Güvenlik korucusu
Güvenlik Korucusu diğer adıyla Köy Korucusu, 26 Mart 1985 tarihinde 442 sayılı Köy Kanununun 74. maddesinde yapılan değişiklikle muhtarın teklifi, kaymakamın kabulü ile gönüllü ya da valiliğin teklifi ve İçişleri Bakanı'nın onayı ile geçici olarak görev yapılan ve köy koruculuğu adıyla oluşturulan paramiliter kurum. İdari bakımdan kaymakamların, mesleki bakımdan ise Jandarma Bölük Komutanı'nın emir ve komutası altındadırlar.
| Güvenlik Korucusu | |
|---|---|
| Kuruluş | 26 Mart 1985—günümüz |
| Merkez(ler) | Ankara |
| Etkin bölgeler | |
| Büyüklük | 54 bin (Kasım 2019 itibarıyla)[1] |
| Rakip(ler) |  PKK |
| İnternet sitesi | icisleri.gov.tr/illeridaresi/korucular-daire-baskanligi |
2019 yılının Kasım ayı rakamlarına göre Türkiye'de 26 ilde toplam 54 bin güvenlik korucusu bulunuyor.[1] 2016 yılında çıkarılan kanun hükmünde kararname ile geçici köy korucularının adı "güvenlik korucusu" olarak değiştirildi.[2]
Kanun
Köy Kanunu'nun 74. maddesine göre "köy muhtarı ve ihtiyar meclisi mahsul zamanlarında çapulcular ve eşkiya türemiş ise yağmadan köy halkını korumak için köylünün eli silah tutanlarından lüzumu kadarını 'gönüllü korucu ayırarak bunların isimlerini bir kağıda yazıp kaymakama götürür. Kaymakamın müsaadesi olursa bu gönüllü korucular asıl korucularla beraber yağmacılara ve eşkiyaya karşı köy ve köylüyükorurlar".[3]
Korucular ve suç
Korucuların Doğu ve Güneydoğu’daki köylerin boşaltılmasında, siyasi ve faili meçhul cinayetlerin işlenmesinde rol oynadıkları kaydedilmiştir.[4][ölü/kırık bağlantı][kaynak belirtilmeli]
Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı’nın verilerine göre, 1985'ten 1997'e kadar görevde ihmal sebebiyle 20 bin 319, yardım ve yataklık, adam öldürme, dolandırıcılık, kadın kaçırmak, ırza geçmek, uyuşturucu madde, silah ve muhimmat kaçakçılığı, büyük ve küçük baş hayvan çalmak, mesken masuniyeti ihlali, köy ve aşiretler arası çatışmaya girmek, terör, asayişe müessir, zabıtanın takibini gerektiren ve kaçakçılık olayları kapsamına giren suçları işleyen 3 bin 498; Toplam 23 bin 817 geçici köy korucusunun görevine son verildi.[5] İçişleri Bakanlığı’nın verilerine göre, 1985'ten Mart 2009'a kadar 123.476 kişi "geçici köy korucusu" olarak görev yaptı ve bunlardan 38.945'i hakkında adli veya idari işlem yapıldığı için görevine son verildi.[6] İnsan Hakları Derneği'nin koruculuk sistemine yönelik raporuna göre 1990'dan bu yana 183 kişi köy korucuları tarafından öldürüldü, 259 kişi yaralandı.[7]
Mayıs 2009'da Mardin'in Mazıdağı ilçesi Bilge köyünde 7’si çocuk 44 kişinin öldürüldüğü katliamın zanlısı Mehmet Çelebi, 17 yıl koruculuk yaptığını ve iki faili meçhul cinayete tanıklık ettiğini dile getirdi.[8] Çelebi'nin ihbarıyla tutuklanan köy korucusu Burhan Çelebi'nin, 5 Ağustos 1994'te öldürülen Davut Karçi’yi tasarlayarak öldürmek suçundan ömür boyu hapis istemiyle yargılanmasına başlandı,[9] ancak dava zaman aşımından düştü.[10]