Aheloy
Aheloy (qadimgi yunoncha: Ἀχελῷος ἈχeĻῷos) — qadimgi yunon mifologiyasida[1] Okean va Tetisning oʻgʻli Gesiodga koʻra kuchli daryo xudosi[2].
Tarixi
Gomer oʻz daryosini Lidiyaga joylashtiradi. Antik davrda Aheloy nomli kamida olti xil daryo boʻlgan, ehtimol u dastlab bitta daryoning xudosi emas, balki barcha suvlarning xudosi ekanligini koʻrsatadi.
Okean va Gayaning oʻgʻli Alkayning soʻzlariga koʻra, Hekateusning yozishicha, Helios va Gayaning oʻgʻli[3]. Sirenlarning otasi (Melpomene yoki Terpsichore dan). Hippodamant va Orestning otasi Perimeddan[4]. Uning suvlari yaqinida raqsga tushayotgan nimfalar Gomer tomonidan tilga olingan[5].
Aheloy Dejanirani hayratda qoldirdi, lekin Gerkules uni yakkakurashda magʻlub etdi va buqa shaklini olgan Aheloyning bir shoxini sindirdi[6]. U buzoq, ilon, buqa boshli odam[7] qiyofasini oldi. Ovidning soʻzlariga koʻra, u odam, ilon va buqa shaklini oldi. Bu jangda Ares Ahelosga, Afina esa Gerkulesga yordam berdi[8].
Ahelous shoxini qaytarib oldi va buning uchun Amalteya shoxini berdi[9]. Strabonning yozishicha, Axelus shoxi Amalteya shoxi edi[10]. Yo Gerkules shoxni Hesperidlarga yoki (Ovid) nimfalarga beradi, ular olma bilan toʻldirib, uni kornukopiya deb atashgan[11].
Ratsionalistik talqinga koʻra, biz Gerkules Aheloy daryosining yoʻnalishini oʻzgartirib, uning uchun boshqa kanal yaratganligi haqida gapiramiz. Aheloy shoxi Amaltiya shoxidir[12]. Gerkules qirgʻoqlar va kanallar bilan daryo oqimini toʻsib qoʻydi[10].
Shuningdek, Aheloy Alkmeonni qotillikdan tozaladi va unga qizi Kalliroyni xotinlikka berdi[13]. Uning yodgorligi Megarada edi[14].
Sanʼat asarlarida, ayniqsa tangalarda u odatda odam yuzli, baʼzan buqa shoxli odam qiyofasida tasvirlangan.
Yana qarang
- Aheloy va Gerkules
Manbalar
Adabiyotlar
- Ахелой // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Havolalar
- Achelous // Реальный словарь классических древностей / авт.-сост. Ф. Любкер ; Под редакцией членов Общества классической филологии и педагогики Ф. Гельбке, Л. Георгиевского, Ф. Зелинского, В. Канского, М. Куторги и П. Никитина. — СПб., 1885.