Johannes Trithemius

Trithemius lakabı, o zamanlar Trier Elektörlüğü'nün bir parçası olan Moselle Nehri üzerindeki Trittenheim kasabasına atıfta bulunmaktadır.

Johannes henüz bebekken, babası Johann von Heidenburg öldü. Annesi Elisabeth'in yedi yıl sonra evlendiği üvey babası eğitime karşıydı ve bu nedenle Johannes ancak gizlice ve birçok zorlukla eğitimine devam edebildi. Yunanca, Latince ve İbranice öğrendi. 17 yaşındayken evinden kaçtı ve iyi öğretmenler bulmak için Trier, Köln, Hollanda ve Heidelberg'e seyahat etti. Heidelberg Üniversitesi'nde okudu.

1482'de üniversiteden memleketine giderken bir kar fırtınası ile karşılaştı ve Bad Kreuznach yakınlarındaki Sponheim Benedictine manastırına sığındı. Kalmaya karar verdi ve 1483 yılında, yirmi bir yaşındayken başrahip seçildi. 1492'den 1503'e kadar Bursfelde Cemaati'nin reform yanlısı başrahiplerin yıllık toplantısı olan yıllık bölümünde sık sık konuşmacı ve bölüm sekreteri olarak görev yaptı. Trithemius ayrıca Cemaat'in manastırlarının ziyaretlerini de denetledi.

Trithemius, Sponheim kroniği ile başlayan ve Hirsau Manastırı tarihi üzerine iki ciltlik bir çalışma ile sonuçlanan bir tarihçi olarak kapsamlı bir şekilde yazdı. Eserleri Latince dilindeki ustalığı ve etkili üslubuyla öne çıksa da, kısa süre sonra eserlerine birkaç kurgusal bölüm eklediği anlaşıldı. Trithemius'un yaşadığı dönemde bile birçok eleştirmen kullandığı uydurma kaynaklara dikkat çekmiştir.^{[4][kaynak doğrulanamadı][5][6]} Franklar ve Truvalılar arasındaki bağlantıya ilişkin sahteciliği, Avusturya'nın mevcut hanedanı ile antik kahramanlar arasında bir bağlantı kurmaya yönelik daha büyük bir projenin parçasıydı. Jakob Mennel ve Ladislaus Suntheim gibi meslektaşları eserlerine sık sık uydurma atalar eklerken, Trithemius sözde İskitli bir tarihçi olan Hunibald gibi tüm kaynakları uydurmuştur.^[7][8] Manastırlarla ilgili araştırmasında, Trithemius'un dokuzuncu yüzyıl keşişlerinin paylaştığı varsayılan manastır dindarlığı ve bilgeliği idealini kanıtlamak için Fulda'nın hayali bir erken dönem tarihçisi olan "Meginfrid"i ve Meginfrid'in var olmayan De temporibus gratiae adlı çalışmasını kullanmıştır.^[9] Bazıları ise Meginfrid'in kesinlikle sahtecilik yapmadığını, hüsnükuruntu ile hatalı hafızanın birleşimi olduğunu düşünüyor.^[10]

Ancak bu süreçte Trithemius, Sponheim ve Würzburg'da kurduğu kütüphanelerle ünlü bir kurucu haline geldi.^[11][12] Sponheim'da manastırı bakımsız ve disiplinsiz bir yer olmaktan çıkarıp bir öğrenim merkezine dönüştürmeye koyuldu. Onun zamanında manastır kütüphanesi elli civarında eserden iki binden fazla esere ulaştı.

Çabaları övgüyle karşılanmadı ve bir büyücü olarak ünü kabul görmesini sağlamadı. Manastırla arasındaki farklılıkların artması 1506'da istifa etmesine yol açtı ve Würzburg Piskoposu, Lorenz von Bibra'nın (1495'ten 1519'a kadar piskopos) Würzburg'daki Schottenkloster olan Aziz James Manastırı'nın başrahibi olma teklifini kabul etmeye karar verdi. Hayatının sonuna kadar orada kaldı.

