Karadeniz Tahıl Girişimi
Karadeniz Tahıl Girişimi olarak da adlandırılan Ukrayna Limanlarından Tahıl ve Gıda Maddelerinin Güvenli Taşınması Girişimi,[1][2] 2022 yılında Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Rusya ve Ukrayna arasında Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) ile yapılan bir anlaşmadır.
| Ukrayna Limanlarından Tahıl ve Gıda Maddelerinin Güvenli Taşınması Girişimi | |
|---|---|
 | |
| Yürürlük | 22 Temmuz 2022—günümüz |
| Konum | İstanbul, Türkiye |
| İmzacılar |  Ukrayna Rusya[a]  Türkiye Birleşmiş Milletler |
| Konu | Tahıl ve ilgili gıda maddeleri ile gübre ihracatı |
Rusya'nın Şubat ayında Ukrayna'yı işgal etmesi, daha önce Karadeniz üzerinden büyük bir ihracatçı olan Ukrayna'nın deniz yoluyla tahıl sevkiyatının tamamen durmasına yol açtı. Bu durum dünya gıda fiyatlarında artışa ve düşük gelirli ülkelerde kıtlık tehdidine yol açtı. Konuyu ele almak üzere Karadeniz'den gelen deniz yollarını kontrol eden Türkiye'nin ev sahipliğinde ve BM'nin desteğiyle Nisan ayında görüşmeler başladı. Neticeye varılan anlaşma, 120 gün süreyle geçerli olacak şekilde 22 Temmuz 2022'de İstanbul'da imzalandı. Temmuz anlaşması, 2022 gıda krizini çözmeye çalışmak amacıyla belirli limanlardan güvenli bir şekilde tahıl ihracatı için prosedürler oluşturdu. Türkiye'de ortak bir koordinasyon ve denetim merkezi kuruldu ve sekretarya görevini BM üstlendi.
Orijinal anlaşma 19 Kasım 2022'de sona erecek şekilde ayarlandı. Rusya, Karadeniz'in başka yerlerinde Rus donanma gemilerine düzenlenen insansız hava aracı saldırısı nedeniyle anlaşmaya katılımını birkaç günlüğüne askıya aldı, ancak arabuluculuğun ardından yeniden katıldı.[3] 17 Kasım 2022'de BM ve Ukrayna, anlaşmanın 120 gün daha uzatıldığını duyurdu.[4] Mart 2023'te Türkiye ve BM, anlaşmanın en az 60 gün daha uzatılmasını sağladıklarını duyurdu.[5][6] Mayıs 2023'te anlaşma bir kez daha 60 gün süreyle uzatıldı ve 18 Temmuz'da sona erecek.[7]
Mayıs 2023 ortasına kadar, 40'tan fazla farklı ülkeye 30 milyon tondan fazla tahıl ve diğer gıda ürünleri taşıyan 950'den fazla sefer başarıyla Ukrayna limanlarından ayrıldı.
Notlar
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Anlaşma kapsamındaki gemi hareketleri ve tonajlarına ilişkin BM tarafından tutulan veri tabanı 27 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- BM tarafından tutulan, anlaşma kapsamında kargo alan ülkelerin gelir düzeyine göre ayrılmış veri tabanı 18 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.