Danh sách vua Tây Tạng

bài viết danh sách Wikimedia

Thánh Thần Tán Phổ (chữ Hán: 圣神赞普, bính âm: Shèngshén Zànpǔ, tiếng Tạng: འཕྲུལ་གྱི་ལྷ་བཙན་པོ་, THL: Trülgyilha Tsenpo), gọi tắt là Tán Phổ, là danh hiệu của Quân chủ Đế quốc Thổ Phồn của người Tạng, tương đương với Hoàng đế, được trích từ tên của 7 vị vua Tri thần thánh đầu tiên của triều đại Yarlung (Thổ Phồn tiền Đế quốc).

Danh sách truyền thống của Thổ Phồn bao gồm 42 cái tên [1]. 26 vị vua đầu tiên mang nhiều tính thần thoại do không có đủ bằng chứng xác thực sự tồn tại của họ, nhưng các sử gia hiện đại tin rằng từ vị vua thứ 27 đến 32 là có thật [2]. Kể từ vua thứ 33 Songtsen Gampo đã có rất nhiều nguồn sử liệu từ cả tiếng Tạng, tiếng Trung và nhiều thứ tiếng khác.

Trước thời Namri Songtsen và Songtsen Gampo, Thổ Phồn chưa được thống nhất. Các vua trước đó có thể chỉ là những vua bộ lạc địa phương tại thung lũng Yarlung [3].

Danh sách vua triều đại Yarlung

Danh sách tán phổ Đế quốc Thổ Phồn

Tên tiếng Tạng
Phiên âm giản thể THL
Tiếng Hán
Bính âm
Hán Việt
Sinh mất
Trị vì
སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ།Songtsen Gampo
松赞干布
Sōngzàn GānbùTùng Tán Cán Bố
569 – 649
618 – 649
གུང་རི་གུང་བཙན།Gungri Gungtsen
共日共赞
Gòngrì GòngzànCung Nhật Cung Tán
? – ?
638 – 655
མང་སྲོང་མང་བཙན།Mangsong Mangtsen
芒松芒赞
Mángsōng MángzànMang Tùng Mang Tán
? – 676
650 – 676
ཁྲི་འདུས་སྲོང་བཙན།Tridu Songtsen
赤都松赞
Chìdōu SōngzànXích Đô Tùng Tán
670 – 704
676 – 704
ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བརྟན།Tridé Tsuktsen
赤德祖赞
Chìdé ZǔzànXích Đức Tổ Tán
704 – 755
705 – 755
ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན།Trisong Detsen
赤松德赞
Chìsōng DézànXích Tùng Đức Tán
742 – 797
755 – 794
མུ་ནེ་བཙན་པོ།Muné Tsenpo
木奈赞普
Mùnài ZànpǔMộc Nại Tán Phổ
762 – 799
797 - 799
སད་ན་ལེགས།Séna Lek
塞纳勒
Sāinà LēiTái Nạp Lặc
761 – 815
800 – 815
རལ་པ་ཅན།Ralpacan
日巴坚
RìbājiānNhật Ba Kiên
802 – 836
815 – 836
གླང་དར་མ།Langdarma
朗達瑪
LǎngdámǎLãng Đạt Mã
799 – 841
838 – 841

Xem thêm

Chú thích

Tham khảo

  • McKay, Alex (ed.). Tibet and Her Neighbors: A History (2003) Walther Konig. ISBN 3-88375-718-7