Rapunzel (film)
Karmakarışık, (İngilizce: Tangled) Walt Disney Animation Studios tarafından üretilen ve Walt Disney Pictures tarafından yayınlanan bir 2010 Amerikan 3D bilgisayar animasyonlu müzikal macera fantezi komedi filmi.[1]
| Tangled | |
 | |
| Yönetmen |
|
|---|---|
| Yapımcı | Roy Conli |
| Senarist | Dan Fogelman |
| Uyarlama | Rapunzel –Grimm Kardeşler |
| Oyuncular |
|
| Müzik | Alan Menken |
| Kurgu | Tim Mertens |
| Stüdyo | Walt Disney Pictures[1] Walt Disney Animation Studios[2] |
| Dağıtıcı | Walt Disney Studios Motion Pictures[1] |
| Çıkış tarih(ler)i | 14 Kasım 2010 (El Capitan Tiyatrosu) 24 Kasım 2010 (ABD) 24 Kasım 2010 (Türkiye) |
| Süre | 100 dakika[3] |
| Ülke | Amerika Birleşik Devletleri |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | $260 milyon[4][5] |
| Hasılat | $592.4 milyon[5] |
Grimm Kardeşler tarafından yayınlanan Alman peri masalı Rapunzel'e dayanan, Disney'in 50. uzun metrajlı animasyon filmidir. Filmin yönetmenliğini Nathan Greno ve Byron Howard yaptı, yapımcılığını Roy Conli yaptı ve senaryosunu Dan Fogelman yazdı. Filmin İngilizce seslendirmesinde Mandy Moore, Zachary Levi ve Donna Murphy'nin seslendirmeleri yer alıyor. Karmakarışık, yıllardır yaşadığı kulesinden ayrılmak isteyen, sihirli uzun sarı saçlı, genç bir prenses olan Rapunzel'in hikâyesini anlatıyor. Filmin ana konusu Rapunzel'in annesinin isteklerine karşı gelerek kendisini hiç görmediği dünyaya çıkarması için bir davetsiz misafirin yardımını kabul etmesidir.
Filmin yayınlanmasından önce, filmin cinsiyetten bağımsız olarak pazarlanması için adı Rapunzel yerine Tangled olarak değiştirildi.[4] Karmakarışık, altı yıllık yapımını 260 milyon dolar olarak tahmin edilen bir maliyetle geçirdi; bu, eğer doğruysa, onu şimdiye kadar yapılmış en pahalı animasyon filmi ve tüm zamanların en pahalı filmlerinden biri yapacaktı. Filmde, bir resim izlenimi yaratmak için fotogerçekçi olmayan işlemeyi kullanılırken, bilgisayar tarafından oluşturulan görüntü (CGI) ve geleneksel animasyon özelliklerini bir araya getirerek benzersiz bir sanatsal stil kullanıldı. Daha önceki Disney animasyon filmlerinde çalışmış olan besteci Alan Menken, Karmakarışık'ın müziklerini yapmak için geri döndü ve ayrıca filmin şarkılarını Glenn Slater ile birlikte yazdı.
Film, 14 Kasım 2010'da Los Angeles'taki El Capitan Tiyatrosu'nda vizyona girdi, 24 Kasım'da genel olarak vizyona girdi. Film, dünya çapında 592 milyon dolar hasılat elde etti,[5] 200 milyon doları Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da kazanıldı, 2010'un en çok hasılat yapan sekizinci filmi oldu ve eleştirmenler tarafından animasyonu, yazımı, karakterleri ve müzikleri beğenildi. Film, 83. Akademi Ödülleri'nde En İyi Orijinal Şarkı da dahil olmak üzere birçok ödüle aday gösterildi. Film, 29 Mart 2011'de Blu-ray ve DVD formatında yayınlandı; Kısa bir film olan Rapunzel: Karmakarışık Bir Düğün 2012'de yayınlandı ve 2017'de bir televizyon dizisi yapıldı.
