gönderdi. Ancak bu birleşik Bizans ordusu, Osman Bey komutasındaki Osmanlı kuvvetleri tarafından, İznik'in güneybatısındaki Koyunhisar (Baphaeon) denilen yerde ağır bir yenilgiye uğratıldı.
Bu savaş sırasında yenilen Bizanslı güçlerin çok fazla zayiata uğramadıkları ve birçok merkezi Bizans gücüne ait olan Alan asıllı paralı askerlerin dağınık şekilde İznik'e döndüğü bildirilmektedir.[8] Osmanlı gücünden ise Osman Bey'in yeğeni Aydoğdu bey Koyunhisar savaşında öldüğü belirtilir. Aydoğdu bey aslında Dimbos Savaşında ölmüştür, Koyunhisar'a defnedilmiştir.[9][10]
Muharebenin Sonuçları
- Kite Kalesi fethedilmiştir.
- Bursa'nın kuzeyi hariç üç tarafı Osmanlı topraklarıyla çevrilmiştir.
- Osmanlılar Bizans tekfurlarının güçlü ordusunu yenerek zaten zayıflamış olan Bizans'ın gücünü iyice zayıflatmıştır.
- İznik ve İzmit yolu açılmıştır.
- 1313 yılında Harmankaya tekfuru Köse Mihal; Müslüman olup Osmanlılar'a katılmıştır. Aynı yıl Lefke, Mekece, Akhisar, Geyve ve Leblebici kaleleri fethedilmiştir.
- Tarihçi Halil İnalcık 2009'da verdiği bir konuşmada Osmanlı beyliğinin devlet niteliğini 1302 yılında Koyunhisar Muharebesi'ndeki Osman Bey'in galibiyetinden sonrası kazandığını iddia etmektedir.[11]
Kaynakça
Konuyla ilgili yayınlar
- Norwich, John Julius, (1991) Byzantium: The Decline and Fall, Londra:Penguin ISBN 0-14-011447-5, say.263 (İngilizce)
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.