Foydalanuvchi:Lillimor/Frédéric Chopin

Frédéric Chopin
Tavalludi 1-mart 1810-yil
Jelyazova Volya, Polsha
Vafoti 17-oktyabr 1849-yil(1849-10-17)
(39 yoshda)
Parij, Fransiya

Frederik Fransua Shopen (Fryderik Franciszek Chopin; 1810-yil 1-mart – 1849-yil 17-oktyabr) polshalik bastakor va romantik davrning virtuoz pianinochisi boʻlib, asosan yakkaxon pianino uchun asarlar yozgan. U oʻz davrining yetakchi musiqachisi sifatida jahon miqyosida shuhrat qozondi, uning „poetik ijodi oʻz avlodida tengi boʻlmagan professional texnikaga asoslangan“[1].

Chopin Żelazowa Wola shahrida tavallud topgan va 1815-yilda Polsha Kongressi tarkibiga kirgan Varshavada katta boʻlgan. U musiqiy taʼlimni tamomlagan va 1830-yil noyabr qoʻzgʻoloni boshlanishidan bir oy oldin, 20 yoshida Varshavada oʻzining oldingi asarlarini yaratgan. 21 yoshida u Parijga joylashdi. Shundan soʻng atigi 30 ta ommaviy chiqish qildi. U oʻz kompozitsiyalarini sotish va pianino darslari berish orqali oʻzini moddiy tomondan qoʻllab-quvvatlagan, buning uchun oʻsha vaqt talab katta edi. Chopin Franz Liszt bilan doʻstlik munosabatlarini oʻrnatdi va uning ijodi koʻplab musiqiy zamondoshlarini, jumladan Robert Schumannni ham hayratga soldi. 1836-yildan 1837-yilgacha Maria Wodzińska bilan muvaffaqiyatsiz shartnomadan soʻng, u fransuz yozuvchisi Aurore Dupin (George Sand taxallusi bilan mashhur) munosabatlarni saqlab qoldi. Soʻnggi yillarida uni muxlisi Jane Stirling moliyaviy jihatdan qoʻllab-quvvatladi. Umrining koʻp qismida Chopinning sogʻligʻi yomon edi. U 1849-yilda 39 yoshida Parijda vafot etdi.

Hayoti

Bolalik

Chopinning tugʻilgan joyi Zelazowa-Wolada

Frédéric Chopin Varshavadan 46 kilometr (29 milya) gʻarbda, oʻsha paytda Napoleon tomonidan tashkil etilgan Polsha davlati, Varshava gersogligi boʻlgan Żelazowa Volada tavallud topgan. Aslida 1810-yil 23-aprel sanasi boʻlgan uning tugʻilgan kuni cherkov choʻqintirish yozuvida 1810-yil 22-fevralda koʻrsatilgan va uning ismlari lotincha Fridericus Franciscus shaklida keltirilgan. (Polshada u Fryderyk Franciszek edi)[2][3][4].

Uning otasi Nicolas Chopin 1787-yilda oʻn olti yoshida Polshaga hijrat qilgan Lotaringiyalik fransuz edi[3][5]. U oʻzi ishlagan oilalardan biri boʻlgan Skarbeklarning kambagʻal qarindoshi Justina Krzyzanowskaga uylandi[6]. Chopin ota-onasi turmushga chiqqan Broxovdagi cherkovda choʻqintirilgan. Uning oʻn sakkiz yoshli choʻqintirgan otasi Nicolas Chopinning shogirdi Fryderyk Skarbek edi[3]. Chopin Nicolas va Justinaning ikkinchi farzandi va ularning yagona oʻgʻli edi; uning katta singlisi Ludwika va ikkita kichik singlisi Izabela va Emilia bor edi, ular 14 yoshida sil kasalligidan vafot etgan boʻlgan[3][7]. Nicolas Chopin asrab olingan oilasiga sadoqatli edi va uy sharoitida polyak tilini oʻrganishga qattiq kirishdi[3].

Chopinning otasi Nicolas Chopin, Mieroszewski, 1829-yil

1810-yil oktyabr oyida, Chopin tugʻilgandan olti oy oʻtgach, oila Varshavaga koʻchib oʻtdi, u yerda otasi Varshava litseyida fransuz tili oʻqituvchisi lavozimni egalladi. Chopin oilasi bilan saroy hududida yashagan. Otasi nay va skripka chalardi[3], onasi pianino chalar va Chopinlar yashaydigan pansionatda oʻgʻil bolalarga dars berardi[8]. Chopinning tanasi yengil edi va hatto erta bolalikda ham kasalliklarga moyil edi[3].

Chopin onasidan pianino chalishni oʻrgangan boʻlsa-da, lekin uning birinchi professional musiqa oʻqituvchisi 1816-yildan 1821-yilgacha chexiyalik pianinochi Wojciech Żywny edi. [6] Uning katta opasi Ludwika ham Zywnydan saboq olgan va vaqti-vaqti bilan ukasi bilan duet ijro etgan[9]. Yetti yoshida u ommaviy konsertlar berishni boshladi va 1817-yilda G minor va B-flat majorda ikkita polonez yaratdi[5]. Uning navbatdagi asari, 1821-yilda Zywnyga bagʻishlangan „A-flat major“dagi polonez uning saqlanib qolgan eng qadimgi musiqiy qoʻlyozmasi hisoblanadi[6].

Yana qarang

  • Shopen nomidagi xalqaro pianino tanlovi
  • Davr asboblari boʻyicha 1-Xalqaro Shopen tanlovi
  • Frederik Chopin xotirasi

Manbalar

Iqtiboslar

Bibliografiyasi

 

Qoʻshimcha oʻqish

  • Azoury, Pierre. Chopin through His Contemporaries. Westport, Connecticut: Greenwood Press, 1999. ISBN 978-0-313-30971-7. 

Havolalar

Musiqa yozuvlari

  • Free scores by Frédéric Chopin at the International Music Score Library Project (IMSLP)
  • Chopin Early Editions, a collection of over 400 first and early printed editions of musical compositions by Frédéric Chopin published before 1881
  • Chopinʼs First Editions Online Archived 4 January 2016 at the Wayback Machine features an interface that allows three navigable scores to be open simultaneously in frames to facilitate comparison.

[[Turkum:1849-yilda vafot etganlar]][[Turkum:1810-yilda tugʻilganlar]]