Konu
Uzun zaman önce, gökyüzünden bir damla büyülü güneş ışığı düşer ve iyileştirici güçleri olan bir çiçek açar. Gothel Ana adlı yaşlı bir dilenci kadın bunu keşfettikten sonra çiçeği saklar ve yakındaki Corona krallığından kraliyet askerleri hamile ve hasta Kraliçelerini kurtarmak için onu bulup sökene kadar yüzyıllar boyunca genç kalmak için kullanır. Birkaç gün sonra Kraliçe, uzun altın saçlı bir bebek prenses doğurur. Bir akşam kral ve kraliçe uyurken, Gothel saçın çiçekle aynı güçlere sahip olduğunu keşfeder, ancak saç kesildiğinde kahverengiye döner ve güçsüzleşir. Bu yüzden kadın kızı kaçırır, adını Rapunzel koyar ve genç kalmak için saçlarını kullanarak onu ormandaki gizli bir kulede büyütür.
Her yıl, Rapunzel'in doğum gününde, kral ve kraliçe, onları görüp eve dönmelerini umarak binlerce feneri gökyüzüne doğru serbest bırakır. Rapunzel uzaktaki ışıklara takıntılı hale gelir ve 18. yaş gününün arifesinde Gothel'den onları daha yakından görmek için izin ister. Gothel, dış dünyanın çok tehlikeli olduğunu ve Rapunzel'in içinde hayatta kalamayacak kadar zayıf ve genç olduğunu iddia ederek reddeder. Daha sonra yakışıklı hırsız Flynn Rider, Rapunzel'in yıllardır saklanan tacını saraydan çalar, ortakları Stabbington Kardeşleri terk eder ve kuleye sığınır. Rapunzel onu bayıltır ve bir dolaba gizler. Onu Gothel'e göstermeyi kendi başının çaresine bakabileceğinin kanıtı olarak görür ama Gothel konuyu açmasına bile izin vermez, bu yüzden Rapunzel Gothel'i yeni boyalar alması için üç günlük bir yolculuğa gönderir.
Rapunzel, tacı kendisine ait olduğunu fark etmeden gizler ve Flynn'e onu ancak fenerleri görmeye götürdüğünde geri alabileceğini söyler. Tehditkar haydutların aranan Flynn'i yakalamaya çalıştığı Snuggly Duckling barında dururlar. Rapunzel kısa sürede onları daha yumuşak yanlarını ortaya çıkarmaya ikna eder ve dans ederler, Kraliyet muhafızları geldiğinde, haydutlar onun ve Flynn'in kaçmasına yardım eder. Bu arada Gothel şüphelenir ve kuleye döner daha sonra tacı bulur. Rapunzel'i bulmak için yola çıkar ve Stabbington kardeşlerle ittifak kurar.
Muhafızlardan kaçarken Flynn ve Rapunzel hızla içine su dolan bir mağarada mahsur kalırlar. Öleceklerini düşünen Flynn, gerçek adını (Eugene Fitzherbert) açıklar, bu sırada Rapunzel sihirli saçlarını kullanarak dışarı çıkabileceklerini akıl eder. Parlayan saçları sayesinde gizlenmiş bir çıkışı bulurlar ve kaçıp ormana sığınırlar. O gece Gothel, Eugene yokken Rapunzel'i yakalar, ona tacı verir ve onu Eugene'in sadakatini test etmek için kullanmasını söyler.
Ertesi sabah, Maximus adında bir saray atı Eugene'in izini sürer ve onu tutuklamaya çalışır. Rapunzel, doğum gününün şerefine bir ateşkes talep eder, Maximus isteksizce kabul eder, krallığa giderken onlara katılır ve "kayıp prenses" onuruna bir festivale katılırlar. Günü kasaba halkıyla kutlayarak geçirirler, sonra fenerlerin gökyüzüns bırakılmasını izlemek için göle giderler. Rüyasını gerçekleştiren Rapunzel, Eugene'e tacı geri verir. Aşklarını itiraf ederler, öpüşmek üzereyken Eugene, Stabbington kardeşleri görür ve geri çekilir. Eugene uzaklaşır ve kardeşlere tacı teklif eder, ancak kardeşler kraliyet muhafızları onu tutuklasın ve Rapunzel onu terk ettiğini düşünsün diye onu bir gemiye bağlarlar. Daha sonra Rapunzel'i yakalamaya çalışırlar, ancak Gothel önceden planladığı gibi Rapunzel'i kurtarır ve eve götürür.
