Uzak kızılötesi astronomi
Uzak kızılötesi astronomi, uzak kızılötesi radyasyonda (30 μm'den 450 μm civarındaki milimetre-altı dalga boylarına kadar uzanan) görülebilen gök cisimleriyle ilgilenen astronomi ve astrofizik dalıdır.[1]
Uzak kızılötesinde yıldızlar özellikle parlak değildir, fakat daha kısa dalga boylarında görülmeyen 140 Kelvin veya daha düşük sıcaklıktaki çok soğuk maddeden gelen emisyon gözlemlenebilir. Bu, moleküler bulutlarda bulunan yıldızlararası tozun termal radyasyonundan kaynaklanır.[2]
Bu emisyonlar, çok sayıda yaşlı kırmızı dev yıldızın çevresindeki çöküntü örtüsünde bulunan tozdan kaynaklanır. Bolocam Galaktik Düzlem Araştırması (Bolocam Galactic Plane Survey) gökadamızı ilk kez uzak kızılötesinde haritalandırmıştır.[2]
Teleskoplar
22 Ocak 2014 tarihinde Avrupa Uzay Ajansı bilim insanları, asteroit kuşağının en büyük cismi olan cüce gezegen Ceres'te ilk kez su buharı tespit ettiklerini açıkladılar.[3] Bu tespit, Herschel Uzay Gözlemevi'nin uzak kızılötesi yetenekleri kullanılarak yapıldı.[4] Bu bulgu beklenmedik bir gelişmedir, çünkü asteroitlerin değil kuyruklu yıldızların genellikle "jetler ve duman bulutları çıkardığı" düşünülür. Bilim insanlarından birine göre, "Kuyruklu yıldızlar ve asteroitler arasındaki çizgiler giderek belirsizleşiyor."[4]
Dünya'nın atmosferi uzak kızılötesinin büyük bir bölümünde opaktır ve bu nedenle uzak kızılötesi astronominin çoğu Herschel Uzay Gözlemevi,[5] Spitzer Uzay Teleskobu, IRAS ve Kızılötesi Uzay Gözlemevi (ISO) gibi uydular tarafından gerçekleştirilir. Ayrıca, havada taşınan SOFIA teleskobu tarafından gerçekleştirilen üst atmosfer gözlemleri de mümkündür.
Yer tabanlı gözlemler, James Clerk Maxwell Teleskobu, Caltech Milimetre-altı Gözlemevi, Yüksek Rakımlı Antarktika Terahertz Teleskobu ve Milimetre-altı Dizisi gibi yüksek rakımlı teleskoplar kullanılarak milimetre-altı dalga boylarıyla sınırlıdır.