Millî Güvenlik Kurulu (Türkiye)
Millî Güvenlik Kurulu (MGK), 1933-1949 yılları arasında Yüksek Müdafaa Meclisi Umumî Kâtipliği, 1949-1962 yılları arasında Millî Savunma Yüksek Kurulu ve Genel Sekreterliği, 1961 Anayasası'na göre Millî Güvenlik Kurulu ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği isimleri ile faaliyet göstermiştir.
| MGK | |
|---|---|
 | |
 MGK Genel Sekreterliği | |
| Genel bilgiler | |
| Kuruluş tarihi | 24 Nisan 1933 |
| Önceki kurumlar |
|
| Bağlılığı | Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı |
| Adres | Mustafa Kemal Mah. Dumlupınar Bulvarı No: 254 Çankaya 06530 Ankara 39.908569, 32.758802 |
| Personel sayısı | 289 |
| Yıllık bütçe | ₺114.297.000 (2023)[1] |
| Yönetici(ler) |
|
| Web sitesi | mgk.gov.tr |
1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 118. maddesiyle bugünkü halini almıştır. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin millî güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulaması ile ilgili kararların alınmasını ve gerekli kurumlar arası eş güdümün sağlanması konusundaki görüşlerini Cumhurbaşkanına bildirmekle görevlidir.
Olağanüstü hâller dışında iki ayda bir cumhurbaşkanı başkanlığında toplanır. Anayasaya göre Cumhurbaşkanının başkanlığında, Cumhurbaşkanı Yardımcısı; Adalet, İçişleri, Dışişleri, Millî Savunma bakanları; Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava kuvvetleri komutanlarından kurulur. Gündemin özelliğine göre kurul toplantılarına ilgili bakan ve kişiler çağrılıp görüşleri alınabilir.[2] Doğal üye olmamalarına karşın Jandarma Genel Komutanı, Sahil Güvenlik Komutanı, Millî İstihbarat Teşkilatı Başkanı, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı da toplantılara düzenli olarak katılmaktadır.[3]
Millî Güvenlik Kurulunun gündemi; Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir ve cumhurbaşkanı yardımcısı ile genelkurmay başkanının önerileri dikkate alınarak Cumhurbaşkanınca düzenlenir. Kurul üyesi bakanlar ile diğer bakanların gündeme girmesini istedikleri konular, genel sekreter tarafından cumhurbaşkanına sunulmaktadır. Genel sekreteri toplantılara katılır, fakat oylamaya katılamaz.[4]
Cumhurbaşkanı katılamadığı zamanlarda cumhurbaşkanı yardımcısı başkanlığında toplanır.
Devletin millî güvenlik siyaseti
Devletin Millî Güvenlik Siyaseti, MGK tarafından, devletin devamı için millî faaliyetlerin planlı ve belirlenmiş esaslara göre yapılması gerektiği ileri sürülerek hazırlanmış bir siyasettir. Aynı zamanda, gizli olan içeriğinde, doğrudan güvenlikle ilgili sorunların bulunduğu ve anayasaya aykırı bir durum bulunmadığı söylenmektedir.[5] Bu belgeye zaman zaman Kırmızı Kitap[6] ya da Kırmızı Anayasa[kaynak belirtilmeli] da denilmektedir. Kırmızı Kitap isminin ilk kez Alparslan Türkeş tarafından ortaya atıldığı iddia edilmektedir.[6]
Üyeler
.jpg)
.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.png)
Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, 24 Nisan 1933 tarihinde kurulmuştur.[7] Sırasıyla Yüksek Müdafaa Meclisi Umumi Kâtipliği (1933 - 1949), Milli Savunma Yüksek Kurulu Genel Sekreterliği (1949 - 1962) ve son olarak Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği adını alan kuruluşun mevcut hâli Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin Teşkilat ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenmiştir.[8]
Cumhurbaşkanı’na bağlı olarak yapılandırılan Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği; Milli Güvenlik Kurulu’na ait faaliyetlerin işlemlerini yapmak ve Milli Güvenlik Siyaseti Belgesi'nin hazırlanmasına ilişkin çalışmaları yürütmekle görevlidir. Genel Sekreter Cumhurbaşkanı tarafından atanır.