Eugene saray muhafızları tarafından yakalanır, idam edilmek için götürülürken Maximus ve bar haydutlarının yardımıyla kaçar. Bu arada Rapunzel, bilinçaltında krallığın içindeki resimleri tüm hayatı boyunca sanat eserlerine dahil ettiğini fark eder; Sonunda "kayıp prenses" olduğunu anlayınca Gothel ile yüzleşir. Eugene, Rapunzel'in saçına tırmanarak kuleye gelir, ama sonra onun bağlı ve ağzı kapalı olduğunu görür. Gothel onu ölümcül bir şekilde bıçaklar ve Rapunzel'i bir saklanma yerine sürüklemeye çalışır. Rapunzel, Gothel'in Eugene'i iyileştirmesine izin verirse, mücadele etmeyi bırakıp isteyerek sonsuza kadar kulede yaşamayı teklif eder. Bunun Rapunzel'in yaşlanacağı ve Gothel'in pençelerinde öleceği anlamına geldiğini anlayan Eugene, Rapunzel onu iyileştirmeden önce onun saçını keser. Gothel hızla yaşlanmaya başlar ve ayağı kayıp kuleden düşerken toza dönüşür.
Rapunzel, Eugene'in başında ağlarken hala güneş enerjisinin bir kısmını taşıyan gözyaşlarından biri Eugene'nin hayatını kurtarır. Eugene, Rapunzel'i gerçek ailesiyle bir araya getirir, suçları için tamamen affedilir. Sonunda Rapunzel ve Eugene evlenirler.
Seslendirme
| Karakter | İngilizce seslendiren | Türkçe seslendiren | Ref. |
|---|---|---|---|
| Rapunzel | Mandy Moore | Damla Babacan | [6][7][8] |
| Flynn Rider/Eugene Fitzherbert | Zachary Levi | Ömer Vatanartıran | [6][7][8] |
| Gothel | Donna Murphy | Gülen Karaman | [8][9] |
| Kancalı Suçlu | Brad Garrett | Faruk Akgören | [8][10] |
| Stabbington Kardeşler | Ron Perlman | Ali Ekber Diribaş | [8][10] |
| Büyük Suçlu | Jeffrey Tambor | Engin Alkan | [8][10] |
| Vlad | Richard Kiel | Mazlum Kiper | [8][10] |
| Yüzbaşı | M. C. Gainey | Ender Yiğit | [8][10] |
| Kısa Suçlu | Paul F. Tompkins | Nuri Gökaşan | [8][10] |
Müzik
Film müzikleri Glenn Slater tarafından yazılmış ve 8 kez Akademi Ödülü kazanan besteci Alan Menken tarafından bestelenmiştir.[11] Menken'in, Kahraman İnekler'e (2004) kadar birkaç Disney Animasyon filmi için çalışmasından sonra, animasyon filmler geri dönüşünü işaret etti.[a] Birkaç Pixar çalışanının Disney'den sorumlu olması ve hassasiyetlerin değişmesi nedeniyle, Menken bunu en büyük yaratıcı zorluğu olarak görse de, "müzikal-tiyatro hikaye anlatımını Pixar tarzı hikaye anlatımıyla birleştirmenin bir yolunu bulmak öncelikliydi" dedi.[13] Menken, yeni şarkıları yapmak için Orta Çağ müziğini 1960'ların folk rock'ıyla harmanlamaya çalıştığını ve müziğin iki buçuk yıllık bir sürede kaydedildiğini söyledi.[14]
Birkaç şarkı yazıldı, ancak sonunda filmden çıkarıldı; "When Will My Life Begin?" isimli şarkı "What More Could I Ever Need?" şarkısının yerini aldı. Menken, açılış şarkısının beş veya altı farklı versiyonun son hali olduğunu söyledi.[15] Başka bir yerde Menken, Gothel'in Rapunzel'e anaç bir şekilde söylediği, ancak daha sonra filmde Flynn Rider tarafından romantik bir şekilde tekrarlandığı "You Are My Forever" adlı bir aşk şarkısı olduğunu bildirdi. Ama görünüşe göre bu fikir, "Mother Knows Best" ve "I See the Light" adlı iki şarkıyla değiştirildi.[16] Grace Potter and the Nocturnals'dan Grace Potter'ın yazıp seslendirdiği "Something That I Want" şarkısı kapanış jeneriğinde kullanıldı. Şarkının "Algo quiero querer" başlıklı Latin Amerika İspanyolca versiyonu Kolombiyalı pop şarkıcısı Fanny Lú tarafından kaydedildi.[17]
