Actaeon
Trong thần thoại Hy Lạp, Actaeon (/ækˈtiːən/; tiếng Hy Lạp cổ: Ἀκταίων Aktaion[1]) là con trai của người chăn gia súc Aristaeus và công chúa Autonoe ở Boeotia, cũng là một người anh hùng nổi tiếng xứ Thebes.[2] Giống như người anh hùng Achilles ở thế hệ sau này, Actaeon được nhân mã Chiron nuôi dạy.
| Actaeon Ἀκταίων | |
|---|---|
| Anh hùng xứ Thebes | |
 | |
| Thông tin cá nhân | |
| Mất | |
Nguyên nhân mất | chó cắn |
| Giới tính | nam |
| Gia quyến | |
Thân phụ | Aristaeus |
Thân mẫu | Autonoë |
| Học vấn | |
Thầy giáo | Chiron |
| Nghề nghiệp | thợ săn |
Thần thoại
Theo nhà thơ Hy Lạp Callimachus[3], trong một lần nữ thần Artemis cùng với các tiên nữ đang tắm trong rừng[4] thì Actaeon đang đi săn vô tình gặp cô. Vì thế mà Actaeon trông thấy được nữ thần khoả thân. Anh dừng lại và nhìn chằm chằm, kinh ngạc trước vẻ đẹp đến mê hồn của Artemis. Khi Artemis phát hiện ra, nữ thần từ đỏ mặt rồi vô cùng tức giận vì cô vốn luôn đề cao trinh tiết và sự trong trắng của mình. Cô đưa ra một hình phạt: nếu như Actaeon nói, anh sẽ lập tức bị biến thành một con hươu.[5][6]
Khi nghe thấy tiếng gọi của nhóm mà mình đi săn, Actaeon đã hét lên và ngay lập tức bị biến hình. Lúc này, anh chạy trốn vào thật sâu trong rừng. Đến một cái ao, anh rên rỉ khi trông thấy hình ảnh phản chiếu chính mình trong ao. Những con chó săn của anh truy đuổi theo anh vì chúng nghĩ anh là con mồi mà không hề nhận ra anh. Trong nỗ lực để cứu lấy chính mình, Actaeon đã ngước mắt lên đỉnh Olympus cầu cứu các vị thần. Không có vị thần nào để tâm đến lời cầu cứu của anh. Thế rồi cuối cùng, bầy chó săn đã xé xác và ăn thịt Actaeon. Một phần mở rộng thêu dệt của thần thoại kể rằng những con chó săn sau khi phát hiện ra đã rất đau buồn trước cái chết của chủ nhân. Chiron đã tạc một bức tượng Actaeon sống động như thật đến nỗi những con chó săn tưởng rằng đó chính là Actaeon.[7]