Hanca
Hanca ya da Han dili (İngilizce Hän), ABD'nin Alaska eyaletinde ve Kanada'nın Yukon bölgesinde Alaska Atabasklarından Hanlar tarafından konuşulan Atabask dillerinden yok olmak üzere olan Kızılderili dilidir. Guçince ile Yukarı Tananaca arasında bir dil olup en yakın akrabası Guçincedir. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 60 kişilik nüfustan 12 kadarı, Kanada'daki 250 kişilik nüfustan ise 7 tanesi anadillerini konuşabiliyor.[1]
Hanca | |
---|---|
Hwëch’in | |
Ana dili olanlar | Amerika Birleşik Devletleri (Alaska) ve Kanada (Yukon) |
Konuşan sayısı | 19[1] (tarih gerekli) |
Dil ailesi | |
Yazı sistemi | Latin (Dene varyantı) |
Dil kodları | |
ISO 639-2 | ath |
ISO 639-3 | haa |
Diyalektler ve kabileleri
- Alaska Hancası [kendilerince Hän Hwëch’in; İngilizce Eagle dialect]. Alaska'da Eagle (Tthee T'äwdlenn) yöresinde konuşulur.
- Kanada Hancası [kendilerince Tr’ondëk Hwëch’in; İngilizce Dawson dialect & Mooseheide dialect]. Kanada'da Dawson yöresinde Tr’ondëk Hwëch’in First Nation (önceleri Dawson First Nation) kabilesince konuşulur.
- Dawson şivesi (İngilizce Dawson dialect)
- Moosehide şivesi (İngilizce Moosehide dialect) Ëdhä dädhëchan
Ses bilgisi
Ünsüzler
Bilabial | Interdental | Alveolar | Postalveolar | Retroflex | Velar | Glottal | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
central | lateral | ||||||||
Stop | voiceless | b [p] | d [t] | g [k] | ’ [ʔ] | ||||
aspirated | (p) [pʰ] | t [tʰ] | k [kʰ] | ||||||
ejective | t’ [tʼ] | k’ [kʼ] | |||||||
Affricate | voiceless | ddh [tθ] | dz [ts] | dl [tɬ] | dj [tʃ] | dr [ʈʂ] | |||
aspirated | tth [tθʰ] | ts [tsʰ] | tl [tɬʰ] | ch [tʃʰ] | tr [ʈʂʰ] | ||||
ejective | tth’ [tθʼ] | ts’ [tsʼ] | tl’ [tɬʼ] | ch’ [tʃʼ] | tr’ [ʈʂʼ] | ||||
Fricative | voiced | dh [ð] | z [z] | l [ɮ] | zh [ʒ] | zr [ʐ] | gh [ɣ] | ||
voiceless | th [θ] | s [s] | ł [ɬ] | sh [ʃ] | sr [ʂ] | kh [x] | h [h] | ||
Nasal | voiced | m [m] | n [n] | ||||||
voiceless | nh [n̥] | ||||||||
voiced stop | mb [ᵐb] | nd [ⁿd] | |||||||
voiced affricate | nj [ⁿd͡ʒ] | ||||||||
Approximant | voiced | w [w] | l [l] | y [j] | r [ɻ] | ||||
voiceless | wh [ʍ] | yh [ȷ̊] | rh [ɻ̥] |
Ünlüler
- kısa
- uzun
- diftong
- nazal ünlüler: ą ą̀ ą̂ ą̌ ą̈ ą̈̀ ą̈̌ ę ę̀ ę̂ ę̌ ę̈̀ ę̈̂ ę̈̌ į į̀ į̂ į̌ ǫ ǫ̀ ǫ̂ ǫ̌ ų ų̀ ų̂ ų̌
- alçak tonlu ünlüler: à ą̀ ä̀ ą̈̀ è ę̀ ë̀ ę̈̀ ì į̀ ò ù ų̀
- yükselen tonlu ünlüler: ą̂ ä̂ ą̈̂ ê ę̂ ë̂ ę̈̂ î į̂ ô ǫ̂ û ų̂
- düşük tonlu ünlüler: ǎ ą̌ ä̌ ą̈̌ ě ę̌ ë̌ ę̈̌ ǐ į̌ ǒ ǫ̌ ǔ ų̌
- yüksek tonlu ünlüler (işaretiz): a gibi
Örnekler
Kanada Hancası (Mooseheide dialect)
- łuk balık
- dëts’ä ördek
- ëtth’ąy sivrisinek
- łąy köpek
- zhùr k’è kurt izi
- nëląy et
- ìhłëk bir
- nänkąy iki
- chäk üç
- däng dört
- łonlà’ beş
- dhëzrąy siyah
- dhëk’äl beyaz
- dot’äl kırmızı
- dodlër mavi
- dottho kahverengi
- shëzho evim
- nëzho evin
- wëzho evi
- nizho evimiz
- nëkhwëzho eviniz
- huzho evleri
- Shǫzrè’ ... Benim adım ...
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- https://web.archive.org/web/20100111012242/http://www.ynlc.ca/languages/hn/hn.html Yukon Native Lnaguage Center
- http://languagegeek.com/dene/yukon/han.html21 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
🔥 Top keywords: AnasayfaKobani OlaylarıYeni KaledonyaÖzel:Ara2024 FIVB Voleybol Kadınlar Milletler LigiAziz YıldırımSelahattin DemirtaşFIVB Dünya SıralamasıFigen YüksekdağYasin Börü'nün öldürülmesiHurûfilikSüper Lig şampiyonları listesiAziz Sancar19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor BayramıAhmet Türk28 Şubat SüreciTürkiyeÇevik BirII. MehmedFethi Şahin ve Sefter Taş'ın yakılmasıTürkiye kadın millî voleybol takımıJosé MourinhoJön TürklerSurvivor 2024: All StarAyten GökçerMustafa Kemal AtatürkAbdullah ÖcalanMelissa VargasHPV aşısıOsmanlı padişahları listesiÜlkeler listesiSırrı Süreyya ÖnderKobaniVikipedi:Vikibahar 2024Gibi bölümleri listesiI. KleopatraÖtanazi28 Şubat davasıOsmanlı İmparatorluğu