Min Aung Hlaing

Min Aung Hlaing, 3 Temmuz 1956'da Minbu, Magway Bölgesi, Burma'da doğdu. Ebeveynlerinin ikisi de Tanintharyi Bölgesi'ndeki Dawei'den öğretmenlerdi.^[10] Min Aung Hlaing, 5 yaşındayken ailesi görev olarak Mandalay'a taşındı. Babası Khway Thaung Hlaing, İnşaat Bakanlığında eski bir inşaat mühendisidir.^[11]

Min Aung Hlaing, 1972'de BEHS 1 Latha of Rangoon'da (şimdi Yangon) mezuniyet sınavını geçti.^[11][12] 1973'ten 1974'e kadar Rangoon Sanat ve Bilim Üniversitesi'nde hukuk okudu. 1974 yılında 19. alımın bir parçası olarak Savunma Hizmetleri Akademisi'ne kabul edildi.^[13] Sınıf arkadaşlarına göre, Min Aung Hlaing sessiz ve dikkat çekmeyen bir öğrenciydi.^[14] Farklı kişiliği nedeniyle sınıf arkadaşları tarafından dışlandığı bildirildi.^[11]

Mezun olduktan sonra, Min Aung Hlaing farklı komuta pozisyonlarında görev yapmaya devam etti ve kademelerde yavaşça yükseldi.^[14] Kariyerinin başlarında, askeri meslektaşları ona kedi dışkısına atıfta bulunan bir takma ad verdiler, "sessizce biriken ancak güçlü bir koku bırakan bir şey".^[15] Kademelerde yükseldikçe, Min Aung Hlaing sert biri olarak ün kazandı.^[11] Askeri çalışmaları ona Kıdemli General Than Shwe'nin lütfunu kazandırdı.^[16] Min Aung Hlaing, işbirliğine veya dinlemeye elverişli olmayan bir "büyük adam" yönetim tarzına sahip biri olarak karakterize edilir.^[16]

2002 yılında Doğu Şan Eyaletindeki Üçgen Bölge Komutanlığı komutanlığına terfi etti ve iki isyancı grup, Birleşik Wa Eyalet Ordusu (BWEO) ve Ulusal Demokratik İttifak Ordusu (UDİO) ile müzakerelerde merkezi bir figürdü.^[11] Min Aung Hlaing'in eski Tayland başbakanı Prem Tinsulanonda ile yakın olduğu ve onu baba figürü olarak gördüğü bildirildi.^[17][18]

Min Aung Hlaing, 2008'de Safran Devrimi'nin askeri baskısını destekledi.^[11] Kokang'daki isyancı Myanmar Ulusal Demokratik İttifak Ordusu'na karşı bir saldırı düzenledikten sonra 2009'da öne çıktı.^[19] Haziran 2010'da, Min Aung Hlaing, General Shwe Mann'ı Ordu, Donanma ve Hava Kuvvetleri Müşterek Kurmay Başkanı olarak değiştirdi.^[11]

2011-2015: Birlik Dayanışma ve Kalkınma Partisi yönetimi

2011'e kadar ordu, Myanmar'ı yarı demokrasiye geçirmek için bir dizi siyasi reform yapmaya başladı. İktidardaki cunta, Devlet Huzur ve Kalkınma Konseyi, ordunun vekil partisi olan Birlik Dayanışma ve Kalkınma Partisi'nin (BDKP) kazandığı 2010 Myanmar genel seçimlerini yaptıktan sonra, iktidardan resmi ayrılışını tasarladı. 30 Mart 2011'de, koltuğundan ayrılan devlet başkanı Kıdemli General Than Shwe, o zamanın görevdeki Myanmar Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı, Min Aung Hlaing'i daha kıdemli subaylardan önce halefi olarak atadı.^[20][21] Min Aung Hlaing'in atanması, BDKP'nin iktidara yükselişiyle aynı zamana denk geldi. Bu sırada bir dizi askeri reformu denetledi ve BDKP önderliğindeki hükûmetin etnik silahlı gruplarla barış anlaşmaları yapma çabalarını destekledi.^[20]

The Irrawaddy News'e göre Kasım 2011'de, Min Aung Hlaing'in o ay Çinli askeri yetkililerle yaptığı görüşmelerden ve Çin ile savunma işbirliği konusunda ikili bir anlaşma oluşturmadaki liderliğinin ardından Çinlilerle de görüşmelerde bulunduğuna "yaygın olarak inanılıyordu". Kendisi aynı zamanda Başkan Yardımcısı Şi Cinping'le Kachin Sorunu ile ilgili olarak Çin'den işbirliği için temaslarda bulundu.^[19]

27 Mart 2012'de Naypyidaw'da yaptığı bir konuşma sırasında Min Aung Hlaing, ordunun ulusal siyasetteki rolünün devam ettiğini savundu.^[19][22] 3 Nisan 2012'de Myanmar Hükûmeti, Min Aung Hlaing'in Myanmar Silahlı Kuvvetleri'ndeki en yüksek ikinci rütbe olan kıdemli general yardımcılığına terfi ettiğini duyurdu.^[19] Mart 2013'te kıdemli generalliğe terfi etti.