Trithemius, imparatorun 1511'de Papa Julius II'ye karşı ayrı bir dini konsey düzenlemek istemesi üzerine aralarındaki farklılıklar nedeniyle Maximilian ile ters düşmüş gibi görünüyordu. Yine de Julius'un ölümünden sonra ilişkiler düzeldi.^[13]

Trithemius, Aziz James Manastırı'nın kilisesine gömüldü; onuruna ünlü Tilman Riemenschneider tarafından bir mezar taşı dikildi. Mezar taşı 1825 yılında katedralin yanındaki Neumünster Kilisesi'ne taşınmıştır. 1945'teki yangın bombardımanı sırasında hasar görmüş ve daha sonra Theodor Spiegel'in atölyesi tarafından restore edilmiştir.

Özellikle Alman polimat, hekim, hukukçu, asker, teolog ve okült yazar Heinrich Cornelius Agrippa (1486-1535) ve İsviçreli hekim, simyacı ve astrolog Paracelsus (1493-1541) onun öğrencileri arasındaydı.

Trithemius, bir ruh çağıran olarak ünlüydü.^[14] Faust efsanesi büyük ölçüde Maximilian, ilk karısı Burgundyli Mary ve Trithemius'u içeren bir efsaneye dayanır. Trithemius, 1507 yılında kaleme aldığı eserinde tarihi Doktor Faustus'tan ya da Knittlingenli Johann Faust'tan bahseden ilk yazardır. Bir başka ünlü okült yazar ve sözde büyücü olan polymath Heinrich Cornelius Agrippa'ya yazdığı bir mektupta, aşağı becerilere sahip olan ve Kilise'nin öğretilerine karşı çıkan Faust'un kibrini eleştiriyor gibi görünmektedir. Edebiyat bilimci Andrew McCarthy, Trithemius'un kendisini, dikkat çekmeden evrenin işleyişi hakkında bilgi edinmek için çalışan gerçek bir büyücü olarak gördüğü görüşündedir.^[15]

1506 ve 1507'de imparatorun sarayına çağrılan Trithemius, Maximilian'ın Truvalı kökenlerini "kanıtlamaya" da yardımcı olmuştur. Martin Luther, Tischreden adlı eserinin 1569 baskısında, Trithemius olduğu anlaşılan bir sihirbaz ve büyücünün Maximilian'ı eğlendirmek için Büyük İskender ve diğer antik kahramanların yanı sıra imparatorun ölen karısı Burgundyli Mary'yi de çağırdığını yazar.^[16] 1585 tarihli anlatımında Augustin Lercheimer (1522-1603), Meryem'in ölümünden sonra Trithemius'un yıkılmış Maximilian'ı teselli etmek için çağrıldığını yazar. Trithemius, Meryem'in hayattayken ona tıpatıp benzeyen bir gölgesini canlandırmıştır. Maximilian ayrıca boynunda sadece kendisinin bildiği bir doğum lekesini de tanıdı. Yine de bu deneyimden dolayı perişan oldu ve Trithemius'a bunu bir daha asla yapmamasını emretti. 1587'de anonim bir hesap, hikayeyi daha az sempatik bir versiyona dönüştürdü. İmparator Charles V oldu ve kara büyü riskini bilmesine rağmen Faustus'a Alexander ve karısını ölümden kurtarmasını emretti. Charles kadının bir doğum lekesi olduğunu gördü ve bunu daha önce de duymuştu.^[17] Daha sonra Goethe'nin Faust eserindeki kadın Truvalı Helen olmuştur.^[18] Maximilian, Burgundyli Mary ve Başrahip "Johannes Trithem"in hikayesi daha sonra Grimm Masalları'ndan biri olarak ortaya çıktı.^[19] John Henry Jones'a göre, Faustus efsanesinin filizlenmesi dönemin cadı çılgınlığı tarafından körüklenmiştir.^[20]