07 Ağustos 2003 tarihli Resmi Gazete’de[9] yayımlanarak yürürlüğe giren 4963 sayılı kanunun getirdiği yeni düzenlemeyle beraber Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üyelik süreci çerçevesinde Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği ile ilgili yasal değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Başbakan’a bağlı bir teşkilat olan Genel Sekreterliğe sivil bir Genel Sekreter atanması mümkün kılınmıştır. Söz konusu yasal değişiklikten önce,[10] orgeneral-oramiral rütbesindeki Silahlı Kuvvetler mensupları arasından Genelkurmay Başkanının inhası ve Başbakan’ın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu’nun kararıyla atanıyordu. Bahse konu değişiklikten sonra ise Genel Sekreter, Başbakan’ın teklifi ve Cumhurbaşkanı’nın onayı ile atanmaya başlandı.[7]
Genel Sekreterlik, Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçilmesinin ardından, 1982 Anayasası'nın 118’inci maddesinin gereği olarak çıkarılan 15 Temmuz 2018 tarihli ve 6 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yeniden teşkilatlandırılmıştır. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Milli Güvenlik Kurulu’na ilişkin bazı değişiklikler gerçekleştirilmiştir. 15 Temmuz 2018 tarihinde gerçekleştirilen söz konusu değişikliklerle Millî Güvenlik Kurulu’nun kuruluşu, görevleri ve çalışma usulleri ile ilgili yeni düzenlemeler yapılmıştır.[11]
Genel Sekreterlik Teşkilatı
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği yalnızca merkez teşkilatından oluşur. Merkez teşkilatında genel sekreterlik makamı, 1 genel sekreter yardımcılığı, 1 grup başkanlığı, 1 özel kalem müdürlüğü, 1 hukuk müşavirliği, 1 basın ve halkla ilişkiler müşavirliği ve 7 daire başkanlığı bulunmaktadır.[12][13]
Hizmet birimleri
- Milli Güvenlik Siyaseti ve Koordinasyonu Grup Başkanlığı
- Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
- Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
- Dış İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Dairesi Başkanlığı
- Kurul İşleri ve Kararları Dairesi Başkanlığı
- Personel Dairesi Başkanlığı
- Seferberlik ve Savaş Hazırlıkları Planlama Dairesi Başkanlığı
- Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı
- Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
- Hukuk Müşavirliği
- Özel Kalem Müdürlüğü
Genel sekreterler
| № | Unvan | İsim | Görev Başlangıcı | Görevden Bitişi |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Tümgeneral | Mehmet Tevfik Erdönmez | 9 Nisan 1938 | 28 Ağustos 1939 |
| 2 | Korgeneral | Galip Türker | 28 Ağustos 1939 | 13 Haziran 1940 |
| 3 | Rasim Aktağun | 13 Haziran 1940 | 21 Nisan 1941 | |
| 4 | Tümgeneral | Hüseyin Avni Üler | 1 Nisan 1942 | 9 Ağustos 1942 |
| 5 | Korgeneral | Mümtaz Aktay | 18 Mart 1943 | 1 Mayıs 1945 |
| 6 | Rıfat Mataracı | 3 Mayıs 1945 | 14 Temmuz 1945 | |
| 7 | Muzaffer Ergüder | 28 Şubat 1946 | 10 Nisan 1946 | |
| 8 | Orgeneral | Ali Fuat Erden | 10 Nisan 1946 | 14 Temmuz 1948 |