2014 yılında Min Aung Hlaing, askeri görevliler için zorunlu emeklilik yaşı olan 60 yaşına yaklaşırken Silahlı Kuvvetler Savunma Bakanlığı, Min Aung Hlaing'in zorunlu emeklilik yaşını 65'e uzatmasına olanak tanıyan bir talimat yayınladı.^[23]

Ağustos 2015'te BDKP parçalandı ve Başkan Thein Sein, eski bir general ve Pyithu Hluttaw Başkanı olan Shwe Mann liderliğindeki fraksiyonu tasfiye etti.^[20] Min Aung Hlaing, Shwe Mann'ı iktidardan uzaklaştırmak için doğrudan bir askeri müdahaleyi yönetti ve bu, ordunun BDKP aracılığıyla gündemini ilerletmeye devam etme arzusunu gösterdi.^[24] Shwe Mann, ordunun ve BDKP'nin çıkarlarına aykırı olarak ordunun etkisini azaltacak yasa ve anayasa değişikliklerini savundu.^[24]

2016-2020: Ulusal Demokrasi Birliği yönetimine geçiş

2015 Myanmar genel seçimleri, Ang San Su Çi liderliğindeki Ulusal Demokrasi Birliği'nin (UDB) büyük bir zaferle kazanmasına sebep oldu. BDKP'den UDB liderliğindeki hükûmete geçişle birlikte Min Aung Hlaing, önceliklerini askeri kurumlar için devlet gücünü geri almaya kaydırdı.^[20] Uzlaşmazlığı ve sivil liderliğindeki hükûmetle işbirliği yapmayı reddetmesi, Myanmar'ın barış sürecindeki ilerlemeyi baltaladı.^[20] UDB'nin iktidara gelmesiyle Min Aung Hlaing, Ekim 2016'dan itibaren Rohingya'ya yönelik devam eden askeri baskıyı yoğunlaştırmaya başladı.^[25][26] Ağustos 2020'de Birlik Barış Konferansı - 21. Yüzyıl Panglong'da UDB'yi, devam eden etnik çatışmalardaki rolü nedeniyle orduyu günah keçisi ilan etmemesi konusunda sert bir şekilde uyardı.^[27]

Min Aung Hlaing sivil siyasete olan ilgisinin sinyalini de vermeye başladı.^[20] Daha devlet adamı benzeri bir kişilik üstlenmeye başladı ve ordunun rolü konusunda giderek daha iddialı hale geldi.^[15][27] 2020 Myanmar genel seçimleri öncesinde, kendisini bir sonraki cumhurbaşkanı olarak konumlandırmak için BDKP ile birlikte çalıştı.^[27] Min Aung Hlaing, 2019 yılı boyunca çeşitli dini mekanlarda ve hayır kurumlarında^[28] "cazibe saldırısı" olarak adlandırılan birkaç halka açık görünüm gerçekleştirdi ve siyasi hedefleri hakkında spekülasyonları yükseltti.^[23][29] Herkese açık kişiliğini geliştirmek için 4,1 milyon takipçi toplamını yöneten iki Facebook sayfası başlattı.^[30][31] Ocak 2020'de Min Aung Hlaing, Nay Pyi Taw'da Çinli lider Şi Cinping ile bir araya geldi. Şi, erken bir tarihte sonuçlara ulaşmak ve Myanmar halkına fayda sağlamak için Bir Kuşak, Bir Yol çerçevesinde pratik işbirliğini teşvik etti.^[32] Mayıs 2020'de Min Aung Hlaing, ordunun en genç korgenerali olan Kyaw Swar Lin de dahil olmak üzere Min Aung Hlaing'e sadık yeni nesil subayları terfi ettirerek üst düzey askeri rütbeleri değiştirdi.^[33]