Trithemius'un en ünlü eseri olan Steganographia (1499'da yazıldı; 1606'da Frankfurt'ta yayımlandı) 1609'da^[21] Index Librorum Prohibitorum'a konuldu ve 1900'de kaldırıldı.^[22] Bu kitap üç cilttir ve büyü hakkında —özellikle, uzun mesafelerde iletişim kurmak için ruhları kullanmakla ilgili— gibi görünmektedir. İlk iki cildin şifre çözme anahtarı 1606'da yayınlandığından beri, aslında kriptografi ve steganografi ile ilgili oldukları bilinmektedir. Yakın zamana kadar üçüncü cildin yalnızca büyü ile ilgili olduğuna inanılıyordu, ancak "büyülü" formüllerin artık daha fazla kriptografik içerik için örtülü metinler olduğu gösterilmiştir.^[23][24] Bununla birlikte, Agrippa ve John Dee gibi isimlerin üçüncü kitaptaki büyülü çalışmalardan bahsetmeleri, üçüncü ciltle ilgili mistik-büyülü bir temel fikrine hala güven vermektedir.^[25][26] Buna ek olarak, Trithemius'un steganografik yöntemlerinin meleksel-astrolojik aracılığa ihtiyaç duymadığı tespit edilebilse de, bu yöntemlerin altında yatan teolojik bir neden olduğu da unutulmamalıdır. Polygraphia kitabının önsözü, kriptografinin günlük uygulanabilirliğinin Trithemius tarafından "Tanrı tarafından özel olarak yetkilendirilmiş bir ruhun büyülü yollarla yeryüzünden cennete ulaşma yeteneğinin seküler bir sonucu" olarak tasarlandığını eşit derecede ortaya koymaktadır.^[27] Robert Hooke, Of Dr. Dee's Book of Spirits adlı bölümde John Dee'nin Queen Elizabeth I ile iletişimini gizlemek için Trithemian steganografisini kullandığını öne sürmüştür.^[28] Bu kitapta kullanılan şifreler arasında, şifrelenmiş her harfin yerine Latince İsa hakkında kısa bir cümlenin yazıldığı "Ave Maria" şifresi de bulunmaktadır.^[29]

Polygraphia ve Steganographia gibi örtülü/gizli metinlerinin yazılma nedeni bilinmemektedir. Muhtemel açıklamalar ya gerçek hedef kitlesinin Maximilian gibi seçilmiş birkaç kişi olduğu ya da Trithemius'un sıkıcı bir alana halkın dikkatini çekmek istediği yönündedir.^[30][31][32]