| 9 | Kurtcebe Noyan | 27 Eylül 1948 | 1 Temmuz 1949 | |
| 10 | Korgeneral | Yümnü Üresin | 11 Temmuz 1949 | 28 Nisan 1950 |
| 11 | Orgeneral | Kurtcebe Noyan | 25 Mayıs 1950 | 6 Haziran 1950 |
| 12 | Mahmut Berköz | 13 Haziran 1950 | 6 Eylül 1951 | |
| 13 | İzzettin Aksalur | 4 Ekim 1951 | 5 Kasım 1952 | |
| 14 | Korgeneral | Nazmi Ataç | 5 Kasım 1952 | 29 Eylül 1955 |
| 15 | Tümgeneral | Enver Aka | 24 Ocak 1956 | 29 Ağustos 1956 |
| 16 | Orgeneral | Selahattin Selışık | 4 Eylül 1956 | 31 Ağustos 1959 |
| 17 | Vedat Garan | 10 Eylül 1959 | 4 Ağustos 1960 | |
| 18 | Tümgeneral | Celal Erikan | 16 Eylül 1960 | 28 Kasım 1960 |
| 19 | Albay | Mahmut Demircioğlu | 29 Kasım 1960 | 12 Şubat 1961 |
| 20 | Tarık Demiroğlu | 13 Şubat 1961 | 24 Eylül 1961 | |
| 21 | Tümgeneral | Nüzhet Akıncılar | 25 Eylül 1961 | 18 Ekim 1961 |
| 22 | Tuğgeneral | Şevket Ozan | 23 Kasım 1961 | 14 Ağustos 1962 |
| 23 | Korgeneral | Refet Ülgenalp | 14 Ağustos 1962 | 11 Temmuz 1966 |
| 24 | Orgeneral | Kemalettin Gökakın | 18 Temmuz 1966 | 30 Ağustos 1969 |
| 25 | Oramiral | Haydar Olcaynoyan | 30 Ağustos 1969 | 30 Ağustos 1970 |
| 26 | Hava Orgeneral | Emin Alpkaya | 28 Ağustos 1970 | 28 Ağustos 1972 |
| 27 | Nahit Özgür | 28 Ağustos 1972 | 30 Ağustos 1975 | |
| 28 | Orgeneral | Namık Kemal Ersun | 24 Ağustos 1975 | 1 Ağustos 1976 |
| 29 | Nurettin Ersin | 5 Ocak 1976 | 30 Ağustos 1977 | |
| 30 | Hava Orgeneral | Tahsin Şahinkaya | 5 Eylül 1977 | 24 Ağustos 1978 |
| 31 | Oramiral | Arif Akdoğanlar | 25 Ağustos 1978 | 8 Ağustos 1980 |
| 32 | Hava Orgeneral | Halil Sözer | 18 Ağustos 1980 | 8 Ekim 1980 |
| 33 | Korgeneral | Talat Çetineli | 8 Ekim 1980 | 30 Ağustos 1981 |
| 34 | Hava Orgeneral | Halit Toroslu | 24 Ağustos 1981 | 30 Ağustos 1985 |
| 35 | Oramiral | Orhan Karabulut | 19 Ağustos 1985 | 20 Ağustos 1986 |
| 36 | Orgeneral | Hüsnü Çelenkler | 21 Ağustos 1986 | 30 Ağustos 1987 |
| 37 | Oramiral | İrfan Tınaz | 26 Ağustos 1987 | 22 Ağustos 1988 |
| 38 | Orgeneral | Sabri Yirmibeşoğlu | 22 Ağustos 1988 | 30 Ağustos 1990 |
| 39 | Nezihi Çakar | 21 Ağustos 1990 | 30 Ağustos 1992 | |
| 40 | Hava Orgeneral | Ahmet Çörekçi | 21 Ağustos 1992 | 9 Ağustos 1993 |
| 41 | Orgeneral | Doğan Bayazıt | 22 Ağustos 1993 | 17 Ağustos 1995 |
| 42 | Hava Orgeneral | İlhan Kılıç | 17 Ağustos 1995 | 27 Ağustos 1997 |
| 43 | Ergin Celasin | 27 Ağustos 1997 | 24 Ağustos 1999 | |
| 44 | Cumhur Asparuk | 27 Ağustos 1999 | 26 Ağustos 2001 | |
| 45 | Orgeneral | Tunçer Kılınç | 26 Ağustos 2001 | 26 Ağustos 2003 |
| 46 | Şükrü Sarıışık | 26 Ağustos 2003 | 16 Ağustos 2004 | |
| 47 | Büyükelçi (İlk sivil) | Mehmet Yiğit Alpogan | 1 Ekim 2004 | 16 Temmuz 2007 |
| 48 | Büyükelçi | Tahsin Burcuoğlu | 1 Kasım 2007 | 25 Ocak 2010 |
| 49 | Serdar Kılıç | 5 Şubat 2010 | 17 Nisan 2012 | |
| 50 | Vali | Muammer Türker | 25 Nisan 2012 | 25 Eylül 2014 |
| 51 | Seyfullah Hacımüftüoğlu | 26 Eylül 2014 | Görevde |