2020-günümüz: Askeri darbe

Şubat 2020'de Min Aung Hlaing, karısı Kyu Kyu Hla ve yakın astrolog Vasipake Sayadaw ile "Hti" şemsiyesini Bagan'ın en güçlü antik Htilominlo Tapınağı'nın üzerine yerleştirdi. Tapınak adının anlamı "kraliyet şemsiyesine ihtiyaç var, krala ihtiyaç var". Min Aung Hlaing, Selefi Kıdemli General Than Shwe de dahil olmak üzere Myanmar'ın en güçlü siyasi isimlerinden bazılarının ayak izlerini takip ediyordu. Birçok kişi törenin bir yadaya olduğuna ve onun ihtişamı için ilahi kutsamalar aradığına inanıyordu.^[34]

Kasım 2020'de Min Aung Hlaing, Sivil Hizmetler Personel Yasasını ihlal etme potansiyeli taşıyan ve yaklaşan 2020 seçimlerinin meşruiyetini sorgulayan bir dizi kamuoyu yorumu yaptı.^[35] 5 Kasım'da Tatmadaw, Min Aung Hlaing'in rütbesinin Myanmar Başkan Yardımcısına eşdeğer olduğunu açıkladı.^[36] Min Aung Hlaing, 2020 seçimlerinde oy pusulasını kullandıktan sonra seçim sonuçlarını kabul edeceğine söz verdi.^[37] 2020 seçimleri, UDB'nin 2015'e kıyasla daha büyük çoğunlukla kazanmasını sağladı ve Min Aung Hlaing'in siyasi hedeflerini engelledi. Buna yanıt olarak ordu, seçim sahtekarlığı ve usulsüzlük iddialarını yoğunlaştırmaya ve Birlik Seçim Komisyonu'na resmi şikayetler sunmaya başladı. 27 Ocak 2021'de Min Aung Hlaing, geçen yılki seçimlerde seçmen dolandırıcılığı iddiaları yeterince ele alınmazsa, bir darbeyi ve Anayasa'nın kaldırılmasını dışlamayacağını açıkladı.^[38] Bu yorumlar, ülkedeki başka bir potansiyel darbe konusunda endişelere yol açtı.^[39] Ertesi gün, Birlik Seçim Komisyonu, bu iddiaları doğrulamak için sunulan delil eksikliğini gerekçe göstererek seçim sahtekarlığı iddialarını reddeden bir bildiri yayınladı.^[40] 29 Ocak'ta ordu, Anayasayı ve geçerli yasaları koruma ve bunlara uyma sözü veren açıklayıcı açıklamalar yayınladı.^[41]

Demokratik olarak seçilmiş milletvekillerinin Birlik Meclisinde üye olarak yemin etmelerinin planlanmasından bir gün önce 1 Şubat 2021'de Min Aung Hlaing, Cumhurbaşkanı Win Myint ve Devlet Danışmanı Ang San Su Çi de dahil olmak üzere seçilmiş liderleri gözaltına aldı ve kendisini Myanmar başkomutanı ilan etti. Ertesi gün, ülkenin geçici yönetim organı olarak Devlet İdare Konseyini kurdu.^[42][43]

22 Mayıs 2021'de Min Aung Hlaing, darbeden bu yana ilk röportajını Hong Kong merkezli Çince yayın yapan Phoenix Television'a verdi. Röportaj sırasında devrik lider Ang San Su Çi'ye atıfta bulundu ve "Sağlığı iyi. Evinde ve sağlıklı. Birkaç gün içinde mahkemede yargılanacak" dedi.^[44] Aynı gün Myanmar Now, darbeden kısa bir süre sonra Min Aung Hlaing'in kendisini süresiz olarak başkomutan ve dolayısıyla Myanmar'ın fiili lideri olarak atadığını bildirdi.^[45]

Darbeden altı ay sonra, 1 Ağustos 2021'de Min Aung Hlaing bir bakıcı hükümeti kurdu ve kendisini ülkenin başbakanı olarak atadı.^[46][47][48] Hâlâ DİK başkanı olarak görev yapmaktadır.^[49][50][51]

Arakan Soykırımı

BMİHK, Min Aung Hlaing'in askerlerinin kasıtlı olarak Myanmar'ın kuzey eyaletlerindeki sivilleri hedef aldığını ve Rakhine Eyaleti'ndeki azınlık topluluklarına karşı sistematik ayrımcılık ve insan hakları ihlalleri gerçekleştirdiklerini bildirdi.^[52] Kendisi özellikle Rohingya halkına karşı etnik temizlik yapmakla suçlanmaktadır.^[53] Bu insan hakları ihlalleri soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları anlamına gelebilir.^[54]