Film müziği, 10 Kasım 2010'da Walt Disney Records'ta yayınlandı[18] ve Billboard 200'de 44 numara, Soundtrack listesinde 7 ve Kid Albums listesinde 3 numaraya kadar yükseldi.[19][20][21] Dört yıl sonra, 21 Mart 2014'te Songs from Tangled adlı bir çift LP resim diski yayınlandı.[22]
| No. | Şarkı | Şarkıcı | Süre |
|---|---|---|---|
| 1 | When Will My Life Begin? | Mandy Moore | 2.32 |
| 2 | "When Will My Life Begin? (Reprise 1)" | Mandy Moore | 1.03 |
| 3 | "Mother Knows Best" | Donna Murphy | 3.10 |
| 4 | "When Will My Life Begin? (Reprise 2)" | Mandy Moore | 2.06 |
| 5 | "I've Got a Dream" | Brad Garrett, Jeffrey Tambor, Moore, Zachary Levi, Şirket | 3.11 |
| 6 | "Mother Knows Best (Reprise)" | Donna Murphy | 1.38 |
| 7 | "I See the Light" | Moore, Levi | 3.44 |
| 8 | "Healing Incantation" | Moore | 0.54 |
| 9 | "Flynn Wanted" | Alan Menken | 2.51 |
| 10 | "Prologue" | Murphy, Delaney Stein | 2.02 |
| 11 | "Horse with No Rider" | Menken | 1.57 |
| 12 | "Escape Route" | Menken | 1.57 |
| 13 | "Campfire" | Menken | 3.21 |
| 14 | "Kingdom Dance" | Menken | 2.20 |
| 15 | "Waiting For the Lights" | Menken | 2.47 |
| 16 | "Return to Mother" | Menken | 2.06 |
| 17 | "Realization and Escape" | Menken | 5.50 |
| 18 | "The Tear Heals" | Menken, Moore | 7.37 |
| 19 | "Kingdom Celebration" | Menken | 1.50 |
| 20 | "Something That I Want" | Grace Potter | 2.43 |
Kısa film
Tangled Ever After, 2012'de yayınlanan kısa bir devam filmidir.[23] Konu, Rapunzel ve Eugene'nin düğünü etrafında döner. Pascal ve Maximus alyansları kaybeder ve peşlerine düşerek yol boyunca büyük maddi hasara neden olur.
Müzikal
Tangled: The Musical adlı kısaltılmış bir sahne uyarlaması Alan Menken ve Glenn Slater tarafından yazılan üç yeni şarkıyı içeren Disney Cruise Line'ın Disney Magic'inde Kasım 2015'te prömiyer yaptı.[24][25][26]
Gelecek
Gelecek devam filmi
Aralık 2014'te Karmakarışık'ın yapımcısı Roy Conli, yapım ekibinin filmin uzun metrajlı bir devam filmi için "ağır bir şekilde zorlandığını" açıkladı, ancak yazarlar ve yönetmenler filmi geliştirmek için bir araya geldiklerinde fark ettiler, "Rapunzel'in saçı kesildi. Ve bitti!"[27] Conli, Lasseter yönetimindeki Disney Animation'da, bir devam filmi çekmeye hazır olup olmadıklarına (pazarlama veya satış değil) karar verenin her zaman film yapımcıları olduğunu açıkladı.[27] Ocak 2015'te Conli, yine benzer bir açıklama yaptı ve yönetmenler Greno ve Howard'ın nihayetinde hikâyeyi sürdürmekle "gerçekten ilgilenmediklerini" belirtti.[28]
Mayıs 2020'de Screen Rant'tan Hannah Shaw-Williams, filmin başarısının bir devam filmine yol açıp açmayacağını sordu (Kısa film olan Tangled Ever After dışında), aktif olarak geliştirildiğine dair bir haber olmadığını belirterek, Disney'in "Rapunzel hakkında bir canlı aksiyon filmi geliştirilmesi" ve olası bir filmin sinemalara ulaşmasının birkaç yıl alacağını belirtti.[29]
Televizyon dizisi
Tangled: Before Ever After, uzun metrajlı film ile kısa film Tangled Ever After arasında geçen bir televizyon filmi, 10 Mart 2017'de yayınlandı ve devam eden bir televizyon dizisi olan Tangled: The Series, daha sonra Rapunzel's Tangled Adventure olarak yeniden adlandırıldı, 24 Mart 2017'de Disney Channel'da yayınlanmaya başladı.[30] Mart 2020'ye kadar üç sezon ve altmış bölüm sürdü.[31]