Laboratuvar
Laboratuvar (halk dilinde lab), laboratuvar araştırması, bilimsel veya teknolojik araştırmaların, deneylerin ve ölçümlerin kontrollü koşullarda gerçekleştirilmesini sağlayan tesistir. Laboratuvarlarda bilimsel veya teknolojik araştırmalar, deney ve ölçümler, hammadde ürünlerin kalite kontrolü yapılır . Laboratuvar çalışanına laborant denir.
Laboratuvar hizmetleri çeşitli ortamlarda verilmektedir: doktor muayenehaneleri, klinikler, hastaneler, bölgesel ve ulusal başvuru merkezleri.[1]
Genel bakış
Laboratuvarların organizasyonu ve içeriği, bünyesinde çalışan uzmanların farklı gereksinimlerine göre belirlenir.[2] Bir fizik laboratuvarında bir parçacık hızlandırıcı veya vakum odası bulunabilirken, metalurji laboratuvarında döküm veya rafine etmek için metaller veya mukavemetlerini test etmek için aparatlar bulunabilir.[3] Kimyager veya biyolog ıslak laboratuvar kullanabilirken, psikoloğun laboratuvarında tek yönlü aynalar ve davranışları gözlemlemek için gizli kameralar olan bir oda olabilir. Bilgisayar bilimcilerince yaygın kullanılanlar gibi bazı laboratuvarlarda bilgisayarlar (bazen süper bilgisayarlar) simülasyonlar veya veriler için analiz yapar. Diğer alanlardaki bilim adamları, başka laboratuvar türlerini de kullanırlar. Mühendisler teknolojik cihazları tasarlamak, inşa etmek ve test etmek için laboratuvarları da kullanır.[4]
Bilimsel laboratuvarlar okullarda ve üniversitelerde, hastane ve kliniklerde, fabrika ve endüstride, devletde veya askeri tesislerde ve hatta gemilerde ve uzay aracında araştırma odası ve öğrenme alanları olarak bulunabilir.[5]
Laboratuvar terimi ayrıca, bilimsel amaç gütmeyen ama içerdiği alet, edevat ve çalışma yöntemleri bakımından bir bilim laboratuvarına çok benzeyen tesisler için de kullanılmaktadır. Örnek olarak aşağıdaki laboratuvarları sayılabilir:
- Mekanik test laboratuvarı
- Film laboratuvarı veya fotoğraf laboratuvarı
- Laboratuvar kalite kontrolü
- Dil laboratuvarı
- Suç laboratuvarı
- Endüstriyel laboratuvar
- Halk sağlığı laboratuvarı
- Bilgisayar laboratuvarı
- Tıbbi laboratuvar veya medikal laboratuvarlar
- Temiz oda
- Kimya laboratuvarları
- Yangın test laboratuvarları
Laboratuvar alanları günümüzde birçok sektöre girmiştir. Sağlık, besin ve kullanılan birçok maddede testler yapılmaktadır.[6]
Teknikler
Laboratuvar teknikleri, kimya, biyoloji, fizik gibi doğa bilimlerinde bir deney yapmak için kullanılan, tümü bilimsel yöntemi izleyen prosedürler dizisidir.[7] Bazıları laboratuvar kapkacakları, elektrikli cihazlara kadar karmaşık laboratuvar ekipmanlarının kullanımını içerirken, diğerleri daha özel veya pahalı sarf malzemeleri gerektirir.[8]
Ekipman ve malzemeler
- Isıtıcılar ve Kurutucular
- Alkol yakıcı
- Bunsen brülörü
- Desikatör
- Isıtma örtüsü
- Sıcak plaka
- Sıcak hava fırını
- Meker–Fisher brülörü
- Teclu brülör
- Laboratuvar su banyosu
- Vakumlu kuru kutu
- Karıştırıcılar ve çalkalayıcılar
- Kemostat
- Homojenizatör
- Sıvı düdük
- Manyetik karıştırıcı
- Havan ve tokmak
- Laboratuvar çalkalayıcı
- Statik mikser
- Karıştırma çubuğu
- Vorteks karıştırıcı
- Yıkama şişesi
- Kepçeler ve tutucular
- Beher kelepçesi
- Kelepçe tutucu
- Tripod
- Büret kelepçesi
- Uzatma kelepçesi
- Şişe kelepçesi
- Huni desteği
- Demir halka
- Sıkıştırma kelepçesi
- İmbik standı
- Vidalı kelepçe
- Test tüpü tutucusu
- Tüp askısı
- Tel gazlı bez
- Laboratuvar kurutma askısı
- Konteynerler ve depolama
- Agar plağı
- Kriyojenik depolama dewar
- İnkübatör
- Laminer akış kabini
- Mikrotitre plakası
- Petri kabı
- Pikotiter plakası
- Buzdolabı
- Tartı teknesi
- Tartı çanağı
- Diğerleri
- Aspiratör
- Otoklav
- Denge fırçası
- Mantar delici
- Pota
- Filtre kağıdı
- Dosya
- Forseps
- Santrifüj
- Mikroskop
- Boru üçgeni
- Spektrofotometri
- Splint
- Laboratuvar kauçuk tıpası
- Skupula
- Spatula
- Tüp fırçası
- Tel fırça
- Aşı iğnesi
- Aşı döngüsü
- Ampermetre
- Akım kaynağı
- Fonksiyon üreticisi
- Galvanostat
- Ölçü aleti
- Ağ analizörü
- Osiloskop
- Darbe üreteci
- Potansiyostat
- İzgesel çözümleyici
- Zaman alanlı reflektometre
- Gerilim kaynağı
- Voltmetre
- Laboratuvar santrifüjü
- Termal ısıl döngüleyici
- Fotometre
- Evrensel test makinesi
- ULT dondurucu
- Biyoreaktör
- Biyogüvenlik kabini
- Sıralama makinesi aletleri
- Rutubetlendirici
- Terazi
- Reaktif
- Pipet uçları (tedarik)
- Laboratuvar kapkacakları
- Dean-Stark aparatı
- Soxhlet ekstraktörü
- Kipp aygıtı
- Winchester şişesi
- Kondenser
- Soğuk parmak
- Liebig yoğunlaştırıcı
- Buharlaşan çanak
- Petri kabı
- Siraküza yemeği
- Laboratuvar kabı
- Şişe
- Büchner
- Vakum (Dewar)
- Erlen
- Fernbach şişesi
- Fleaker
- Floransa şişesi
- İmbik
- Yuvarlak tabanlı şişe
- Schlenk şişesi
- Hacimsel matara
- Büchner hunisi
- Büchner hunisi
- Bırakma hunisi
- Ayırıcı huni
- Büret
- Konik ölçü
- Küvet
- Gözlük
- Eudiometer
- Mezür
- Ostwald viskozimetresi
- Pipet
- Cam tüp
- Kurutma
- Cragie tüpü
- NMR tüpü
- Thiele tüpü
- Dedikeni tüpü
- Deney şişesi
- Çan kavanozu
- Gaz şırıngası
- Flakon
Güvenlik
Birçok laboratuvarda tehlikeler mevcuttur. Laboratuvar güvenliği önemli bir haldir. Laboratuvar tehlikeleri arasında zehirler; bulaşıcı ajanlar; yanıcı, patlayıcı veya radyoaktif maddeler; hareketli makineler; aşırı sıcaklıklar; lazerler, güçlü manyetik alanlar veya yüksek voltaj yer alabilir.[9] Bu tehlikelerden kaçınmak için kişisel koruyucu ekipman, laboratuvar önlüğü, yüz koruyucu maske, respiratör, kauçuk önlük, aside dayanıklı eldivenler, eldiven kutusu, tıbbi eldivenler, nitril eldivenler, güvenlik gözlükleri, koruma gözlükleri kullanılmalıdır.[10]