2018 yılında, Marzuki Darusman liderliğindeki Birleşmiş Milletler Myanmar Bağımsız Uluslararası Gerçek Bulma Misyonu, Min Aung Hlaing ve diğer Myanmar askeri generallerinin Arakan, Kaçin ve Şan eyaletlerinde Rohingyalara yönelik vahşeti denetlediğini ve bunu soykırım niyetiyle yaptığını belirledi.^[55] BM soruşturma paneli, Min Aung Hlaing'in diğer dört komutanla (Soe Win, Aung Kyaw Zaw, Maung Maung Soe ve Than Oo) birlikte Uluslararası Ceza Mahkemesinde veya geçici bir uluslararası mahkemede savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan (soykırım dahil) yargılanması gerektiğini söyledi.^[55]

Facebook, Min Aung Hlaing'in yanı sıra diğer 19 Burmalı yetkili ve örgütü Myanmar'da daha fazla kızışan etnik ve dini gerilimleri önlemek için platformundan yasakladı. Bu eylem, bir BM soruşturmasının, Myanmar'daki bazı askeri liderlerin Rohingya Müslümanlarına yönelik baskı nedeniyle soykırımdan soruşturulduğu ve yargılanacağı raporunun ardından geldi.^[56][57] Twitter daha sonra 16 Mayıs 2019'da kendisini yasakladı.^[58]

17 Mart 2019'da, Arakanlı milletvekili Kyaw Zaw Oo, Min Aung Hlaing'e Rakhine Eyaleti'nde birçok Tatmadaw ihlali hakkında iki dilli açık bir mektup yayınladı. Mektupta sivillerin canlarına, mülklerine, bazı kültürel miras binalarına zarar verildiği yazıyordu.^[59][60]

ABD, Min Aung Hlaing'e yaptırım kararı aldı. Temmuz 2019'da Birleşik Devletler hükümeti Min Aung Hlaing'in Amerika Birleşik Devletleri'ne seyahat etmesini yasakladı.^[61] Aralık 2020'de Min Aung Hlaing'in Amerika merkezli varlıklarını dondurdu ve kendisi ile Amerika Birleşik Devletleri'ndeki herhangi biri arasındaki mali işlemleri suç haline getirdi.^[61][62]

Yolsuzluk

Min Aung Hlaing, ailesinin kapsamlı ticari varlıkları ve potansiyel çıkar çatışmaları süregelen tartışmalara yol açtı. Orduya ait Myanmar Economic Holdings Limited'in (MEHL) büyük hissedarıdır. 2010-11 mali yılında 5.000 hisseye sahipti ve yıllık 250.000 $ temettü aldı.^[63] Kendisi holdingi yöneten MEHL'nin Patron Grubu'nda oturmaktadır.^[64]

Min Aung Hlaing'in oğlu Aung Pyae Sone, Sky One Construction Company ve Aung Myint Mo Min Insurance Company de dahil olmak üzere bir dizi şirketin sahibidir.^[65] Ulusal bir telekom operatörü olan Mytel'de de çoğunluk hissesine sahiptir.^[65] 2013 yılında, Aung Pyae Sone, babasının Genelkurmay Başkanlığına terfisini takiben, Yangon Halk Parkı'ndaki yüksek kaliteli bir restoran ve sanat galerisi için 30 yıllık bir arazi kiralaması amacıyla piyasa oranlarının çok altında bir teklifsiz hükûmet izni kazandı.^[66] Aung Pyae Sone ayrıca, ilaçlar ve tıbbi cihazlar için Gıda ve İlaç Dairesi (GİD) onayları ve gümrükleme hizmetleri sunan A&M Mahar'ı da yönetiyor.^[67] Myanmar'ın gümrük departmanı eski bir MEHL müdürü olan Kyaw Htin tarafından yönetiliyor.^[67]

Kızı Khin Thiri Thet Mon, 2017 yılında 7th Sense Creation adlı büyük bir film stüdyosu kurdu.^[68] Aynı yıl, gelini Myo Yadanar Htaik, Stellar Seven Entertainment adlı başka bir eğlence şirketi kurdu. Yangon'daki Amerikan Büyükelçiliği, 7th Sense Creation ile işbirliği yaptığı için Aralık 2020'de medya incelemesine girdi, çünkü Min Aung Hlaing teknik olarak ABD'nin ekonomik yaptırımlarına tabi.^[69]

ABD Hazine Bakanlığı, Küresel Magnitsky İnsan Hakları Hesap Verebilirlik Yasasını temel alan ve uygulayan ve ciddi insan hakları ihlalleri ve yolsuzluk faillerini hedef alan 13818 sayılı Yürütme Kararı uyarınca 10 Aralık 2019'dan bu yana Min Aung Hlaing'e yaptırımlar uygulamaktadır. Min Aung Hlaing, Burma'daki etnik azınlık gruplarının üyelerine karşı ciddi insan hakları ihlalleri işledi. Bu ABD yaptırımları, ABD altındaki varlıkların dondurulmasını ve herhangi bir ABD'li kişiyle yapılan işlemlerin yasaklanmasını içerir.^[70]

