Tenontozavr
Tenontozavr[1] (lotincha: Tenontosaurus; harflar. „Qattiq payli kaltakesak“) Shimoliy Amerikaning gʻarbiy qismida Quyi boʻr davrida yashagan oʻtxoʻr ornitopod infratartibli dinozavrlar jinsi boʻlib, 115-108 million yil oldin yashagan. Ilgari, bu dinozavrlar gipsilofodontlar tegishli deb xato hisoblashgan. Tenontozavrlar hozirgi kunda koʻpchilik olimlar tomonidan iguanodontlar sifatida tasniflandi[2].
| Tenontozavr | |
|---|---|
 Pero tabiat va fan muzeyidagi, T. Dossining, skeleti, Dallas, AQSH | |
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | Eukariotlar |
| Tip: | Chordatlar |
| Turkum: | †Ornithischidae |
| Oila: | Dinozavrlar |
| Urugʻ: | †Tenontosaurus |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Tenontosaurus Ostrom, 1970 | |
Kichik turlar
| |
 Qayta tiklangan T. tilletti | |
Taʼrif
Uning uzunligi 6,5-8 metr, balandligi taxminan 2-3 metr va ogʻirligi 1-2 tonnaga yetgan. U ikki yoki toʻrt oyoqda harakat qildi, orqa oyoqlari oldingi oyoqlardan kattaroq. Uning juda uzun va kuchli dumi bor edi, u tana uzunligidan kattaroq va orqa va dum suyaklari boʻylab joylashgan koʻplab tendonlar bilan joylashgan. Yetarlicha uzun boʻlgan old oyoqlari beshta barmoqdan iborat. Koʻpincha tenontozavr qoldiqlari orasida deinonixning tishlari topiladi, ular uni ovlagan yoki hech boʻlmaganda oʻlik tana goʻshtini kemirgan. Tenontosaurus uchun boshqa potentsial yirtqichlar akrokantosaurus edi.
Turlari
Jins ikkita turni oʻz ichiga oladi, 1970-yilda Jon Ostrom tomonidantasvirlangan Tenontosaurus tilletti[3] va 1997-yilda (Winkler), (Myurrey) va (Jacobs) tomonidan tasvirlangan Tenontosaurus dossi[4]. T. tillettining koʻplab namunalari Shimoliy Amerikaning gʻarbiy qismidagi bir qancha geologik tuzilmalardan toʻplangan. T. dossi faqat (Twin Mountains), Texasda toʻplangan bir nechta namunalardan maʼlum.
Tenontosaurus tilletti Vladimir Serebryakov va Andrey Ulanovning „Topilgan dunyo“ romanida mavjud.
Manbalar
Havolalar
- Qazilma sayti Paleobiologiya maʼlumotlar bazasi www.paleodb.org(ingl.)