• Exhortationes ad monachos, 1486
• De institutione vitae sacerdotalis, 1486
• De regimine claustralium, 1486
• De visitatione monachorum, about 1490
• Catalogus illustrium virorum Germaniae, 1491–1495
• De laude scriptorum manualium, 1492 (1494'te basıldı) Zum Lob der Schreiber; Freunde Mainfränkischer Kunst and Geschichte e. V., Würzburg 1973, (Latince/Almanca)
• De viris illustribus ordinis sancti Benedicti, 1492
• In laudem et commendatione Ruperti quondam abbatis Tuitiensis, 1492
• De origine, progressu et laudibus ordinis fratrum Carmelitarum, 1492
• Liber penthicus seu lugubris de statu et ruina ordinis monastici, 1493
• De proprietate monachorum, before 1494
• De vanitate et miseria humanae vitae, before 1494
• Liber de scriptoribus ecclesiasticis, 1494
• De laudibus sanctissimae matris Annae, 1494
• De scriptoribus ecclesiasticis, 1494^[33]
• Chronicon Hirsaugiense, 1495–1503
• Chronicon Sponheimense, y. 1495-1509 - Chronik des Klosters Sponheim, 1024-1509; Eigenverlag Carl Velten, Bad Kreuznach 1969 (Almanca)
• De cura pastorali, 1496
• De duodecim excidiis oberservantiae regularis, 1496
• De triplici regione claustralium et spirituali exercitio monachorum, 1497
• Steganographia, y. 1499
• Chronicon successionis ducum Bavariae et comitum Palatinorum, y. 1500-1506
• Nepiachus, 1507
• De septem secundeis id est intelligentiis sive spiritibus orbes post deum moventibus, y. 1508^[34] (The Seven Secondary Intelligences, 1508); astrolojiye dayanan bir dünya tarihi.
• Antipalus maleficiorum, 1508
• Polygraphia, 1508'de yazıldı, 1518'de basıldı.
• Annales Hirsaugienses, 1509–1514. Tam başlık şöyledir: Annales hirsaugiensis...complectens historiam Franciae et Germaniae, gesta imperatorum, regum, principum, episcoporum, abbatum, et illustrium virorum, "Hirsau Yıllıkları... Fransa ve Almanya'nın tarihi, imparatorların, kralların, prenslerin, piskoposların, başrahiplerin ve ünlü kişilerin kahramanlıkları dahil"'in Latincesi. Hirsau, Württemberg yakınlarında bir manastırdı ve başrahibi eseri 1495'te sipariş etti, ancak Trithemius'un iki ciltlik, 1.400 sayfalık eseri bitirmesi 1514'e kadar sürdü. İlk baskısı 1690 yılında yapılmıştır. Bazıları bu eseri ilk hümanist tarih kitaplarından biri olarak kabul eder.
• Compendium sive breviarium primi voluminis chronicarum sive annalium de origine regum et gentis Francorum, y. 1514
• De origine gentis Francorum compendium, 1514 - An abridged history of the Franks / Johannes Trithemius; AQ-Verlag, Dudweiler 1987; 978-3-922441-52-6 (Latince/İngilizce)
• Liber octo quaestionum, 1515

Derlemeler

• Marquard Freher, Opera historica, Minerva, Frankfurt/Main, 1966
• Johannes Busaeus, Opera pia et spiritualia (1604 ve 1605)
• Johannes Busaeus, Paralipomena opuscolorum (1605 ve 1624)

• Genç Augustus, Brunswick-Lüneburg Dükü
• Almanya'da Hümanizm
• Minuscule 96 - Trithemius eliyle yazılmıştır.
• Tabula recta
• Trithemius şifresi
• Theban alfabesi

• Internet Archive'daki Johannes Trithemius tarafından oluşturulan ya da hakkındaki eserler
• Steganographia (Latin). Digital Edition, 1997
• Steganographia (Latin). Google Books, 1608 edition
• Steganographia (Latin). Google Books, 1621 edition
• Solved: The Ciphers in Book iii of Trithemius's Steganographia, PDF, 208 kB
• Hill Monastic Manuscript Library article on Trithemius (çeşitli Trithemius ilk baskılarının fotoğraflarına bağlantılar içerir.)
• (İtalyanca) The complete and solved Steganography books
•  Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Trithemius, Johannes". Encyclopædia Britannica. 27 (11. bas.). Cambridge University Press. 
•  Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "John Trithemius". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company. 
• Polygraphiae libri sex Ioannis Trithemij From George Fabyan Collection at the Library of Congress
• Steganographia qvæ hvcvsqve a nemine intellecta From George Fabyan Collection at the Library of Congress
• Trithemius Redivivus Translations and resources pertaining to the Steganographia of Johannes Trithemius
• Alman Millî Kütüphanesi kataloğunda Literature by and about Johannes Trithemius
• Works by and about Johannes Trithemius in the Deutsche Digitale Bibliothek (German Digital Library)
• "Johannes Trithemius". Repertorium "Alman Ortaçağının Tarihi Kaynakları" (Almanca: Geschichtsquellen des deutschen Mittelalters). Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
• Latin works in the Analytic Bibliography of On-Line Neo-Latin Texts
• De septem secundeis in German translation (Über die sieben Erzengel, die nach dem Willen Gottes die Planeten bewegen und die Geschicke der Welt lenken)
• Johannes Trithemius Gemeinde Trittenheim