Yaklaşık bir yıl sonra, 11 Şubat 2021 - Min Aung Hlaing liderliğindeki 1 Şubat 2021 darbesinin ardından - Myanmar ordusunun Myanmar'ın demokratik olarak seçilmiş sivil hükûmetine karşı darbesine yanıt olarak 14014 sayılı Yürütme Kararı uyarınca OFAC'ın yaptırım listesine de alındı.^[71] Kısa bir süre sonra 25 Mart 2021'de OFAC ayrıca Min Aung Hlaing ve/veya ortaklarının sahip olduğu veya kontrol ettiği, Min Aung Hlaing başkanlığındaki MEC konglomeratı da dahil olmak üzere bazı şirketlere yaptırım uyguladı.^[72]

Kanada Hükûmeti, Myanmar'daki insan hakları ve insani durumun ciddiyetine yanıt olarak Özel Ekonomik Önlemler Yasası ve Özel Ekonomik Önlemler (Burma) Düzenlemeleri uyarınca 18 Şubat 2021'den beri kendisine yaptırımlar uyguluyor. Kanada yaptırımları, Kanada kapsamındaki varlıkların dondurulmasını ve herhangi bir Kanadalı kişiyle yapılan işlemlerin yasaklanmasını içerir.^[73][74]

HM Treasury ve Birleşik Krallık Dışişleri, İngiliz Milletler Topluluğu ve Kalkınma Ofisi, Burma'daki ciddi insan hakları ihlallerinden sorumlu olduğu için 25 Şubat 2021'den bu yana kendisine yaptırımlar uyguluyor. Birleşik Krallık yaptırımları, Birleşik Krallık'taki varlıkların dondurulmasını ve Birleşik Krallık'a giriş veya geçiş yasağını içeriyor.^[75]

Ayrıca Avrupa Birliği Konseyi, askeri darbe ve ardından barışçıl göstericilere karşı askeri ve polis baskısındaki sorumluluğu nedeniyle 2021/479 sayılı Konsey Tüzüğü ve 401/2013 sayılı Konsey Tüzüğünü değiştiren Konsey Uygulama Tüzüğü 2021/480 uyarınca 22 Mart 2021 tarihinden itibaren kendisine yaptırımlar uygulamaktadır. AB yaptırımları, AB üyesi ülkelerdeki varlıkların dondurulmasını ve ülkelere giriş veya geçiş yasağını içeriyor.^[76][77]

Min Aung Hlaing, 1980'de emekli öğretim üyesi Kyu Kyu Hla ile evlendi.^[78][79] Oğlu Aung Pyae Sone ve kızı Khin Thiri Thet Mon dahil olmak üzere üç çocuğu var.^[68]

• Tümgeneral - 2008/2009^{[6][daha iyi kaynak gerekli]}
• Korgeneral - 2009 Sonu^{[6][daha iyi kaynak gerekli]}
• General - 2011 Başı^{[6][daha iyi kaynak gerekli]}
• Kıdemli General Yardımcısı - 2012 Başı^{[6][daha iyi kaynak gerekli]}
• Kıdemli General - Mart 2013^{[6][daha iyi kaynak gerekli]}

• En Cesur Askerlik Düzeni, Malezya Silahlı Kuvvetleri Cesur Komutanı (Darjah Panglima Gagah Angkatan Tentera), Onursal Malezya Silahlı Kuvvetleri Cesaret Nişanı (1. Derece), Malezya^[80]
• "Askeri topluluğu güçlendirdiği için" Madalyası (Savunma Bakanlığı, Rusya)^[81]
• FSMTC Şeref Madalyası "Askeri-Teknik İşbirliği Alanındaki Esaslar İçin"^[82]
• Beyaz Filin En Yüce Nişanı, Şövalye Büyük Haçı (1. Sınıf), Tayland^[83]
• Tayland'ın En Asil Nişanı, Şövalye Büyük Haçı (1. Sınıf), Tayland^[84]

Dini onurlar

7 Ekim 2019'da, Genç Erkekler Budist Derneği (GEBD) kendisine Mingaladhamma Zawtika Dhaza ve GEBD'nın daimi patronu unvanını verdi.^[85][86] 9 Aralık 2020'de GEBD, kendisine Thado Thiri Agga Maha Mingalar Zawtika unvanını verdi.^[87]

Wikimedia Commons'ta Min Aung Hlaing ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur