İşitme kaybı
İşitme kaybı veya işitme yetersizliği, sesleri algılama yetisindeki tam ya da kısmî bir azalmayı ifade eder. Birçok biyolojik ve çevresel etmene bağlı olarak gelişen duyma kaybı, ses algılama yetisine sahip bütün canlılarda ortaya çıkabilir.
Seslerin frekansını belirtmek için Hertz birimi kullanılır. Kusursuz bir insan kulağı 20-20.000 Hz arasındaki sesleri işitir. Örneğin insan sesinin frekansı 500–5000 Hz arasındadır.[1]
Seslerin şiddeti ise desibel ile belirtilir. 80 dB üzerindeki seslere uzun süre maruz kalmak işitme kaybına neden olabilir. 130 dB ve üzerindeki sesler kulaklarda fiziksel hasara neden olabilir.[1] 80 dB'ye örnek olarak iş makinalarının çıkardığı gürültü, 130 dB'ye örnek olarak jet uçağı motoru örnek verilebilir.[1]
Hiç işitemeyecek veya çok az işitebilecek derecede işitme kaybı olanlar, Dünya Sağlık Örgütünce "sağır" olarak tanımlanmaktadır.[2] Sağırlık kavramı bunun ötesinde farklı tanımlara sahiptir. İlk harfi büyük olarak yazılan "Sağırlık", yalnızca veya öncelikli olarak işaret dili aracılığıyla iletişim kurabilen bireyleri tanımlamak için kullanılmaktadır.[3]
Nedenleri
İnsanlarda işitme kaybının başlıca nedenleri şunlardır:[1]
- İletkenlik sorunları
- Tıkanmış dış kulak kanalı (kulak kiri vs.)
- Orta kulaktaki sıvı ve hava basıncı problemleri (soğuk algınlığına bağlı barotravma vs.)
- Kemikçik (ossicle) ve eklem problemleri
- Hassasiyet kaybı
- Kulak salyangozundaki (koklea) tüylerin gürültüye maruz kalma, ileri yaş veya enfeksiyon nedeniyle hassasiyetini yitirmesi.
- Presbikuzi
Presbikuzi; Yaşa bağlı olarak gerçekleşen, özellikle yüksek frekanslardaki işitme kaybıdır. 60 yaşına kadar yaklaşık %5, 70 yaşına kadar yaklaşık %10 kayıp görülür.
- Alkol ve ilaç
Hastalıklar
İşitme kaybı engel oranı
İşitme kaybının belirlenmesi için uzman bir doktor, kişiyi muayene eder ve işitme kaybının derecesini ve türünü belirlemek için çeşitli testler uygular.
İşitme kaybının değerlendirilmesi için en yaygın kullanılan testlerden biri, saf ses odiyometrisidir. Bu test, her bir kulağın ayrı ayrı işitme eşiğini belirlemek için yapılır. Test sırasında, kişiye farklı frekanslarda ve şiddet seviyelerinde sesler dinletilir ve kişi bu sesleri duyduğunda tepki verir.
Saf ses odiyometrisi, işitme kaybının derecesini ve türünü belirlemek için kullanılır.[4]
| İşitme Engeli (%) | Engel Oranı % | İşitme Engeli (%) | Engel Oranı % |
| 0-1.7 | 0 | 50.0-53.1 | 34 |
| 1.8-4.2 | 2 | 54.2-55.7 | 35 |
| 4.3-7.4 | 4 | 55.8-58.8 | 36 |
| 7.5-9.9 | 6 | 58.9-61.4 | 37 |
| 10.0-13.1 | 8 | 61.5-64.5 | 38 |
| 13.2-15.9 | 10 | 64.6-67.1 | 39 |
| 16.0-18.8 | 12 | 67.2-70.0 | 40 |
| 18.9-21.4 | 14 | 70.1-72.8 | 41 |
| 21.5-24.5 | 16 | 72.9-75.9 | 42 |
| 24.6-27.1 | 18 | 76.0-78.5 | 43 |
| 27.2-30.0 | 20 | 78.6-81.7 | 44 |
| 30.1-32.8 | 22 | 81.8-84.2 | 45 |
| 32.9-35.9 | 24 | 84.3-87.4 | 46 |
| 36.0-38.5 | 26 | 87.5-89.9 | 47 |
| 38.6-41.7 | 30 | 90.0-93.1 | 48 |
| 41.8-44.2 | 31 | 93.2-95.7 | 49 |
| 44.3-.47.4 | 32 | 95.8-98.8 | 50 |
| 47.5-49.9 | 33 | 98.9-100.0 | 52 |
Çocuklarda ve erişkinlerde işitme kaybının derecesine göre dört frekans için tahmini işitme eşik toplamı şu şekildedir.
| İşitme kaybı derecesi | ||
| ÇOCUK | ERİŞKİN | |
| Çok Hafif | (16-25 dBHL) 64-100 | (21-35 dBHL) 84-140 |
| Hafif | (26-40 dBHL) 104-160 | (36-45 dBHL) 144-180 |
| Orta | (41-55dBHL) 164-220 | (46-55 dBHL) 184-220 |
| Orta-İleri | (56-70dBHL) 224-280 | (56-70 dBHL) 224-280 |
| İleri | (71-90 dBHL) 284-360 | (71-90 dBHL) 284-360 |
| Çok ileri | (91 dBHL ve üstü) 364 | (91 dBHLve üstü) 364 |
Kaynakça
- Genel
- Godwin, Peter, David Robson. The Air Pilot's Manual 6: Human Factors & Pilot Performance. 3. baskı. Cranfield. Aviation Theory Centre, 2006.
- Özel