Salih Hudayar

Hudayar, 1993 yılında Doğu Türkistan'ın Atuş ilçesinde doğdu. 1997 yılında, Gulca Katliamı'ndan kısa bir süre sonra, komşusu yasadışı kitap okuduğunu ihbar etti. Çin güvenlik güçleri ailenin evine baskın düzenledi ve onları öldürmekle tehdit etti.^[2] 7 yaşında geldiğinde ailesi ile birlikte mülteci olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne geldi. Oklahoma'da büyüdü ve subay olma umuduyla Yedek Subay Eğitim Kolordu programına kaydoldu. Oklahoma Ordusu Ulusal Muhafızlarına katıldı, Ancak daha sonra böbrek rahatsızlığı nedeniyle buradan ayrıldı.^[3] Hudayar, Oklahoma Üniversitesi Uluslararası Çalışmalar ve Siyaset Biliminden Ocak 2017'de mezun oldu.^[1] Lisans bitirme tezi, "Orta Asya'dan Uygurlara: Amerikan Büyük Stratejisinin Geliştirilmesi" başlıklı bir politika önerisidir.^[4] 2018'den beri, boş zamanlarında Amerikan Askeri Üniversitesi aracılığıyla çevrimiçi Ulusal Güvenlik Araştırmaları programında yüksek lisans yapmaktadır.^[5]

Hudayar 2017 yazında, Doğu Türkistan Ulusal Uyanış Hareketi'ni kurdu. İnsan hakları ve siyasi aktivistlik yapmak için Oklahoma'dan Washington'a taşındı.^[6] Doğu Türkistan Ulusal Uyanış Hareketi'nin kurucusu ve başkanı oldu. 2018'in başlarında Hudayar, kongre üyeleriyle görüşmeye ve Uygur İnsan Hakları Politikası Yasası'nı savunmaya başladı. 4 Haziran 2018'den beri, ABD Capitol Binası ve Beyaz Saray'ın önünde Çin'in toplama kamplarını protesto etmek için haftalık gösteriler başlattı.^[7]

Doğu Türkistan Ulusal Uyanış Hareketi'nin 4 Haziran 2018'de resmi olarak başlatılmasıyla Hudayar, " Doğu Türkistan'ın bağımsızlığını yeniden kazanmasını" açıkça savunan küresel bir harekete öncülük etti. Eylül 2019'da, ABD Hükûmeti'ni "Doğu Türkistan'da 21. yüzyıl holokostunu önlemek" ve "Doğu Türkistan'ı işgal altındaki bir ülke olarak tanımak" için Beyaz Saray'a çağrı yapan bir dilekçe imza kampanyası başlattı ve 108.000'den fazla imza topladı.^[8] 13 Kasım 2018'de Salih Hudayar, Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin 85. Yıldönümü ve İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin bağımsızlık ilanının 74. Yıldönümü anısına yüzlerce Uygur'u Beyaz Saray'dan Amerikan Kongre Binası'na götürdü.^[9] Göstericiler ABD Kongresi'ni bir Uygur kanununu kabul etmeye çağırdı ve "Doğu Türkistan için özgürlük ve bağımsızlık" çağrısında bulundu.^[10] Bağımsızlık çağrısı Uygur Amerikan Derneği, Uygur İnsan Hakları Projesi ve Dünya Uygur Kongresi gibi diğer Uygur grupları tarafından "tartışmalı" olarak görüldü. Hudayar birçok kez Uygurlara "Ancak insan hakları özgürlüklerimizi ve bağımsızlığımızı yeniden sağlayacaktır. Bir bütün olarak genel hayatta kalmamızı sağlamanın tek yolu budur" sözleriyle seslendi.^[11] Ortadoğu bakış açısıyla yapılan bir röportajda Hudayar, Amerika Birleşik Devletleri halkından Uygurlar'ın işgal altındaki bir ulus olduğunu anlamalarını ve birlik olmanın Doğu Türkistan'ın bağımsızlığını geri kazanmanın tek yolu olduğuna inandığını belirtti.^[12]

9 Nisan 2019'da Salih Hudayar, Mevcut Çin Tehlikesi Komitesi ilgili toplantısında Doğu Türkistan'ı desteklemeye çağıran bir konuşma yaptı.^[13][14] Bir ay sonra, Mayıs 2019'da Hudayar, "Zulüm Gören Hıristiyanları Kurtarın" ev sahipliğinde düzenlenen bir etkinlikte Çin'in Uygurlara ve diğer Türk halklarına uyguladığı zulüm hakkında konuşması için Frank Gaffney tarafından davet edildi.^[15]

Temmuz 2019 yılında Doğu Türkistan Milli Uyanış Hareketi, Doğu Türkistan içindeki 124 adet toplama kampının koordinatlarını yayınladı. "Çin 21 yüzyılda bir holokost'a hazırlanıyor olabilir," ifadesini Washington Free Beacon'da dile getirdi.^[16] Ekim 2019'da Ajans France-Presse (AFP), Çin'in Uygur mezarlarını ve kültürel alanlarını tahrip etmesi konusunda Salih Hudayar ile bir röportaj yaptı. Hudayar, AFP'ye Çin'in Uygurlar'ı tarihlerine yabancılaştırmak ve Uygurların kim olduğuna dair bütün kanıtları ortadan kaldırmak için tarihi yerleri ve mezarlıkları tahrip ettiğini söyledi.^[17] Kasım 2019'da Hudayar, Washington DC'de Hong Kong yanlısı bir mitingine katıldı ve orada Amerika'nın Sesi'ne "Uygurlar Hong Kong halkı ile birlikte duruyor. Hong Kong Çin etkisi altına girerse aynı bizim durumumuza düşer," dedi.^[18]

6 Haziran 2020'de "Çin'in Doğu Türkistan, Mançurya, Güney Moğolistan ve Tibet'teki emperyalizmine" karşı ateşli bir konuşma yapmak için sosyal medyayı kullandı ^[19] Konuşmasında Doğu Türkistan'ın şu anda Çin tarafından işgal altında olan bağımsız bir ülke olduğunu söyledi.

Hudayar'ın Mevcut Tehlike Çin Komitesi'ndeki konuşmasının ardından, Doğu Türkistan Sürgün Hükümeti Salih Hudayar'ı ABD Büyükelçisi olarak atadı. Büyükelçi olan Hudayar, Uygurların insan haklarını ve Doğu Türkistan'ın bağımsızlığını savunmaya devam etti.^[20][21] Hudayar bir röportajda Fox News'a Çin'in Uygurlar'ın organlarını zorla alarak kaçak organ pazarında sattığını söyledi.^[22] 11 Kasım 2019'da Hudayar, Doğu Türkistan Sürgün Hükümeti'nin 8. Genel Kurulunda Doğu Türkistan Sürgün Hükümeti'nin Başbakanı seçildi.^[23] Ertesi gün Doğu Türkistan Ulusal Uyanış Hareketi, Doğu Türkistan'daki yaklaşık 500 toplama kampı, hapishane ve çalışma kampının yerini belirten coğrafi koordinatları yayınladıkları bir basın toplantısı düzenledi.^[24][25] O öğleden sonra Hudayar, eski Doğu Türkistan Cumhuriyetleri'nin bağımsızlığını anmak ve Uygurlar'ın ve diğer Türk halklarının soykırımı olarak nitelendirdiği şeye dikkat çekmek için bir gösteri düzenledi.^[26] NPR ile yapılan bir röportajda Hudayar, Doğu Türkistan'daki Uygurların yanı sıra diğer Türk halklarının bağımsızlık istediğini, Doğu Türkistan Sürgün Hükûmeti'nin kendilerini "ayrılıkçı" olarak kabul etmediğini " Biz hiç Çin'e ait olmadık" sözleriyle ifade etti.^[27]

Mart 2020'de Salih Hudayar, Doğu Türkistan Heyeti'ne önderlik etti. Çok sayıda Senatör ve Temsilci ile görüştü. Temsilci Ted Yoho,^[28] Hudayar ABD Temsilciler evinde Doğu Türkistan konulu bir konuşma etmesini istedi. Kongre üyesi Ted Yoho, Doğu Türkistan'ı "işgal altındaki bir ülke" olarak nitelendirdi ve Çin'i Uygurlar, Kazaklar, Kırgızlar ve diğer Türk halklarına yönelik soykırımı için kınadı.^[29][30] Hudayar, Çin'in Uygurların ve diğer Türk halklarından fayda sağladığı "köle emeğini" kınadı. Çin'i Doğu Türkistan'ı kolonileştirmek ve Uygurlar'ı ve diğer Türk halklarını köleleştirmekle suçladı.^{[31][32][33][34]} Nisan 2020'de Hudayar, Steve Bannon'un Savaş Odası Pandemisi'nde özel bir konuk olarak ortaya çıktı ve Müslüman ülkeleri ve liderleri, Çin'in Doğu Türkistan'daki Türk Müslümanlarına yönelik zulümlerine sessiz kaldıkları için eleştirdi.^[35]

Salih Hudayar, İngilizce, Uygurca ve Türkçe bilmektedir. Evli olup şu anda Kuzey Virginia'a karısıyla yaşıyor. [1] 29 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.^[36] Hudayar'ın bağlantılı olduğu muhafazakar gruplar, liderler ve medya ile olan ilişkilerine bakıldığında muhafazakar bir kimlik sergilediği görülmektedir.

• Doğu Türkistan bağımsızlık hareketi
• Doğu Türkistan Ulusal Uyanış Hareketi
• Doğu Türkistan Sürgün Hükümeti

• Salih Hudayar'ın Twitter30 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Salih Hudayar'in LinkedIn Hesabi:
• Salih Hudayar26 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Güvenlik Politikası Merkezi tarafından düzenlenen 'Mevcut Tehlike Komitesi: Çin' Etkinliğinde Konuştu26 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.